واکاوی قدرت در تولید قالی های بی بی باف منطقه چالِش تُر (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
فرش یکی از اصیل ترین هنرهای سنتی ایران به شمار می رود که مطالعه و بررسی آن نشان می دهد در پس صورت زیبا و چشم نواز آن نظام های قدرت و گاه بی رحمی وجود دارد، که نقش به سزایی در اوج و افول آن دارد. منطقه چالش تر از توابع استان چهار محال و بختیاری در جغرافیای فرش ایران، مملؤ از اتفاقات گفتمانی است که تنها در سایه توجه به فرامتن، بافت و زمینه ایجاد متن قابل بررسی هستند؛ در این خصوص بی بی ها گروهی از بانوان تأثیرگذار به عنوان یک میکروفیزیک قدرت در تولیدات قالی های بی بی باف، نقش به سزایی داشتند. میکروفیزیک قدرت، جریان های کوچک و ریزقدرت هایی هستند ک ه در سطوح کوچک تر و پنهان جامعه، به شکل های بوروکراتیک، انضباطی و روانی منتشر و بازتولید می شوند. در عصر قاجار میکروفیزیک های قدرت نقش مهمی در تحولات سیاسی و اجتماعی داشتند. قدرت بانوان خوانین بختیاری در چالش تر، در ادامه قدرت بانوان دربار، عامل اصلی خلق و تولید ژانر خاصی از قالی در این منطقه شد، که به همین نامِ قالی های بی بی باف، شهرت دارند. مهم ترین ویژگی های قالی هایی که به دستور بی بی ها بافته می شد، این بود که با تحولات فرهنگی و سیاسی همراه و صورت بندی های معرفتی و گفتمانی را در دل خود جای داده است. واکاوی نقش بی بی ها به عنوان یک ساختار میکروفیزیک، در قالی بی بی باف مسئله این پژوهش است، که سعی شد با بررسی عوامل سیاسی جاری در نظام قدرت خوانین بختیاری، علت شکل گرفتن ریزقدرت بی بی، بررسی و سپس نقش سازنده بی بی ها به عنوان یک نهاد قدرت در تولید قالی مورد پژوهش، قرار گیرد. لذا سؤال اصلی پژوهش این است که نقش قدرت بی بی ها در تولید قالی های معروف به بی بی باف به چه نحوی بوده است؟ در این جستار با استناد به مبانی نظری مفاهیم قدرت نزد میشل فوکو تحولات قالی بی بی باف، در قالب قدرت- مقاومت، قدرت- دانش و قدرت- رابطه در ذیل گفتمان قدرت فوکو، بررسی و تحلیل شدند. نتیجه قابل تأمل این بود که قدرت اقتصادی، سیاسی و مدیریتی بی بی ها یکی از مهم ترین عوامل شکل دهنده این نوع قالی هاست.Analyzing Power in the Production of Bibi-Baf (Bibi woven) Rugs in the Chaleshtor Region
Carpet weaving stands as one of Iran’s most authentic traditional arts. Studying and scrutinizing this art reveals the existence of power structures, sometimes ruthless, hidden behind its beautiful and captivating facade, playing significant roles in its zenith and decline. The region of Chaleshtor, nestled within the precincts of Chaharmahal and Bakhtiari province in the realm of Iranian carpet geography, is replete with discursive occurrences that, only under the auspices of attention to the hypertext, structure, and context, can be subject to analysis; particularly, a group of influential women known as ‘the Bibis’ wielded a remarkably influential role as a microphysic of power in the production of Bibi Baf rugs. Microphysics of power constitutes small currents and minute powers that permeate and reproduce bureaucratic, disciplinary, and psychological forms within smaller, concealed strata of society. During the Qajar era, microphysics of power played a significant role in political and social transformations. The power of Bakhtiari women in Chaleshtor, akin to the power of court women, became the primary factor in creating and producing a distinct genre of carpet in this region, known by the very name of ‘Bibi Baf’ rugs, renowned for their significance. The most notable characteristic of these rugs crafted at the behest of the Bibis was their incorporation of cultural and political transformations along with conceptual and discursive formulations within themselves. Investigating the role of the Bibis as a microphysics structure in Bibi Baf rugs is the subject of this study, aiming to explore and examine the genesis of the Bibis’s micro power by scrutinizing the ongoing political factors in the Bakhtiari women’s power system, subsequently assessing and elucidating the constructive role of Bibi Baf as a power institution in carpet production under study. Hence, the principal research question emerges: How has the power of the Bibis influenced the production of rugs known as Bibi Baf? This inquiry, based on theoretical foundations and Michel Foucault’s notions of power, delves into the transformations of Bibi Baf rugs in the context of power-resistance, power-knowledge, and power-relationship under the Foucauldian power discourse. The contemplative conclusion drawn unveils that the economic, political, and managerial power of the Bibis constituted one of the most influential factors shaping these types of rugs.
تبلیغات
