واکاوی نقش فعالیت های ماهیگیری کوچک مقیاس در توسعه اقتصادی و اجتماعی روستاهای ساحلی مکران؛ مطالعه موردی: شهرستان جاسک (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

مقدمه و هدف: بسیاری از ساکنان روستاهای ساحلی به فعالیت های ماهیگیری مشغول اند. ماهیگیری کوچک مقیاس در سواحل مکران، منبع مهم اشتغال، درآمد و تغذیه برای روستاهای ساحلی است که ویژگی ها و آثار آن به خوبی بررسی نشده است. هدف پژوهش، شناخت میزان تأثیرگذاری فعالیت های ماهیگیری بر شاخص های مختلف توسعه اجتماعی و اقتصادی خانوارهای ساکن در روستاهای منطقه است. روش: پژوهش حاضر از نوع توصیفی - تحلیلی و مبتنی بر پیمایش است که در آن برای گردآوری داده ها از دو روش بررسی های اسنادی و پژوهش های میدانی (مشاهده، مصاحبه و پرسش نامه) استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش شامل ماهیگیران ساکن در روستاهای ساحلی شهرستان جاسک است که از میان آنها نمونه ای مرکب از 350 ماهیگیر به روش تصادفی انتخاب شد و با بهره گیری از انجام مصاحبه و تکمیل پرسش نامه مطالعه شدند. آلفای کرونباخ برای گویه های اقتصادی 71/0 و برای گویه های اجتماعی 78/0 به دست آمد که حاکی از پایایی پذیرفته پرسش نامه است. برای تحلیل داده های گردآوری شده با نرم افزار SPSS، دو روش آماری توصیفی و استنباطی به کار رفته است. یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهد از دیدگاه ماهیگیران ساکن در نقاط روستایی منطقه به طورکلی نقش فعالیت های ماهیگیری در شاخص های توسعه اجتماعی و اقتصادی چشمگیر، متفاوت و مثبت ارزیابی می شود. اصالت و ارزش: توجه به فعالیت های ماهیگیران به منزله قشری آسیب پذیر و کمتر شناخته شده، نوآوری و امتیاز مقاله است. نتایج به دست آمده از پژوهش برای انجام پژوهش های آینده، برنامه ریزی، سیاست گذاری، مدیریت، حفاظت و پایداری ماهیگیری کوچک مقیاس مهم است.