تحلیلی بر دگرگونی عناصر هویتی قوم ترکمن در رمان اقلیمی «یورت» (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

ادبیات داستانی اقلیمی به گونه ای از داستان ها گفته می شود که رویدادهای آن در یک منطقه جغرافیایی خاص رخ می دهد و عناصر مختلف فرهنگی از قبیل آداب و سنت ها، نوع معماری، پوشش، ویژگی های زبانی، و نیز خصیصه های اقتصادی، اجتماعی، تاریخی و سیاسی آن منطقه و اقلیم را بازنمایی می کند. بخشی از ادبیات داستانی اقلیمی در ایران با قومیت ها پیوند خورده و در خدمت بازنمایی مسائل هویتی آنان قرار گرفته است. بخشی از داستان های اقلیم شمال نیز که مربوط به مناطق ترکمن نشین استان گلستان است، فضایی متفاوت با دیگر داستان ها دارند. در این داستان ها، علاوه بر ویژگی های اقلیمی خاص شمال کشور، عناصر فرهنگی و هویتی ساکنان ترکمن صحرا نیز بازتاب یافته است. در این مقاله به بررسی یکی از رمان های مهم ادبیات اقلیمی ترکمنی پرداخته شده است. سیدحسین میرکاظمی در رمان «یورت» به توصیف جزئیات شیوه زیست اجتماعی مردمان ترکمن صحرا، هویت فرهنگی آنان و عناصر اقلیمی منطقه و پیوند این عناصر با فرهنگ و تاریخ ترکمن ها پرداخته است. رویارویی سنت و تجدد و دگرگونی زندگی اجتماعی و هویت مردمان ترکمن صحرا از مضامین اصلی رمان یورت است. نویسنده در این رمان، تحول سنت و هویت قومی ترکمن ها را در قالب دگرگونی یورت ها (خانه های ترکمن ها) و تغییر نگرش نسبت به زمین و تملک آن به تصویر کشیده است.