نویسندگان: مهرزاد منصوری

کلید واژه ها: حافظ ردیف قافیه الگوی هجایی نسبت ساخت هجایی

حوزه های تخصصی:
شماره صفحات: ۱۳۹-۱۶۰
دریافت مقاله   تعداد دانلود  :  ۱۶۲

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۶۹

چکیده

استخراج مؤلفه هایی برای تعیین سبک فردی نویسنده، از جمله مواردی است که می تواند اضهارنظرها دربارۀ سبک نویسنده را دقیق تر و بیشتر بر اساس پارامترهای قابل اندازه گیری نشان دهد. یکی از این پارامترها می تواند بررسی بسامد نسبی ساختاری خاص باشد. در این باره بررسی ساختار هجایی ردیف و قافیه می تواند مؤثر باشد. به این منظور این پژوهش کوشیده است تا با بررسی بسامد ساخت و الگوی هجایی ردیف و قافیه در اشعار حافظ، میزان استفاده این شاعر بزرگ را از هر یک از ساخت های هجایی زبان فارسی در ردیف و قافیه و همچنین چینش این ساخت ها در هر یک از الگوهای هجایی بررسی کند. این پژوهش نشان می دهد که نسبت ساخت هجا در شعر حافظ با زبان طبیعی فارسی تاحدودی هماهنگی دارد. به لحاظ الگوی هجا، شاعر از الگوهای بسیار متنوعی استفاده کرده است. به لحاظ بسامد الگوهای به کار گرفته شده نیز الگوهای متفاوت از بسامدهای متفاوتی برخوردارند. هر چند شاعر در الگوی تک-هجایی رغبتی به استفاده از هجای باز نشان نداده است، در الگوهای چندهجایی به خوبی از این هجا استفاده کرده است. این پژوهش نشان می دهد که شاعر در استفاده از برخی از الگوها با محدودیت هایی مواجه است که از آن جمله می توان به استفاده نکردن از الگوهایی که با cvcc آغاز می شوند در الگوهای دو هجایی اشاره کرد. این پژوهش همچنین نشان می دهد که در کاربرد هر یک از ساخت ها در مجموع الگوها، ساخت cv بر دو ساخت cvc و cvcc برتری یافته است. به لحاظ میانگین کاربرد هر یک از ساخت های سه گانه در مجموع هجاهای ردیف و قافیه، هجای cv در رتبه اول و هجاهای cvc و cvcc در جایگاه های بعد قرار دارند که هم به لحاظ رتبه و هم بسامد نسبی با زبان گفتاری و نوشتاری همراهی می کند.

تبلیغات