مرور نظام مند مطالعات حوزه فیزیولوژی ورزش در فوتبال: چالش ها و فرصت ها (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

در پژوهش حاضر به بررسی نظام مند تمامی مطالعات انجام شده در حیطه فوتبال در گرایش فیزیولوژی ورزش پرداخته شده است. با جست وجوی مقالات و پایان نامه ها براساس کلیدواژه های مرتبط در پایگاه های اطلاعاتی ازقبیل ایران داک، پایگاه مرکز علمی جهاد دانشگاهی، پایگاه مجلات تخصصی نور، بانک اطلاعات نشریات کشور(مگیران) و پایگاه اینترنتی پژوهشگاه تربیت بدنی و علوم ورزشی، تمامی مطالعاتی که در دانشگاه ها، سازمان ها و دستگاه های اجرایی و پژوهشی در حوزه ورزش فوتبال انجام شده بودند، استخراج شدند. سپس، اطلاعات به دست آمده با استفاده از روش های آمار توصیفی درقالب جداول و نمودارها تفسیر شدند. بیش از 1000 مطالعه در حوزه های مختلف فوتبال از سال 1372 تا 1396 در ایران انجام شده است که 25 درصد از آن ها (256 عنوان) در حوزه فیزیولوژی ورزش هستند. درحدود 56 درصد از مطالعات در گرایش علم تمرین، 23 درصد در گرایش تغذیه و بیوشیمی، 13 درصد در گرایش ایمنولوژی ورزش، 5/6 درصد در گرایش قلب و عروق و 5/1 درصد در گرایش عصب و عضله انجام شده اند. در سال های 1385 تا 1395 رشد زیادی در تعداد مطالعات مربوط به فیزیولوژی ورزش وجود داشته است که البته به افزایش جذب دانشجو در این سال ها در دانشگاه ها مرتبط است. دانشگاه ها بیشترین سهم را در تولید علم فوتبال داشته اند. در رده بعدی، پژوهشگاه تربیت بدنی، وزارت ورزش و جوانان و صداوسیما حمایت های مالی در طرح های فوتبالی داشته اند. در هرکدام از گرایش ها فرصت های پژوهشی زیادی وجود دارند که پژوهشگران می توانند با پژوهش روی آن موضوع ها به پیشرفت فوتبال در کشور کمک کنند. در برخی پژوهش ها، ایرادهای روش شناختی وجود دارند؛ برای مثال، می توان به سنجش نکردن متابولیت ها هنگام مصرف مکمل ها، استفاده نکردن از آزمون های هوازی و بی هوازی مشابه و زمان بندی نامناسب سنجش عوامل خونی اشاره کرد. همچنین، در پژوهش ها توجه کمتری به محیط، اندازه و نسبت اندام ها، نورم های استاندارد آمادگی جسمانی، ایمنی به واسطه سلولی و هومورال در شرایط جوی مختلف و تمرینات ویژه فوتبالی درمدت فصل مسابقات شده است.