سلوک حرکت نفس ناطقه به سوی خداست و هر عمل سلوکی پاره ای از حرکت آن نفس به سوی غایت هستی است. این یک حرکت استکمالی است که از حرکت جوهری نفس ناطقه بر می خیزد. نفس در صورت های اخلاقی و سلوکی به مثابه کمالات جوهری حرکت می کند؛ ولی این حرکت نه حرکت جوهری عرضی، بلکه حرکت طولی و حرکت برداری است. حرکت جوهری طولی با انتقال موضوع در فعلیت ها، در سلسله طولی جهان هستی واقع می شود. حرکت جوهری برداری که از نوآوری های استاد علی عابدی شاهرودی است با مؤلفه های خاصی در پی ترکیب حرکت جوهری عرضی و طولی و به گونه شتابدار به وجود می آید. حرکت جوهری استکمالی به امکان استعدادی و استکمال وجودی و قوای قلبی وابسته است تا زمینه حرکت فراهم گردد و با استکمال، تکامل وجودی و اشتداد وجودی رخ دهد و با فعلیت قوای قلبی همانند لطائف سبعه سلوک به سوی غایت هستی صورت گیرد. منشأ این حرکت استکمالی چیست؟ در پاسخ، با بهره گیری از بیان استاد علی عابدی شاهرودی، بحث عامل و مدبر این حرکت جوهری را طرح کرده ایم. این مدبر بر دو قسم است: یکی مدبر درونی که اراده عقلی است و دیگری مدبر بیرونی که اراده ملکوتی و الهی است. البته تدبیر مدبر ملکوتی و الهی نیز به سه دسته تقسیم می شود: تدبیر آغازین و پسین؛ تدبیر اصلی و طریقی و تدبیر عام و خاص. در ادامه به اثبات حرکت جوهری استکمالی پرداخته ایم که بر برهان حرکت در کمالات اخلاقی و سلوکی تکیه دارد.
