تحلیلی تطبیقی از پیوند توسعه یافتگی و روند گسترش نظام شهرنشینی در ایران و جهان (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
فرایند شهرنشینی در مناطق مختلف جهان از ابعاد و زوایای گوناگون موردبحث و بررسی قرارگرفته است. یکی از این ابعاد مبحث توسعه است که نظرو توجه بسیاری از محققان عرصه شهر را به خود جلب نموده است.در این راستا تلاش های صورت گرفته در جهت بررسی پیوند میان توسعه یافتگی با فرایند شهرنشینی کشورها را می توان در ارزیابی میزان سلامت یا عدم سلامت روند تحولات نظام اجتماعی- اقتصادی یک جامعه ردیابی کرد. بدین نحو که هر چه همبستگی و نزدیکی میان بحث توسعه و فرایند شهرنشینی بیش تر و بالاتر باشد روند تحولات و پیشرفت های اجتماعی-اقتصادی جامعه از درجه سلامت بیش تری برخوردار بوده و میزان آسیب های اجتماعی-اقتصادی و فرهنگی جامعه پایین تر خواهد بود و هرچه همبستگی میان این دو کم تر و فاصله آن ها از هم بیش تر باشد نشان از عدم تعادل و سلامت تحولات و پیشرفت های اجتماعی-اقتصادی جامعه دارد و میزان آسیب ها در همه ابعاد بالا خواهد بود. هدف از نگارش این مقاله بررسی و ارزیابی میزان همبستگی میان شاخص های توسعه و نظام شهرنشینی در ایران می باشد به همین منظور، نخست به بررسی وجوه تفاوت نظام شهرنشینی در کشورهای شمال و جنوب پرداخته شده و سپس با استفاده از شاخص هایی همچون میزان تولید ناخالص داخلی، میزان سواد و اشتغال و مقایسه آن ها با نسبت های شهرنشینی کشور و استان ها طی دوره های مختلف آماری، سعی شده تا وضعیت توسعه در ارتباط با شهرنشینی ایران تبیین گردد. در این مقاله از روش تحلیلی-تطبیقی استفاده شده و جهت سنجش میزان توسعه یافتگی و نرخ شهرنشینی استان ها از تکنیک رتبه بندی بهره گرفته شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که میزان پیوند و ارتباط میان شاخص های توسعه اقتصادی و انسانی با فرایند شهرنشینی در ایران بسیار ضعیف بوده و از الگوی مشخص و قابل فهمی پیروی نمی کند.A Comparative Analysis of the Relationship between Development and Urbanization in Iran and the World
So far, the process of urbanization in different parts of the world and from different aspects has been discussed, one of the aspects of the topics and focus areas of the city that has attracted many researchers. Dedication and effort in examining the relationship between cities and the urbanization of countries can discuss and present an assessment of the degree of health or lack of healthcare developments of socio – economic status. In this way, the stronger the correlation between development and urbanization process, the more developed and improved from socio - economic status it will be. Having this purpose in mind, primarily the researcher has spent time analyzing the urbanization systems in the North and the South Countries referring to such indexes as Net Gross Product while addressing Provinces in Iran the amount of income along with the achieved profit and comparing them with the rate of urbanization across the country. In this paper an analytical - comparative method is deployed to research the advantage and the measure of development and urbanization of Iran along with rating provincial ranking techniques. The results show that the strength and degree of correlation between economic and human development indicates poor correlation between urbanization process and indicators of human development; an understanding that does not follow any predictable pattern of change and development .
تبلیغات
