چگونگی ارتقای کالبد و منظر شهری از طریق احیای ارزشهای فرهنگی – تاریخی شهر

چکیده

در سه دهه آخر قرن بیستم میلادی، به موازات تحولات اولیه روانشناسی محیط، تغییرات علمی، فناوری و فرهنگی مهمی در محیط کالبدی زندگی انسان پدید آمد. تأثیر بیان و جاری شدن این تحولات در مباحث روانشناسی محیط و علوم رفتاری منجر به تغییر مبانی طراحی فضای شهری متکی بر فضا و زمان بوده است. پس از ورود مباحث بیان شده به ساحت نظری این حوزه، موضوع ادراک نیز بسیار اهمیت یافته و از ارکان آن تلقی شده است. مسئله بنیادین ادارک محیط شهری ساخته شده در زندگی مردم، فهم چیستی معنای محیط آن است. کیفیت فضا، هویّت مکانی، تعاملات اجتماعی و اجتماع پذیری و ارتباطات غیر کلامی از حوزه هایی هستند که دیدگاه و نگرش انسان ها را در تعریف چیستی فضای شهری شکل می دهند. این حوزه ها، بهویژه در مناظر شهری بافت های فرهنگی تاریخی، همواره شاخص های هویّت و حس تعلق به مکان را در ارتباط با انسان و محیط بیان کرد و پاسخگوی نیازهای مادی و معنوی انسان ها بوده اند؛ به بیان دیگر، احساس تعلق به مکان و یافتن هویّت مکانی خاص، سبب افزایش ارتباط انسان با محیط و، در نتیجه، ارتقای کیفیّت مطلوب کالبد و منظر شهری شده است. این تحقیق، با هدف بررسی چگونگی ارتقای کالبد و منظر شهری از طریق احیای ارزش های        فرهنگی تاریخی خیابان مدرس کرمانشاه، با استفاده از تکنیک فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) اجرا شده است. یافته های تحقیق، براساس داده های پرسشنامه، در دو بخش دیدگاه متخصصین و دیدگاه غیر متخصصین، توسط نرم افزارEXPERT CHOICE  تحلیل و بررسی شده اند. نتایج این یافته ها نشان دهنده حوزه ها، مؤلفه ها و شاخص های مؤثر و با اهمیت بر طراحی منظر شهری خیابان مدرس، برای نیل به هدف تحقیق هستند. همچنین، این نتایج بیانگر به کارگیری عملی این عناصر در طراحی منظر شهری خیابان مدرس در راستای احیای ارزشهای فرهنگی تاریخی شهرند.