پژوهش کیفی داده بنیاد، «کدگذاری» و اهمیت، مراحل و شیوه اجرای آن در کارورزی دانشگاه فرهنگیان (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

کدگذاری، بخشی از فرایند تولید دانش و خلق نظریه در روش گراندد تئوری یا نظریه داده بنیاد است. این نظریه با طرح پرسش یا پرسش های پژوهشی شروع و با جمع آوری داده ها از راه مصاحبه عمیق و مشاهده تأملی در طول زمان شکل گرفته و با تحلیل نظام مند و مداوم آن ادامه می یابد و درنهایت به تولید دانش ختم می شود و با ارائه نظریه به ثبات می رسد، اما درآن متوقف نمی ماند. یک پروژه پژوهشی مبتنی بر این روش، زمانی به موفقیت می رسد که محصول پژوهش آن، نه فقط پاسخ به پرسش های اولیه تحقیق، بلکه خود تولیدکننده سؤالات جدید باشد تا موضوع تحقیقات بعدی را فراهم نماید. این روش، یکی از انواع روش های پژوهش کیفی است که هدف اصلی آن بیان فرآیندهای اجتماعی، تربیتی و پرورش تئوری است. روش مذکور با رویکردی متفاوت، تحقیقی از نوع اکتشافی است و در تحلیل داده ها با رهیافت تحلیل مقایسه ای مداوم، در چارچوب سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری، و کدگذاری انتخابی به انجام می رسد. مقاله حاضر با روش کتابخانه ای و با هدف معرفی، بیان اهمیت، شیوه اجرای پژوهش کیفی بنیادی و به ویژه "کدگذاری" و زمینه ها و ضرورت های آن در کارورزی دانشگاه فرهنگیان، به انجام رسیده و بر آن است تا الگوی مشخصی از مقوله کدگذاری را در فرایند انجام پروژه های کارورزی ارائه نماید. نتایج حاصل، حاکی از آن است که کدگذاری و فرایند اجرای آن در الگوی جاری در کارورزی دانشگاه فرهنگیان شیوه ای مؤثر و نتیجه بخش است.