نقش توسعه نامتوازن فضایی-کالبدی بر ناپایداری شهری (مورد مطالعه : شهر سرخرود) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

یکی از جنبه های پایداری توسعه شهری ،توسعه کالبدی متوازن همسو با شرایط محیطی _اکولوژیکی و اجتماعی _اقتصادی است . در دهه های پایانی قرن بیستم، با وجود تلاش های بسیار در زمینه  توسعه پایدار کالبدی _فضایی شهرها این موضوع هنوز یکی از چالش های مهم جغرافیدانان، شهرسازان، معماران و برنامه ریزان شهری باقی مانده است.دربسیاری ازشهرهای کشورهای درحال توسعه، شهرگرایی شتابان و افزایش میزان جمعیت شهرنشین، موجب تشدید مخاطرات زیست محیطی شده است.این امر درشهرهای کوچک از اهمیتی دوچندان دارد. زیرا توسعه فیزیکی_کالبدی علاوه بر تغییر کاربری اراضی، تامین نیازمندی های اساسی جامعه شهری از جمله تامین آب سالم و کافی، سرانه فضای سبز، مدیریت پسماندشهری و آلودگی های زیست محیطی را با محدودیت های جدی مواجه کرده است. این پژوهش به منظورتحلیل نقش توسعه کالبدی بر ناپایداری توسعه شهری از دیدگاه زیست محیطی، بنا دارد که با بهره گیری از روش توصیفی- تحلیلی  در شهر سرخرود، ابتدا توسعه کالبدی شهر را با استفاده از مدل آنتروپی شانون  بررسی و سپس نقش توسعه کالبدی بر مشکلات زیست محیطی ازطریق سه مولفه کالبدی، عملکردی و زیست محیطی و هفت معیار (رعایت قرارگیری استاندارد کاربری ها، مبلمان شهری، رعایت ارتفاع ساختمان، فضای سبز شهری، حفظ توازن خاک، تغییر کاربری زمین کشاورزی) را ارزیابی نماید. نتایج حاکی ازآن است که توسعه کالبدی نامتوازن بصورت سازمان نیافته موجب ناپایداری زیست محیطی شهر همچون تغییرکاربری اراضی و افزایش آلودگی های زیست محیطی شده است. در تحلیل گزینه های برون رفت از شرایط ناپایداری در شهر سرخ رود، توسعه فضای سبز بهترین گزینه برای تعدیل توسعه نامتوازن کالبدی است.