دیالوگ دراماتیک در قرآن کریم در چهارچوب نظریه گفتمانی: بررسی موردی رخداد گفتاری حضور فرشتگان در منزل حضرت ابراهیم (ع) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

بخش عمده ای از آیات قرآن کریم در قالب تعامل گفتاری بیان شده اند و از منظر گفتمان دراماتیک قابل بررسی هستند. در این پژوهش نخست انواع مختلف دیالوگ و همینطور تعاریف و مفاهیم اصلی آن ها مرور می شوند و ثانیاً گفتمان و دیالوگ به مثابه گفتمان مورد توجه قرار می گیرند. سپس در چهارچوب مذکور، از دایره گسترده دیالوگ های قرآنی بر رخداد گفتاری حضور فرشتگان در منزل حضرت ابراهیم (ع) تمرکز می شود که در آیاتی از سوره های هود، حجر، عنکبوت و ذاریات مطرح شده است. همچنین ضمن مرور دنباله ها و نوبت های گفتاری در آیات پیش گفته، تحقق یا عدم تحقق شاخص های هر یک از اقسام دیالوگ در این رخداد نیز بررسی می شود. بر این اساس می توان گفت که تعاملات موجود در رخداد گفتاری حضور فرشتگان در منزل حضرت ابراهیم (ع) کم وبیش هم سو و منطبق با چهارچوب گفتمان دراماتیک و واجد ویژگی های ساختاری و کارکردی تبیین شده هستند؛ در نتیجه می توان آن ها را بدون تغییر یا با اعمال کمترین تغییرات در اقتباس های قرآنی مورد استفاده قرار داد.