مقایسه آراء مارتین هایدگر و علی شریعتی در قبال تکنولوژی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
مارتین هایدگر یکی از شاخص ترین متفکران قرن بیستم است که نقدهای بنیادینی را متوجه سوبژکتیویسم مترتب بر جهان مدرن کرده است. هایدگر تاریخ 2500 ساله غرب را به مثابه تجلیگاه عقلانیت متافیزیکی به مهمیز نقد می کشد و در برابر تفکر محاسبه ای دکارتی و کانتی، تفکر ژرفانگر مبتنی بر متافیزیک وصال را مطرح می کند. هایدگر بر این باور است که با ظهور و بروز دکارت به عنوان مبدع پارادایم مدرنیته، سوبژکتیویسم در جهان سایه می گستراند و یکی از نتایج و تبعات گریز ناپذیر تفوق سوبژکتیویسم، سیطره عقلانیت تکنولوژیک بر جهان است. از نظر هایدگر، تکنولوژی یک ابزار صرف نیست؛ بلکه نوعی انکشاف و شیوه تفکر خاصی است که منطق متصرفانه و حسابگرانه خود را بر همه چیز و همه کس تحمیل می کند. به عبارتی دیگر، در پارادایم معرفت بنیاد مدرن، هستی به صورت تکنولوژیک آشکار می شود که نوع خاصی از عقلانیت را به وجود آورده که تحت عنوان عقلانیت تکنولوژیک از آن یاد می شود. مفروض این مقاله بر این نکته استوار است که اگرچه علی شریعتی نیز به مثابه متفکری که منتقد جهان مدرن است، علم گرایی و ماشینیسم را نقد می کند ولی واقعیت این است که نقد شریعتی از تکنولوژی و ماشینیسم، بیشتر سویه و صبغه سیاسی و جامعه شناختی دارد و شریعتی هرگز همچون هایدگر قادر به نقد فلسفی، حکمی و هستی شناسانه سوبژکتیویسم و عقلانیت تکنولوژیک مترتب بر جهان مدرن نیست.Comparing Martin Heidegger’s and Ali Shariati’s Views of Technology
As one of the most prominent thinkers of the twentieth century, Martin Heidegger has made fundamental criticisms of the subjectivism of the modern world. He critically examines the 2,500-year history of the West as a manifestation of metaphysical rationality. Heidegger contrasts with the Cartesian and Kantian calculus thinking, the profound thinking based on the metaphysics of the carpenter. Heidegger believes that with Descartes as the creator of the paradigm of modernity, subjectivism is spreading in the world. One of the inevitable consequences of the supremacy of subjectivism is the dominance of technological rationality over the world. For Heidegger, technology is not a mere tool; instead, it is a special kind of development and way of thinking that imposes its possessive and calculating logic on everything and everyone. In other words, in the paradigm of knowledge of the modern foundation, existence is manifested technologically, which has created a special kind of rationality called technological rationality. The premise of this article is based on the fact that although Ali Shariati, as a critic of the modern world, criticizes scientism and mechanism, his critique of technology and mechanism is more political and sociological. Also, like Heidegger, he never could critique the philosophical, theological, and ontological subjectivism and technological rationality of the modern world.
تبلیغات
