جست وجوی وجوه معمارانه در هفت پیکر نظامی گنجوی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
هفت پیکر نظامی گنجوی، به واسطه توصیف و بیان حالات و ویژگی های مستقیم و غیرمستقیم وابسته به معماری و فضاهای معماری، دست مایه خوبی برای درک و فهم معماری گذشته و فرهنگ معمارانه ایران زمین است. مطالعه متن این اثر نشان می دهد معماران در ساخت ابنیه به عناصری توجه می کنند که بناها را شکل داده، به آن ها حیات می بخشد. نظامی در اثر خود دو بنای کاخ خورنق و هفت گنبد و احوال درون آن را شرح می دهد که با مطالعه این ابنیه می توان به عناصر و نشانه های وابسته به معماری پی برد. روش این تحقیق، توصیفی-تحلیلی، تاریخی و گردآوری مطالب و اسناد به شیوه کتابخانه ای بوده است که به کمک تفسیر و تحلیل محتوا به بررسی و مطالعه ابنیه ذکرشده پرداخته و به چند بنای موجود در متن، یعنی کاخ خورنق، کاخ هفت گنبد، هم چنین ویژگی های معماران نام برده شده در منظومه و سپس ویژگی های عناصر و نشانه های مذکور پرداخته شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد هریک از زمینه های فوق الذکر دارای قواعد و چارچوب هایی برای توصیف و توضیح فرهنگ معماری دوران نظم متن است. توجه به شکوه و عظمت بنا، فرم و ظاهر آن، تناسب با سبک زندگی و کاربری، آداب و فرهنگ زندگی در بنا، توجه به کهن الگوهایی مانند رواق، توجه به موقعیت قرارگیری، توجه به همسایگی های بنا و... در بناها و توجه به رنگ و معانی آن در ابیات، سلسله مراتب، دید و منظر، وضعیت و کیفیت مصالح، توجه به فرم و شکل و تأثیر آن در روند تکامل داستان، توجه به علوم آسمانی و ستاره ها و... جزء خصوصیات معماری بناهای موردنظر و عناصر و نشانه های وابسته به معماری و داستان شاعرانه و معمارانه اثر بوده است؛ هم چنین جایگاه معمار نزد کارفرما، همه فن حریف بودن معماران، تجویز شیوه و سبک زندگی توسط معمار و... از ویژگی های معمار در هفت پیکر نظامی گنجوی است.Exploring Architectural Elements in Nizâmî’s Haft Peykar
Abstract
Nizâmî’s Haft Peykar, which through its depiction and description of architectural states and features directly and indirectly presents architecture and architectural spaces, provides valuable material for understanding and comprehending the architecture of the past and the architectural culture of Iran. The study of the text of this work reveals that architects pay attention to elements that give shape and vitality to the buildings they create. In his work, Nizâmî describes two buildings, Khawarnaq Palace and Seven Domes, along with the events taking place inside them, which can shed light on the elements and symbols associated with architecture. The research methodology employed in this study is descriptive-analytical and historical. It is based on library research, involving the interpretation and analysis of content to examine the mentioned buildings. The study focuses on several structures mentioned in the text, namely the Khawarnaq Palace, and Seven Domes, as well as the mentioned architectural features, characteristics, and symbols. The research findings indicate that each of the aforementioned areas has rules and frameworks for describing and explaining the architectural culture of the order in the text. The architectural characteristics of the mentioned structures and elements and symbols related to architecture and the poetic and architectural narrative of the work include attention to the grandeur and magnificence of the structure, its form and appearance, suitability for lifestyle and use, customs and cultural aspects of life within the building, consideration of ancient patterns such as iwans, attention to its location, neighboring structures, and the focus on color and its meanings in verses, hierarchy, views, condition and quality of materials, attention to form and shape and its influence on the evolution of the story, attention to celestial sciences and stars, etc. Furthermore, the role of the architect in relation to the client, the multi-disciplinary expertise of architects, the prescription of lifestyle and style by the architect, etc., are features of architecture in Haft Peykar by Nizâmî.
تبلیغات
