کاربست «فصل» به عنوان «حد تام» در فلسفه ی ملاصدرا (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
تغییر در بنیان های فلسفی منطق مستلزم تغییر در رویکرد مواجهه با مسایل آن و گاه نیز مستلزم تغییر در خود آن مسایل است. یکی از مباحث مهم منطق، ساختار تعریف اشیا و نقش اجناس و فصول متعدد در تعریف حدی و چگونگی چینش و ترتیب آنها است. این مقاله با توجه به نظریه اصالت وجود، دیدگاه ملاصدرا درباره تعریف حدی اشیا را بازخوانی و تبیین کرده و نحوه مواجهه او با دیدگاه جمهور حکما را تحلیل کرده است. بررسی تحلیلی این موضوع به این نتیجه منتهی شد که نظریه اصالت وجود و فروع برآمده از آن، در فلسفه ملاصدرا به رویکرد متفاوتی انجامیده است که در آن فصل اخیر تأمین کننده وحدت حقیقی ماهیت مرکب است و مواد و اجناس پیشین را به نحو بساطت و اجمال در خود گنجانده است؛ بر همین اساس، صدرالمتألهین به صراحت اظهار داشته است که در حد تام رعایت ترتیب میان مقومات ماهیت ضروری نیست، بلکه امری استحسانی است. در این رویکرد ابداعی، حد حقیقی ماهیت صرفاً فصل اخیر آن است و هر یک از اجناس و فصول پیشین به نحو تفصیلی با فعلیت های متعدد آن گونه که جمهور حکما در ترکیب انضمامی ترسیم کرده اند مقوم شیء نیستند و خارج از حقیقت آن قرار دارند؛ در نتیجه، ذکر اجناس و فصول پیشین در تعریف حدی از باب زیادی حد بر محدود است.The use of “differentia” as “complete limit” in Mūllā Ṣadrā’s philosophy
A change in the philosophical foundations of logic requires a change in the approach to dealing with its problems, and sometimes a change in the problems themselves. One of the important issues of logic is the structure of the definition and the role of various “genus” and “differentia” in the “limit definition” and how they are arranged. According to the theory of the primacy of existence, this article rereads and explains Mūllā Ṣadrā’s view on the “limit definition” and analyzes how he deals with the views of most philosophers. An analytical study of this issue led to the conclusion that the theory of the primacy of existence and its derivatives has led to a different approach in Mūllā Ṣadrā’s philosophy in which the “last differentia” provides the true unity of composite quiddity and the former genuses and differentias in the form of simplicity and In short are included; accordingly, Mūllā Ṣadrā has explicitly stated that in “complete limit” it is not necessary to observe the order between the components of quiddity, but it is a matter of admiration. In this innovative approach, the “limit definition” of quiddity is merely the last differentia, and each of the earlier genuses and differentias in detail with multiple realizations, as most philosophers have drawn, are not part of the object and are outside its truth; as a result, the mention of previous genuses and differentias in “limit definition” is superfluous to the truth of the object.
تبلیغات
