مدل سنجش سلامت و فساد اداری برای دستگاههای اجرایی جمهوری اسلامی ایران (مطالعه ای کیفی با بهره گیری از تکنیک فوکوس گروه و فراترکیب) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

هدف از این پژوهش طراحی، تدوین و تصویب (در شورای دستگاههای نظارتی) مدل سنجش سلامت و فساد اداری برای دستگاههای اجرایی جمهوری اسلامی ایران است. پژوهشگران برای اجرای این پژوهش از روش کیفی فراترکیب و دو مرتبه از روش فوکوس گروه استفاده نمودند. برای استخراج پژوهش ها از مطالعات 20 سال اخیر (1381-1400) و به منظور غربال پژوهش ها از روش الگوریتم ارزیابی حیاتی و در خصوص استخراج شاخص های سلامت و فساد از تکنیک هفت مرحله ای بارسو و ساندوسکی (2007) استفاده شد. 12 نفر از خبرگان در جلسات فوکوس گروه، مرکب از اعضای شورای دستگاههای نظارتی و همینطور برخی خبرگان دستگاههای نظارتی و اجرایی و با پست سازمانی مدیر کل تا همطراز وزیر مشارکت داشتند. در فوکوس گروه نخست (طی سه جلسه) با رعایت پروتکل های علمی به این نتیجه دست یافتیم که (1) مدل سنجش باید توأمان به سلامت و فساد توجه داشته باشد، (2) اجزای اصلی مدل باید مشتمل بر شش جزء زیرساختها، فعالیت های عملیاتی، مدیریت، نتایج، پیامدها و آثار، ادراک فساد و تجربه فساد باشد، (3) در اجزای مدل باید به مشخصه های ارزشی شفافیت، پاسخگویی و صداقت و درستکاری توجه شود و (4) شهروندان، دستگاه اجرایی و دستگاه نظارتی باید در فرآیند سنجش سلامت و فساد اداری مشارکت داده شوند. نتایج روش فراترکیب و پالایش آن در فوکوس گروه دوم (طی چهار جلسه) منتج به شناسایی 48 شاخص برای سنجش سلامت و فساد اداری (که در 12 گروه و ذیل شش جزء اصلی قرار می گرفتند) گردید.