ادبیات داستانی نوین ایران از بدو شکل‌گیری فراز و نشیب‌های فراوانی را از سر گذرانده است. این نوع ادبی (Genre) به‌ویژه در ایران، از لحاظ ساختار و محتوا تحت تأثیر جریانهای سیاسی و اجتماعی بوده است. چنانکه می‌دانیم کودتای 28 مرداد سال 32 نقطه پایانی بود برای سالها مبارزه استقلال‌طلبی ملت ایران که با دسیسه قدرتهای خارجی و خیانت عوامل داخلی و نیز بی‌تجربگی سیاستمداران آن دوره به وقوع پیوست. این رویداد بزرگ سیاسی، علاوه بر عرصه‌های سیاست و اقتصاد، حوزه فرهنگ و هنر را نیز تحت تأثیر قرار داد؛ تا جایی که جریانهای ادبی پس از این دوران یعنی؛ دهه سی، چهل و حتی دهه پنجاه را تحت‌الشعاع خویش قرار داد. ادبیات داستانی این دوره از زیر خاکسترهای به جا مانده از کودتا و از زیر آوار یأس و ناامیدی، تیره‌اندیشی و مرگ‌باوری سربرآورده و اگرچه در سالهای نخست پس از کودتا علی‌رغم چاپ و نشر آثار فراوان، کاری جدی ارائه نگردید، اما داستان‌نویسی پیشرو دهه چهل و پنجاه از همین خرابه‌ها سربرآورد و بوستان ادبیات ایران را به آثاری ارزنده مزین کرد. در این مقاله گرایش‌ها و جریانهای عمده داستان‌نویسی که پس از کودتا شکل گرفته و تا سال 1342 فعال بوده‌ا‌ند، طبقه‌بندی و تحلیل خواهند شد.
