تحلیل فراوانی انواع ادبی در ادبیات مکتب خانه ا ی ایران (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

ادبیات عامه، بخشی از فرهنگ مردم است که تخیل، احساسات، آرزوها و اندیشه ها ی آنان را از نسلی به نسل دیگر منتقل می کند و نشان دهنده معیار ها ی اخلاقی و زیباشناسی هر دوره از زندگی اقوام است. اساساً شناخت و بررسی ویژگی ها ی ادبی جوامع در گذار از تاریخ، بدون شناخت و بررسی ادبیات عامه، دشوار یا ناممکن است. از این رو پژوهش در گنجینه غنی ادبیات عامه و شفاهی ایران و بررسی ویژگی ها ی آن، اهمیت خاصی دارد. این پژوهش به منظور طبقه بندی آثار مطرح مکتب خانه ای و عامه ایران در گروه ها ی محدود و مشخص از نظر محتوا و مضمون و تعیین نوع ادبی آنها صورت گرفته است. برای تعیین نوع ادبی هر اثر از هفتاد داستان کتاب «ادبیات مکتب خانه ای» نوشته حسن ذوالفقاری و محبوبه حیدری، هر یک از داستان ها از جنبه سه متغیر محتوا و مضمون، لحن و شیوه ارائه بررسی شده است و این نتیجه حاصل گردیده که ادبیات مکتب خانه ای بیشتر تحت تأثیر نوع ادب تعلیمی بوده است و انواع حماسی و غنایی داستان ها ی عامه از فراوانی نسبتاً همسانی برخوردارند. همچنین در این پژوهش، نقش هر یک از زیرعامل ها در این اثرگذاری به تفکیک بیان شده است.