تحلیل تاب آوری سکونت گاه های روستایی در برابر مخاطرات خشک سالی، مطالعه موردی: روستاهای شهرستان کوار، استان فارس (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
اثرات گسترده خشک سالی بر روی زندگی اجتماعی و اقتصادی مردم به عنوان یکی از چالش های پیش روی جوامع بشری محسوب می شود. پژوهش حاضر، به دنبال تعیین و سنجش تاب آوری خانوارهای روستایی در شهرستان کوار استان فارس با رویکرد بررسی سرمایه ها است. در این مطالعه، تاب آوری جامعه مورد بررسی در مواجهه با خسارات اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی، زیرساختی، کالبدی بررسی شد. داده های مورد نیاز (52 متغیر در بعدهای مورد نظر) بر مبنای اکتشافی و با استفاده از پرسش نامه جمع آوری شده است. جامعه آماری از بین 198 نفر از نخبگان محلی شامل دهیاران، اعضای شورای اسلامی و معتمدان محلی انتخاب شد. نمونه ها در محدوده شهرستان کوار استان فارس زندگی می کردند که با استفاده از روش کوکران تعداد 131 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. داده های گردآوری شده با استفاده از آزمون های آماری t تک نمونه ای، روش رگرسیون چندمتغیره و ضریب همبستگی در نرم افزار SPSS 21 تجزیه و تحلیل شد. نتایج حاصل از اولویت بندی سرمایه ها از نظر میانگین امتیازات نشان داد که سرمایه های کالبدی، اجتماعی، زیست محیطی، اقتصادی و زیرساختی به ترتیب بیشترین تا کمترین اولویت را در تاب آوری منطقه در برابر بلای خشکسالی دارند. بین متغیرهای اجتماعی، اقتصادی و کالبدی و تاب آوری روستاییان در برابر خشک سالی همبستگی وجود دارد. عامل اقتصادی، تاثیر بیشتری بر تاب آوری در برابر خشک سالی دارد. عوامل اجتماعی و کالبدی نیز تأثیر مثبتی بر توانایی جامعه برای مقابله با خشکسالی داشته و منجر به بهبود تاب آوری شده است. بنابراین هر چه منابع درآمد، دسترسی به زمین، دسترسی به آب و بهره مندی از اعتبارات بیشتر باشد، تاب آوری خانوارها در برابر خشکسالی کشاورزی و ظرفیت انطباق با آن بالاتر خواهد بود. همچنین توصیه می شود از طریق بهبود آموزش، آگاهی، هشدار اولیه مناسب، روابط اجتماعی قوی تر و تنوع منابع درآمدی، تاب آوری منطقه در برابر خشکسالی ارتقا یابد.Resilience Analysis of Rural Settlements against Drought Risks Case Study: Villages of Kavar City, Fars Province
The widespread effects of drought on the social and economic people life are considered as one of the challenges facing human societies. The present study sought to determine and measure the household resilience in the Kavar city in Fars province by means of a capital approach. In this study, the resilience of society in the face of economic, social, environmental, infrastructure, structural and physical damage were investigated. The required data (52 variables in the desired dimensions) have been collected based on exploratory method and questionnaire. The statistical population includes 198 people from the local elite, including villagers, the Islamic Council and local trustees.The samples are living in Kavar city of Fars province, using Cochran method 131 farmers were selected as a statistical sample. The data were analyzed using one-sample t-test as well as regression and correlation coefficient analytic techniques in SPSS21 software. The results of capital prioritization in terms of average scores showed that physical, social, environmental, economic and infrastructure capitals have the highest to lowest priority in the resilience of the region against drought disasters. The economic factor has a greater impact on drought resilience. The social and structural-physical factors have also, however, had a positive impact on the ability of the community to deal with drought, leading to some improvement in resilience. Therefore, the more sources of income, access to land and water and benefit from credits, then the resilience of households against drought and the capacity to adapt to it will be higher. It is also recommended to improve the resilience of the region against drought through improved education, awareness, proper early warning, stronger social relations and diversification of income sources.
تبلیغات
