مطالعه تطبیقی آزمون های قهرمانان اساطیری در حماسه های ملل مختلف «مطالعه موردی: اساطیر ایرانی، یونانی و هندی» (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

قهرمانان اساطیری در متون حماسی ملل مختلف در قالب ها و اشکال گوناگون بروز می کنند؛ اما اغلب سرگذشت یکسانی دارند و مراحل مشابهی را پشت سر می گذارند. آزمون و روایت های وابسته به کلید واژه آزمون، یکی از موضوعات مشترک بسیاری از اساطیر جهان است و معمولاً این موضوع از نقاط عطف روایات و از مهم ترین بسترهای انگیزشی قهرمان برای کنش آغازین روایت ها است. آزمون های اساطیری با اهداف گوناگونی به اجرا درمی آمده اند و نه تنها خاص پهلوانان و قهرمانان؛ بلکه در جاهایی از اساطیر اختصاص به خدایان داشته اند. مسیر قهرمانی شخصیت های درخشان اسطوره ای از گذرگاه آزمون و در بوته امتحان قوای جسمانی و روحانی می گذرد . آزمون یکی از آیین هایی است که در میان تمامی اسطوره های ملل وجود داشته است و تاریخی به دیرینگی خود اسطوره دارد. آزمون شوندگان که اکثراً از طبقه پهلوانان در اساطیر می باشند گاه به صورت کاملاً دلخواه و اختیاری همچون رستم و اسفندیار، اقدام به پذیرش آزمون می کنند، گاه همچون هرکول و اولیس از سر اجبار تن به آزمون می دهند و سیلی از دخالت نیروهای مافوق طبیعی آن ها را از آزمونی به آزمونی دیگر می کشاند. آزمون ها گاه پذیرفته نمی شود و آزمون دهنده مجبور است به جای آزمون پذیرفته نشده آزمونی دیگر را از سر بگذراند. پهلوانان که آزمون شوندگان بی چون وچرای اساطیرند، هرکدام بدون استثنا به آزمون پاکی و بی گناهی مبتلا می شوند، از جمله رستم، اسفندیار و اولیس در مصاف زن جادو، گیلگمش در مصاف ایشتر و هرکول در مصاف هیپولیت و زنان آمازونی. پهلوانان آنجا که پای آزمون سنجش توانایی در میان است و باید زور بازوی خود را نشان دهند، متناسب با دشواری ها و سختی های آزمون تلاش می کنند و با موفقیت از آن ها گذر می کنند. این پژوهش به روش توصیفی – تحلیلی به این پرسش پاسخ می دهد که مطالعه تطبیقی آزمون های اساطیر در حماسه های ملل مختلف، از چه شباهت ها و تفاوت هایی بین آن ها حکایت می کند؟