بررسی تاثیر پوشش ها بر خواص فنی و هنری چوب های کاربردی در هنر معرق (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

معرق چوب نوعی تزیین چند تکه ای همسطح و الحاقی است که در آن قطعاتی مطابق با اجزای یک طرح از لایه های هم ضخامت اغلب چوبی و گاهی غیرچوبی بریده شده، سپس این قطعات براساس همان طرح روی زیرساخت تثبیت می شودکه دارای شیوه های مختلف است. از آنجایی که الزاماً در آخرین مرحله پرداخت، لایه پوششی جلا سطح قطعات چوبی را می پوشاند و این لایه خود بسته به نوع و ویژگی های آن تاثیر متفاوتی بر رنگ، بافت و نقش چوب ها و سرانجام ویژگی بصری نهایی اثر دارد، دراین پژوهش، ضمن مطالعه خصوصیات فیزیکی چوب های معمول و همچنین اصول بصری لازم جهت خلق اثر هنری معرق، چگونگی واکنش چوب های متفاوت به انواع لایه های پوششی بررسی شده است. هدف از این بررسی، ارائه شناختی دقیق و علمی درخصوص ویژگی های چوب های رایج در هنر معرق و همین طور خصوصیات و چگونگی تاثیر انواع لایه پوششی جلا بر آن ها ـ که احتمالاً موجب تغییر ویژگی های بصری نهایی و ترکیب کلی اثر می شود ـ جهت تقویت دانش تجربی معرق کاران است. اطلاعات این پژوهش به طریق کتابخانه ای و تجربی (بررسی های آزمایشگاهی وگارگاهی ) گردآوری شده و حکایت از آن دارد که در معرق کاری برای اینکه محصول نهایی به اثری هنری بدل گردد و فقط کاری فنی نباشد، لازم است معرق کار نخست سواد بصری و شناختی فنی به انواع چوب ها و خواص مواد داشته باشد. این آگاهی موجب می شود گزینش چوب با توجه به ویژگی های فنی و ظاهری، نظیر رنگ و نقش، استحکام، سلامت، خشک بودن، قابلیت اره شدن و رنده شدن و چگونگی به کارگیری آن ها صورت پذیرد و تعادل، تناسب وترکیب بندی لازم در ایجاد اثری مطلوب و چشم نواز میسر شود. آزمایش های تجربی در این بررسی نشان می دهد اگرچه تاثیر مواد پوششی متفاوت بر همه گونه ها از لحاظ تغییر رنگ تاحدودی مشابه است، از نظر شدت و ضعف واکنش گونه ها یکسان نیست. درنتیجه، دانش تغییرات رنگی نهایی و همچنین بافت و نقش چوب در زیر جلادهنده ها که ترکیب نهایی را فراهم می آورد، به همراه سایر موارد فنی و هنری (طرح و طراحی اصولی، اصول تفکیک و برش قطعات و جایگزینی آن ها، ریزه کاری و ...) لازمه مهارت درآفرینش اثر هنری معرق است .