نگرشی بر فعالیت های عمرانی ساسانیان در زمان شاپور اول در خوزستان (مطالعه موردی پل بندهای شوشتر و رامهرمز) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

پس از سقوط اشکانیان و پیروزی اردشیر بابکان در ابتدای قرن سوم میلادی پادشاهی قدرتمند ساسانی تشکیل شد. حکومت مرکزی یک پارچه ای که توانست طی قرنها عظمت و شکوه ایران عصر هخامنشی را بازگرداند. پادشاهان ساسانی از جمله شاپور اول اقدام به فعالیتهای عمرانی بسیاری نمودند، زیرا پیروزی ساسانیان در جنگهای متعدد با رومیها باعث شد تا بتوانند از تخصص اسرای رومی استفاده نمایند. یکی از ویژگیهای معماری ساسانیان، ساخت بناهای چندمنظوره و ترکیبی از جمله پل و بند است. در این دوره پل بندهای متعددی در خوزستان ایجاد شدکه گاهی در نوع خود شاهکاری در معماری محسوب می شدند.دلیل این امر سیاست ساسانیان در استفاده بهینه از آب رودخانه ها بود. در این مقاله سعی شده به دانش هیدرولیک پل/بندهای ساسانی پرداخته شود زیرا این بناها به عنوان یک بازدارنده در مقابل طغیان رودخانه ها عمل می کرده اند؛ همچنین این مقاله به معرفی پل بندهای ساسانی در شوشتر و رامهرمز، می پردازد که توسط نگارنده مورد پژوهش قرارگرفته اند. نتایج نشانگر انطباق ساختارهای معمارانه بر طرحی نظام مند و سبکی شناخته شده از دوره ساسانی و دلالت های برآمده از بررسی مدارک سفالی مجاور حوزه سد جره در تأیید این تاریخ گذاری است. این نوشتار تلاش می کند به این پرسش پاسخ دهدکه چه شواهدی در ارتباط با بکارگیری اسرای رومی که در جنگها به اسارت ساسانیان درآمدند را می توان شناسایی نمود؟ همچنین بررسی چگونگی ماهیت بنای پل/بند جره از نظر کاربری به چه صورت است؟ روش پژوهش بر مبنای پژوهشهای میدانی و مطالعات کتابخانه ای صورت گرفته و سعی در تبیین بناهای عام المنفعه و سازه های نویافته در جنوب غرب دارد.