هویت کالبدی فضاهای داخلی خانه های سنتی و به کارگیری آن در خانه های تبریز (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
خانه نمونه ای از معماری سنتی ایران است که بیشترین تأثیر را از الگوهای زیستی مردم گرفته و در کنار عوامل دیگر به طور مستقیم برخاسته از نیازها، اعتقادات و تفکرات آنها بوده است. انسان ایرانی در جریان تغییرات سریع مدرنیته بسیاری از داشته های خود را از دست داده است. از مهمترین آنها هویت کالبدی فضاهای داخلی است که با حذف الگوهای داخلی بسیار کمرنگ شده است. پژوهش به دنبال آن است تا با بهره گیری از الگوهای مؤثر در طراحی مسکن سنتی مناطق سردسیر نظیر تبریز به الگویی مناسب در جهت طراحی مسکن معاصر شهر تبریز دست یاید. در مسکن سنتی تبریز ساخت خانه ها از روی الگوهای شناخته شده منطقه باعث ایجاد هویت کالبدی در بناهای آن زمان می شدند؛ لذا می توان با بروز کردن این الگوها از آنها در بناهای معاصر استفاده کرد. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و از جهت ماهیت و روش تحلیلی- توصیفی است. جهت انجام ابتدا مطالعات اکتشافی به صورت کتابخانه ای و اسنادی انجام شده و سپس به صورت پیمایشی ادامه یافته است که از طریق تکمیل پرسشنامه توسط 10 نفر از خبرگان معماری انجام شده است. چهار خانه از دوره قاجار و چهار مورد از آپارتمان های تبریز انتخاب شده اند. در گام بعدی با روش دلفی به غربالگری مؤلفه های جمع آوری شده، پرداخته شد تا مؤثرترین مؤلفه ها شناسایی گردد. در ادامه برای تعیین ارزش هر یک از مؤلفه ها از روش َAHP استفاده شد. در خانه های سنتی تبریز به ترتیب مؤلفه های مردمی، اقلیمی، کالبدی، معنایی و فعالیتی در ایجاد هویت کالبدی مؤثرند در حالی که در خانه های معاصر تبریز به ترتیب مؤلفه های کالبدی، مردمی، فعالیتی، معنایی و اقلیمی در ایجاد هویت کالبدی مؤثرند. نتایج وزن دهی مؤلفه ها نشان می دهد که در خانه های معاصر به دلیل تأکید زیاد در کالبد مؤلفه های معنایی فراموش شده اند و نیاز به تقویت بیشتر دارند.Physical Identity of Traditional Interior Housing Spaces and Its Applicability in Houses of Tabriz
A house is a sample of Iranian traditional architecture which has taken its utmost effect from people's living patterns. The main question of the research is that how we can strengthen the physical identity in internal spaces of Tabriz contemporary houses. This research seeks to achieve an appropriate pattern in designing contemporary houses in Tabriz by exploiting contemporary houses in Tabriz and the effective factors in designing traditional houses in cold regions like this city. The methodology of the research is descriptive analytical in which four case studies from Gagarin period houses and four case studies from Tabriz contemporary houses have been surveyed. Data-gathering was done using a library method in which traditional and contemporary houses of Tabriz were observed. For this purpose, the AHP method was used for measuring the components and the final results were obtained by analyzing and evaluating the opinions. The order of weighting in traditional houses was: humanizing, territorial, mold, professional-functional, functional-semantic. In the contemporary houses the order is: mold, humanizing, functional-semantic, professional-functional and territorial. Weighing results of the components indicated that these components have been forging in contemporary houses due to much emphasis on the mold of semantic components, and they need to be strengthened. The humanizing and much participation of people components can help strengthening physical identity of Tabriz contemporary houses with respect to the post experiences of Iranians. Traditional patterns of Iran, semantic and functional derivatives are the best patterns for preserving the house identity and cities particularly functional identity. Semantic patterns also need strengthening too.