بازخوانی و واکاوی ارزش ها در حفاظت میراث صنعتی؛ نمونه مطالعاتی کارخانه سیمان شهر ری (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

بناهای صنعتی به مثابه میراث فرهنگی، امروزه دستخوش تغییرات و تحولاتی شده که عملاً در جهت تخریب و نابودی قرار گرفته اند و محیط هایی که باید به عنوان فضاهایی باارزش و سرشار از نشاط و سرزندگی در شهر به شمار آیند، امروزه به نمادی از نابسامانی شهری تبدیل شده اند. بنای صنعتی نه تنها مسئله کالبدی، بلکه مسائل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را نیز در بر می گیرد. کارخانه سیمان شهرری به عنوان اولین کارخانه سیمان ایران، نه فقط یک بنای باارزش از لحاظ معماری و تاریخی، بلکه نماد تحولی است که در معماری پهلوی اول به عرصه ظهور رسیده و قرارگیری آن در زمره معماری صنعتی، ارزشی دوچندان و قابل تأمل را برای این بنا موجب می شود. در سال های اخیر با تعطیلی کارخانه و از بین رفتن کاربری صنعتی آن، مجموعه به فراموشی سپرده شده و به سایتی متروکه تبدیل شده است. به این منظور، پژوهشی از نوع کیفی و توصیفی با روش مطالعه کتب، مقالات، اسناد و منشورهای مرتبط و بر مبنای استدلال منطقی به انجام رسیده است تا با بهره گیری از روش تحقیق کیفی و راهبرد تحلیل محتوا و بررسی اسناد، منشورها و کنوانسیون های حفاظت میراث فرهنگی و میراث صنعتی، ابتدا به جمع بندی ارزش های میراث صنعتی و بر اساس آنها، به تبیین و تدقیق ارزش های موجود در کارخانه سیمان شهرری بپردازد. دستاورد پژوهش، دسته بندی و معرفی بخشی از اهم ارزش های میراث صنعتی در کارخانه سیمان شهرری است؛ به گونه ای که وجوه حفاظت در کارخانه سیمان شهرری را بر اساس ارزش های عنوان شده تبیین می کند.