سنجش میزان برخورداری استان های مرزی کشور از شاخص های توسعه با استفاده از مدل های تاکسونومی عددی و تاپسیس (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
هدف از انجام این پژوهش؛ سنجش میزان برخورداری استان های مرزی کشور از شاخص های توسعه است. بر این اساس در پژوهش حاضر سعی شده تا 16 استان مرزی کشور را بر اساس 11 شاخص آموزشی، فرهنگی- ورزشی، مذهبی، سیاسی- اداری، زیربنایی، بهداشتی- درمانی، بازرگانی- خدمات، حمل ونقل- ارتباطات، تعدادشاغلان، باسوادان و تعداد واحد مسکونی، بر پایه سرشماری آماری نفوس و مسکن سال 1390 و سالنامه آماری سال 1391، با استفاده از مدل های تاکسونومی عددی و تاپسیس؛ سطح بندی و میزان درجه توسعه یافتگی استان ها تعیین شود. نوع پژوهش کاربردی- توسعه ای، روش گردآوری اطلاعات از نوع کتابخانه ای و برای تحلیل داده ها و ترسیم نقشه از نرم افزارهای Excel و Arc GIS استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که: از مجموع 16 استان مرزی کشور؛ 2 استان توسعه یافته، 5 استان نیمه توسعه یافته، 4 استان کمتر توسعه یافته و 5 استان نیز در رده استان های محروم قرار گرفته اند. خراسان رضوی با درجه توسعه یافتگی( 024/0) بر اساس آنالیز تاکسونومی عددی و (974/0) بر اساس تکنیک تاپسیس، به عنوان توسعه یافته ترین استان مرزی کشور و ایلام با درجه توسعه یافتگی(868/0) بر اساس آنالیر تاکسونومی و (008/0) بر اساس تکنیک تاپسیس، به عنوان محروم ترین استان مرزی کشور محسوب گردیده اند.Assessing the Degree of Development in the Country’s Border Provinces Using Development Indicators through Numerical Taxonomy and TOPSIS Models
The purpose of this research is measuring the development indicators in the country's border provinces. Accordingly, sixteen border provinces on the basis of eleven indicators: educational, cultural-sports, religious, political-administrative, infrastructure, health, services, transportation, communications, employment, literates and residential units, drawn from the statistical census of population and housing and the Statistical Yearbook, using numerical taxonomy and TOPSIS model, in order for the level and degree of development of the provinces to be determined. The type of the research is applied and library data was collected and analyzed using Excel and Arc GIS mapping software. The results show that: from the total of 16 border provinces; 2 province were marked as developed, 5 provinces Semi-developed, 4 province less-developed and 5 provinces were located as deprived. Khorasan Razavi province with the degree of development 0.024 according to numerical taxonomy model and 0.974 according to TOPSIS model were considered as the most developed of the country border provinces and Ilam province with the degree of development 0.868 according to numerical taxonomy model and 0.008 according to TOPSIS model were considered as the most deprived of the country border provinces.