مؤلفه های مناظره های علمی امام رضا (علیه السلام): الگویی برتر برای آزاداندیشی دینی و نشر اسلام در دنیای معاصر (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

مناظره یکی از روش های مؤثر برای تبیین دین مبین اسلام و اثبات حقانیت آن است. قرآن کریم به مثابه معتبرترین و قطعی ترین سند الهی، مناظره را تأیید کرده و به عنوان یکی از روش های گفتمان پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) مورد توجه قرار گرفته است. کاربرد این شیوه در مباحثات امام رضا (علیه السلام) با رهبران و متکلمان برجسته ادیان و فرقه های مختلف، به دلیل بازتاب گسترده آن در اندیشه اسلام و تشیّع، برجستگی خاصی داشته است. به دلیل چنین اهمیتی، پژوهش حاضر سعی دارد با روش توصیفی- تحلیلی، مبانی و مؤلفه های مناظره های علمی امام رضا (علیه السلام) را بررسی و آنها را که مورد نظر قرآن کریم نیز هست، به عنوان مدلی جامع برای آزاداندیشی دینی و نشر اسلام معرفی کند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد مناظره های علمی امام رضا (علیه السلام) را می توان در سه قالب عمده شاخص های اخلاقی، شاخص های منطقی و شاخص های آزاداندیشانه طبقه بندی نمود که تحلیل هر یک از آنها می تواند مُدلی جامع برای نشر اسلام در دنیای معاصر ارائه کند. بدیهی است، آثار منبعث از چنین پژوهش هایی می تواند در تبلیغ و اشاعه فرهنگ و تمدن راستین اسلامی در عصر حاضر، نقشی راهبردی داشته باشد.