مرضیه مسیبی

اثرات گسترده خشک سالی بر روی زندگی اجتماعی و اقتصادی مردم به عنوان یکی از چالش های پیش روی جوامع بشری محسوب می شود. پژوهش حاضر، به دنبال تعیین و سنجش تاب آوری خانوارهای روستایی در شهرستان کوار استان فارس با رویکرد بررسی سرمایه ها است. در این مطالعه، تاب آوری جامعه مورد بررسی در مواجهه با خسارات اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی، زیرساختی، کالبدی بررسی شد. داده های مورد نیاز (52 متغیر در بعدهای مورد نظر) بر مبنای اکتشافی و با استفاده از پرسش نامه جمع آوری شده است. جامعه آماری از بین 198 نفر از نخبگان محلی شامل دهیاران، اعضای شورای اسلامی و معتمدان محلی انتخاب شد. نمونه ها در محدوده شهرستان کوار استان فارس زندگی می کردند که با استفاده از روش کوکران تعداد 131 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. داده های گردآوری شده با استفاده از آزمون های آماری t تک نمونه ای، روش رگرسیون چندمتغیره و ضریب همبستگی در نرم افزار SPSS 21 تجزیه و تحلیل شد. نتایج حاصل از اولویت بندی سرمایه ها از نظر میانگین امتیازات نشان داد که سرمایه های کالبدی، اجتماعی، زیست محیطی، اقتصادی و زیرساختی به ترتیب بیشترین تا کمترین اولویت را در تاب آوری منطقه در برابر بلای خشکسالی دارند. بین متغیرهای اجتماعی، اقتصادی و کالبدی و تاب آوری روستاییان در برابر خشک سالی همبستگی وجود دارد. عامل اقتصادی، تاثیر بیشتری بر تاب آوری در برابر خشک سالی دارد. عوامل اجتماعی و کالبدی نیز تأثیر مثبتی بر توانایی جامعه برای مقابله با خشکسالی داشته و منجر به بهبود تاب آوری شده است. بنابراین هر چه منابع درآمد، دسترسی به زمین، دسترسی به آب و بهره مندی از اعتبارات بیشتر باشد، تاب آوری خانوارها در برابر خشکسالی کشاورزی و ظرفیت انطباق با آن بالاتر خواهد بود. همچنین توصیه می شود از طریق بهبود آموزش، آگاهی، هشدار اولیه مناسب، روابط اجتماعی قوی تر و تنوع منابع درآمدی، تاب آوری منطقه در برابر خشکسالی ارتقا یابد.