حکمت متعالیه: عام یا خاص؟ (ماهیت شناسی میراث متعالیه ی حکمای مسلمان) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
آیا حکمت متعالیه وصف اختصاصی فلسفه ی صدراست و یا این که میراث قدیمی و جریان عام تری را شامل می شود؟ پاسخ ایجابی به پرسش اخیر اهمیت ویژه ای دارد چه آن که می تواند فلسفه اسلامی را به جریان معنوی ویژه ای متصل کند که فهم آن به شناسایی عناصر ذاتی فلسفه اسلامی می انجامد؛ بدین ترتیب نویسندگان پژوهش پیش رو به منظور یافتن پاسخِ پرسش های اخیر با روش تاریخی، انتقادی و در برخی موارد مقایسه ای به تبیین و تحلیل چیستی حکمت متعالیه می پردازند و در نهایت به این نتیجه می رسند که حکمت متعالیه وصف عامِ جریان نو افلاطونیِ اسلامی است که از طریق تأکید فلوطین بر تعالی نفس و تعالی عقل، سنت معنوی ویژه ای درون مکاتب فلسفی و عرفانی دنیای اسلام ایجاد می کند که یافتن حقیقت را نه در بحث های نظری، بلکه در تعالی نفس از کثرات مادی و ماهوی و از طریق ریاضت و دستیابی به معرفت فنایی و کشفی جستجو می کند؛ معرفتی تنزیهی که به مثابه وجه تأویلی، مردانه، ثابت، جهان شمول و باطنی وحیِ الهی با وجوه تشبیهی، تفسیری، بیانی، زیبایی شناختی، خیالی، درون فرهنگی و زنانه ظاهرکلام الهی کل واحدی را تشکیل می دهند که حکمت ذو مراتب خالده ی متعالیه ای را به ظهور می رسانند.Transcendent Wisdom: Common or Noble? (Identifying the quiddity of the transcendental heritage of Muslim sages)
Is Transcendent wisdom a specific feature of Sadra's philosophy, or does it include ancient heritage and a more general trend? A positive answer to the last question is particularly important because it can adjoin Islamic philosophy to a special spiritual flow that leads to the identification of the essential elements of Islamic philosophy; In this way, in order to find answers to the recent questions, the authors of the present study explain and analyze the essence of Transcendent wisdom with a historical, critical and in some cases comparative method and finally, the conclusion is that Transcendent Wisdom is the general description of the Islamic Neo-Platonism, which creates a special spiritual tradition within the philosophical and mystical schools of the Islamic world through Plotin's emphasis on the transcendence of the soul and the transcendence of the intellect which seeks to find the truth not in theoretical debates, but in the exaltation of the ego from the material multitude and substantive plurality through asceticism and the acquisition of mystic perception and intuitive act of knowledge. Pure gnosis that, as the esoteric exegesis, masculine, fixed, universal aspect of divine revelation, with metaphorical, interpretive, expressive, aesthetic, imaginary, intra-cultural, and feminine aspects of the divine word, form a single whole that reveals gradational Transcendent wisdom of the Sophia perennis.