بررسی و تحلیل خاطره نگاری در آثار جلال آل احمد (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

خاطره پژوهی یکی از منابع الهام بخش تحقیق در حوزه تاریخ نگاری است. همچنین ابزاری برای انتقال تجربه ها، آداب، رسوم و مناسک دینی و ملی جوامع به نسل های آینده به شمار می آید. از طرف دیگر، بیان کننده عواطف و احساسات فردی، قومی و ملی در برابر حوادث و رویدادهاست. حجم وسیعی از نویسندگی جلال آل احمد در عرصه خاطره نگاری است. آثار این نویسنده از جهات متعددی، از جمله اجتماعی، سیاسی و تاریخی، گویای زندگی پر فراز و نشیب اوست. این مقاله درصدد است تا با روشی توصیفی- تحلیلی، خاطره و انواع خاطره نگاری را در آثار جلال آل احمد بکاود. نتایج تحقیق حاکی از آن است که اغلب داستان های جلال آل احمد، در شرح زندگی، حسب حال و حدیث نفس نویسنده است که از این جهت، در زمره خاطره نگاری قرار می گیرد. در اغلب این داستان ها، حادثه داستانی با روانی و یکدستی و انسجام خاص داستانی پیش نمی رود؛ چرا که نویسنده گاه و بی گاه با اظهار نظر های خویش، سیر داستانی را قطع و در روند آن دخالت می کند؛ گویی واقع گرایی جلال باعث شده که گاه مرز های خیال را درنوردد و به عالم واقع ورود کند. در میان آثار جلال آل احمد، سفرنامه ها و نامه های او، از جایگاهی برجسته برخوردار است. آرای او در سفرنامه ها و نامه هایش، علاوه بر آشکارکردن بخشی از زندگی خصوصی و خانوادگی این نویسنده، به ما فرصت نگاه جدید به رویداد های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی عصر نویسنده را نیز می دهد.