جدال احسن از دیدگاه امام رضا (علیه السلام) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

مناظره با روش های صحیح در افکار  و قلب دیگران نفوذ بیشتری دارد اما مناظره با روش های نادرست، طرف مقابل را در عقیده باطل خویش متعصب تر مى کند. لذا قرآن مناظره (جدال) احسن را توصیه کرده است. در این نوع مناظره که امام رضا (علیه السلام) از آن بهره گرفته اند، بر جنبه های عقلی و عاطفی و برهان تأکید شده است؛ توهین به طرف مقابل و مذمّت دین او اجازه داده نشده و از مشترکات مورد قبول ادیان، مانند توحید، نبوت و.. استفاده شده است. تعصب ، ستیزه جویی، خودنمایی و اقناع به انگیزه شهرت طلبی در این مناظره راه ندارد و در آن بر «ساده گویی و پرهیز از بغرنج و پیچیده گویی» تأکید شده است. انصاف داشتن مناظره کننده و اعتراف به خطای خود در فرض روشن شدن اشتباهش، از دیگر ویژگی های این نوع مناظره است. این نوع مناظره در امور دینی نیز مجاز و چه بسا واجب است. این نوع مناظره نه تنها موجب کینه و عداوت نمی شود، بلکه اثرهای مثبتِ فراوانی دارد. مناظره با جاهل، مناظره با کسی که اهداف شیطانی دارد، همچنین مناظره در آنچه وحدت مسلمانان یا بشریّت را به خطر می اندازد، مجاز نیست. این پژوهش که با روش توصیفی تحلیلی انجام شده، در پی پاسخ به این پرسش است که از دیدگاه امام رضا (علیه السلام) منظور از جدال احسن چیست؟