امروز بسیج بسیار مقتدرتر و توسعه یافته تر از روزهای پایانی جنگ است
دریافت مقاله
آرشیو
چکیده
متن
پاسخ (سردار حجازی): بنده هم خوشحالم و از زحمات شما تشکر می‌کنم و برای شما آرزوی موفقیت می‌کنم و امیدوارم بتوانید از راه مجله یک رابطه علمی و تحقیقاتی عمیق با بسیج و رده‌های مختلف آن برقرار کنید.
فصلنامه: تشکر می‌کنم به عنوان اولین سئوال،حضرتعالی سازمان بسیج را در مقایسه با دیگر ارتشهای مردمی چگونه ارزیابی می‌کنید و نقش سازمان تحقیقات را در بسیج چگونه می‌بینید؟
پاسخ: موضوع بسیج در کشور ما یک پدیده کاملاً نو و جدیدی است و به شکلی که در کشور ما وجود دارد در سایر نقاط جهان وجود ندارد. به نظر من اگر یک کار تحقیقی و مطالعاتی تطبیقی بین بسیج در کشور ما و دیگر ارتشهای مردمی صورت بگیرد این موضوع بهتر و دقیقتر مشخص خواهد شد. در بیشتر کشورهای دنیا حفظ ارتباط با نیروهای وظیفه‌ای که دوران خدمت وظیفه را تمام کرده‌اند درقالب یک سازمان کاملاً رسمی و به نوعی موظف است که اگر کسی بموقع سر خدمت حاضر نشود؛ با یک سری تنبیهات قانونی مواجه می‌شود، وجود دارد؛ ولی در کشور ما پدیده بسیج یک امر کاملاً داوطلبانه است و به هیچ وجه الزام، اجبار و اکراه در آن نیست و حتی امتیازات و خدماتی که به آنان ارائه می‌شود به عنوان حقوق و مزایا نیست و افرادی که شرکت می‌کنند و بزرگواری
می‌کنند چشمداشت مادی ندارند و اصولاً در شأن و منزلت خود نمی‌بینند. بسیج در کشور ما علاوه بر جنبه‌های نظامی بسیاری از فعالیتهای متنوع دیگر را سرلوحه کار خود قرار داده است که این امر در کشورهای دیگر وجود ندارد. معمولاً دردنیا ارتشهای مردمی عموماً یا صرفاً در ابعاد نظامی، انتظامی و امنیتی تعریف شده‌اند، ولی در کشور ما فعالیت فرهنگی، ورزشی، نظامی و علمی در عرصه‌های مختلف کار بسیج محسوب می‌شود. بنابراین در کشور ما بسیج یک پدیده نو ظهور و منحصر به فرد است، به همین دلیل انجام کار تحقیقاتی و مطالعاتی برای پیشبرد اهداف و برنامه‌های این وجود مبارک و شجره طیبه به تعبیر حضرت امام(ره) خیلی کار لازمی است، چون الگوی مشابهی وجود نداردکه ما از آنها کپی کنیم.اینجا اجرا کنیم اینجا باید متناسب با مقتضیات و شرایط خودش برنامه‌هایی برایش تدوین واجرا بشود، لذا در واقع ما اگر در فضای صنعتی بخواهیم صحبت بکنیم، این طور نیست که یک مونتاژ در اینجا صورت بدهیم، یا کپی سازی بخواهیم بکنیم. دقیقاً از صفر طراحی و تا صد اجرا کنیم، لاقل مراحل اجرا را باید خودمان انجام بدهیم. بنابراین یک کار مطالعاتی عمیق- دقیق و گسترده نیاز داریم، در همه ابعاد و قطعاً سازمان تحقیقات در این عرصه وظیفه مهمی دارد و مجله علمی پژوهشی بسیج هم باید آینه فعالیتها و در واقع دور‌نمای فعالیتها یا فهرست کارهای سازمان تحقیقات باشد که بتواند محققان و بهره برداران را با یک ارتباط صمیمی و نزدیک با سازمان تحقیقات مرتبط سازد.
فصلنامه:سؤالی را که می‌خواهم طرح بکنم به اصل سازمان برمی‌گردد و بنا به فرمایش جنابعالی باید در مجله منتشر شود و آن اینکه انتظار شما از سازمان تحقیقات به عنوان مجموعه تحقیقاتی در کنار نیروی مقاومت چیست و چه فعالیتی از نظرجنابعالی مطلوب خواهد بود؟
پاسخ: از سازمان تحقیقات انتظار فراوانی داریم انتظار یکی دوتا نیست، یکی از اولین انتظارهای ما از سازمان تحقیقات این است که به طورسنتی یا متداول یا سنواتی در بسیج یک مجموعه فعالیت صورت می‌گرفته و میگیرد که مثلاً فعالیتهایی که در پایگاه مقاومت تحت عنوان اردو، ایست و بازرسی یا فعالیتها و جلسات قرآنی، فعالیتهای ورزشی، فعالیتهای روزانه و این فعالیتهایی که در بسیج انجام می‌شود در واقع فعالیتی ابتکاری و منطقی با خلاقیتها و مقتضیات و شرایط گذشته شکل گرفته و در حال حاضر نیز اجرا می‌شود ما باید در سازمان تحقیقات به همه این فعالیتها از منظر یک پژوهشگر و یک کاوشگر نظر کنیم. باید دید فعالیتهایی که انجام میگیرد اگر کار صحیحی است این فعالیتها باید انجام بشود با همین شیوه و سبک و سیاق یا خیر و سپس از میان این پژوهشها، پیشنهادها، راهبردها و فعالیتهای عملیاتی و اجرایی به بدنه بسیج بدهیم. مثلا فعالیتی دارد انجام می‌شود، بیست سال در بسیج سابقه دارد و با موانع و مشکلاتی روبرو است، که سازمان تحقیقات باید آنرا اصلاح کند این بهینه کردن و اصلاح رفتار یا فعالیتها و عملکرد در بسیج کاری است که به عهده سازمان تحقیقات است. موضوع دوم این است که 2 دسته انتظار در اینجا وجود دارد در واقع یک انتظاری است که افراد بسیجی از سازمان بسیج دارند و یک انتظارهایی بسیج از اعضا و افراد آن دارد این انتظارها گاهی به صورت مکتوم و ناشناخته باقی مانده و به زبان شفاف و روشن بیان نشده است لذا باید با انجام یک سلسله نظرسنجی‌ها و انجام فعالیتهای تحقیقاتی شفاف موضوع روشن بشود. با اینکه چشم اندازهای آینده تعیین و مشخص شده، در طرح امیرالمومنین و در طرح تحول کاملاً معین است؛ اما این که ما چگونه به آنها برسیم وچه گامهایی برداریم تا بتوانیم به این اهداف دست یابیم اینها کاری است که سازمان تحقیقات باید انجام بدهد. آخرین مطلب که در این مقطع به نظر من می‌رسد، اینکه سازمان تحقیقات باید در واقع خودش را تا حد امکان به رده اجرا و بدنه اجرایی نزدیک بکند، یعنی یک تافته جدا بافته نشود. یک تشکیلاتی که در یک محیط مجزا و در یک جزیره مستقل زندگی بکند و انتزاعی نسبت به مسایل فکر بکند، این خیلی خطرناک است و نه برای بسیج خاصیت ندارد و نه خودش می‌تواند فعال باشد. این مصیبتی است که متأسفانه گریبان‌گیر پژوهشها در کشور ما است و در خیلی از کشورهای دنیا هم وجود دارد یعنی بین اجرا و تحقیق فاصله است. یک تعامل مثبت و فعال بین بخشها وجود ندارد. ما باید این سدها را بشکنیم و دیوارها را خراب کنیم و یک رابطه دو طرفه بین اجرا وتحقیق برقرار کنیم که در واقع هر گاه مجریان به سؤالهایی برخورد کردند و در موضوعی در ماندند، یا متحیر شدند، بهترین مکان را برای گرفتن پاسخهایشان سازمان تحقیقات بدانند، به آن براحتی مراجعه کنند و سازمان هم بتواند هم سریع و هم دقیق مطابق با آن سؤال و دغدغه ای که ایجاد شده، پاسخ تهیه کند و ارائه بدهد. این مجموعه کاری است که سازمان تحقیقات باید انجام بدهد، یعنی اگر ما بتوانیم حرکتها را در مجموعه بسیج منطبق با موازین علمی،تحقیقاتی و مطالعاتی کنیم و طرحها، ابتر و کوتاه مدت و فصلی نباشد و بشود به آن اعتماد کرد، و در مدت طولانی انشاءالله این طرحها وبرنامه‌ها را با اعتماد و قوت قلب می‌توان ادامه داد.
فصلنامه : من از فرمایشهای جنابعالی این نتیجه برایم حاصل شد که نظر شما این است که پژوهشها باید در فرآیند تصمیم‌گیری مدیران نیروهای مقاومت تاثیر بگذارد، اگر من درست فهمیدم آیا فکر نمی‌کنید که برای این کار ضمانت
اجرا باید ایجاد کرد، یعنی مسئولین مقید باشند به اینکه به سازمان تحقیقات مراجعه کنند یا نکنند، این مطلب را اگر ممکن است توضیح بیشتری بدهید؟
پاسخ: قطعاً همین طور است یعنی اگر پژوهشهای ما در فرآیند تصمیم‌گیری تاثیر نگذارد یا به دلیل عدم توجه مدیران به پژوهشها یا به دلیل ناهمگونی ویا تباینی که بین تحقیقات و اجرا وجود دارد، و به تعبیر مجریان عملی نشود، حرفهای انتزاعی است یا خدای نکرده حاصل ناهماهنگی بخشی وتعصب های بخشی است که در سیستمهای اداری به وجود می‌آید حالا فرض بگیریم تعصبات صنفی و بخشی کنار اینها انشاءالله نیست و تصمیم جدی بر این است که از فرآورده‌ها و از دستاوردهای تحقیق در تصمیم‌گیری استفاده بشود، نباید در این زمینه مطلق انگاری بکنیم، یعنی تصور کنیم که این جابجایی سیستم ستادی بجای معاونت ستادی می‌خواهد بنشیند و تصمیم‌گیری بکند، خیر. البتهشاخصهایی را ارائه می‌دهد، ملاکهایی را ارائه می‌دهد که مدیران اجرایی و ستاد مبتنی بر این شاخصها و این مؤلفه‌ها تصمیمهای خودشان را اصلاح کنند، گاهی این اصلاح، اصلاح روشی است، اصلاح محتوایی است، گاهی منجر به یک تصمیم و تحولی می‌شود یعنی فرض بفرمایید یک طرح را داریم اجرا می‌کنیم، طرح صحیحی است، بعد از آن سازمان تحقیقات می‌رود مطالعه می‌کند سپس می‌گوید این طرح به هیچ وجه مفید فایده نیست و آثار زیان‌باری دارد. اینجا باید تصمیم مدیریتی گرفت اینجا بحث اصلاح و بهبود نیست، به این نتیجه رسیدیم که این طرح فایده ندارد، این طرح باید متوقف شود. این ضمانت واقعاً وجود دارد و این اعتقاد در ستاد نیرو وجود دارد و آمادگی این نیز هست. خود بنده هم به این امر کاملاً اعتقاد دارم و واقف هستم که باید از دستاورده‌های تحقیقاتی در تصمیم‌گیری و اداره سازمان استفاده کرد. البته شرط این است که در واقع انتزاعی کار نشود و یک فضای بیگانه از بحث تخصصی انجام نشود و این ارتباط و تعامل هر چه بیشتر بین بخشهای ستاد و سازمان تحقیقات برقرار شود.
فصلنامه: یک سؤال دیگر مطرح است، با توجه به توصیه جنابعالی الان ارزیابی شما از عملکرد سازمان تحقیقات چیست و آن را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا در جهتی که مورد انتظار شما و شورای فرماندهی نیرو بوده، تا بحال در این جهت گام برداشته است؟ چنانچه مورد انتظار نبوده پیشنهاد شما چیست؟
پاسخ: تا رسیدن به نقطه مطلوب و مورد انتظار قطعاً فاصله داریم و نمی‌توانیم بگوییم وضع موجود، وضع مطلوبی است؛ ولی ما می‌توانیم بگوییم روند، روند مثبتی است و اگر مثلاً به سازمان تحقیقات یک نگاه کلی بیندازیم، یک مرحله مرحله راه اندازی بود، دوم مرحله‌ای بود که یک جدایی بین سازمان تحقیقات و مجموعه فعالیتهای نیرو احساس می‌شد، فضای مطالعاتی و فکری و
دغدغه‌های دو مجموعه کاملاً متفاوت بود وحاصل این شد که دستاوردهای پژوهشی در آن مقطع فقط به درد بایگانی می‌خورد وحاصل چندانی از آن به دست نمی‌آمد. در مقطع سوم در سازمان تحقیقات این رویکرد که هر چه بیشتر خودش را به اجرا نزدیک بکند و یک ارتباط فعالی را با مسؤلان ستاد برقرار کند قابل مشاهده بود، ولی تا رسیدن به وضع مطلوب فاصله زیادی است، شاید از میان دهها مسئله و موضوعی که وجود دارد به برخی از آنها اشاره کردم، لیکن انتظار خیلی بیشتر از اینها است؛ اما من روند را روند مطلوب و مثبتی ارزیابی می‌کنم، البته یک موانعی در کار وجود دارد، تحقیقات غیر صنعتی که بیشتر نیاز نیروی مقاومت هم در این زمینه است، به نوعی در نظام ما و نظامهای سلسله مراتب بالاتر از ما به نوعی مهجور واقع شده، یعنی بیشتر نگاهها، نگاه به صنعتی است و ساز و کارهایی که فراهم شده، آن تحقیقات صنعتی را تسخیر می کند و برای پیشرفت پژوهشهای غیر صنعتی خیلی تمهیداتی پیش بینی نشده که این هم یکی از اشکالهایی است که وجود دارد؛ یعنی من فکر می‌کنم آن حمایتی که باید از تحقیقات مورد نیاز بسیج از سلسله مراتب بالای ما انجام بشود، به عمل نمی‌آید. البته برای این موضوع هم باید راهکاری پیدا کرد تا این موضوع را بتوانیم تبیین کنیم وتشریح کنیم و حتی یک فعالیت مطالعاتی انجام دهیم که نشان دهد، که ما چقدر به پژوهشهای غیر صنعتی و پژوهشهایی که در حوزه علوم انسانی است، نیازمندیم تا بتوانیم اهداف ونیازهای بسیج را پیش‌بینی کنیم.
فصلنامه: خیلی تشکر می‌کنم، سؤال بعدی را که می‌خواستم مطرح کنم خود جنابعالی یک مقدار توضیح فرمودید و جهت آشنایی شما عرض می‌کنم که در حال حاضر در سازمان تحقیقات یک مرکز مطالعات بیست میلیونی داریم و کار تحقیق بر روی مسایل انسانی بسیج را انجام می‌دهد. یک مرکز سنجش افکار داریم که در واقع همان کار انسانی است، اما به لحاظ ماهیت خود فعالیت و حجم کار یک مجموعه جدا برای آن در نظر گرفتیم. یک مرکز تحقیقات صنعتی بود که استحضار دارید در حال حاضر به صورت نیمه تعطیل است. یک مرکز حمایت از محققان و مبتکران بسیجی است که دارد شکل میگیرد و در نهایت مرکز اطلاع‌رسانی که به بخشها خدمات علمی ارائه می‌دهد، با این وضعیت موجود، جنابعالی پیشنهادتان برای توسعه درونی هر کدام از این بخشها که اسم برده شد، چیست؟ و ما چه وظیفه‌ای داریم؟
پاسخ: بخشهایی که فرمودید خیلی خوب است همه اینها لازم است. مرکز مطالعات ارتش بیست میلیونی، مرکز سنجش‌افکار، بخش حمایت از مبتکران بسیجی، اینها همه مورد نیاز است. آن نکته‌ای که بنده عرض کردم ناظر بر این بود که این ساز و کاری که ما در بسیج برای سازمان تحقیقات پیش‌بینی کردیم، به نظر من درست هم است به همین تعبیری که شما بیان کردید باید به طور جدی و مداوم، از سوی مراجع بالاتر ما مورد حمایت قرار بگیرد و در واقع ما بتوانیم به زبان علمی نیازمندیهای خودمان را به این بخش بیان بکنیم وانشاء‌الله حمایت هم بشود. زیرا در حال حاضر شما بهتر می‌دانید سهم اعتباراتی که به تحقیقات غیر صنعتی اختصاص می‌یابد چه میزان است با چه مکانیزمهای پیشرفته‌ای به ما واگذار می‌شود و اساساً نیازمندیهای تحقیقاتی در بسیج باید در موعد و موقع خودش انجام بشود. اگر فرض بفرمایید که ما در خصوص اردوی راهیان نور یک نظرسنجی انجام بدهیم، و زمان پژوهش در یک مقطع مشخصی است که باید این کار انجام بشود، اگر زمان این کار بگذرد و در دست اندازهایی بیفتد که ما پیشنهاد دادیم تا طرح بررسی و تصویب بشود، این مراحل پرپیچ و خم که برای این نوع تحقیقات گذاشته شده است اساساً زمان فعالیت را از ما میگیرد، سپس به یک سال بعد موکول می‌شود، سال بعد نیز با همین مشکلات مواجه خواهیم بود، لذا انتظارات ما از ستاد مشترک و ستاد کل این است که برای انجام تحقیقات در نیروی مقاومت یک تسهیلات بیشتری قائل بشوند، سهم اعتبارات را افزایش دهند و برای جذب اعتباراتش یک مکانیزمهای ساده‌ای را قرار بدهند. این مکانیزمهای سختی که ممکن است برای تحقیقات صنعتی لازم باشد، معلوم نیست که الزاماً برای تحقیقات غیر صنعتی هم کارآمد و جوابگو باشد، قطعاً تفاوت هم دارد ویکی از موانع کار ما هم این موانعی است که در سر راه توسعه تحقیقات غیر صنعتی وجود دارد.
فصلنامه:سال جاری همان‌طور که استحضار دارید طبق فرمایش مقام معظم رهبری سال عزت و افتخار حسینی است، شما از سازمان تحقیقات برای تدوین و توسعه این نگرش تحقیقاتی چه انتظاری دارید؟
پاسخ: البته ما ابتدای سال به دوستان سازمان تحقیقات این را عرض کردیم، گفتیم، انتظار ما این است که شما این سال عزت و افتخار حسینی را مورد مداقه قرار بدهید و آن وظایف و فعالیتها و عرصه‌هایی که برای بسیج می‌تواند باز کند دریابید. و آن را شناسایی وبه ما معرفی کنید. در واقع این سؤالی است که ما از شما داریم که سازمان تحقیقات چه کار باید برای بسیج بکند وچه کاری می‌تواند انجام بدهد. به نظر من اگر مراجعه کنیم به سال گذشته که مقام معظم رهبری فرمودند که سال رفتار علوی است، در واقع ترجمان آن و عملیاتی شده آن این بود که ایجاد اشتغال، مبارزه با فقر و فساد به عنوان دو محور و برای کل نظام در نظر گرفته شود. این مؤلفه‌هایی است که در سطح ملی مطرح می‌شود هر دستگاه و هر بخش هم باید بیاید در موضوع بخش خودش اینها را به تعدادی مؤلفه تبدیل کند حال آثار رفتار علوی در بخش ما به چه معنی است؟ به همین ترتیب سال عزت و افتخار حسینی را باید معنی کرد. سال عزت و افتخار حسینی در بعد ملی یعنی عدم کرنش کردن و سازش کردن با دشمن،نقطه ضعف نشان ندادن به دشمن، حفظ صلابت انقلابی در مقابل تهدیدات دشمن، اینها مواردی است که در بعد ملی، وفاق ملی، اقتدار ملی مطرح است. در مورد نیروهای مسلح، بخصوص سپاه پاسداران، تعیین شد که سال عزت و افتخار حسینی یعنی آمادگی دفاع همه جانبه است.اگر ما آمادگی دفاع همه جانبه را داشته باشیم در واقع عزت و افتخار حسینی را در سپاه پاسداران عملیاتی و اجرایی کرده‌ایم در نیروی مقاومت هم باید این آمادگی را و این زمینه‌های دفاع را به وجود آورد و
این در گرو شناخت و ارائه آگاهیهای لازم به نیروهای مردمی است،اگر سطح معرفتها ارتقاء و تعمیق پیدا کند، ما به یکی از ابعاد عزت وافتخار حسینی دست پیدا کرده‌ایم. چرا که می‌گوییم سربازان امام حسین(ع) ویاوران ایشان انسانهایی بودند که به هدف آن حضرت و به هدف نهضت عاشورا معرفت داشتند، اعتقاد وایمان داشتند. پس بنابراین ما بسیجیان معتقد و متعهد نیاز داریم. پس از ارتقای سطح معرفت، بعد دوم همان آمادگی دفاع همه جانبه است، یعنی در بسیج بهبود وتوسعه سازماندهی است زیرا با سازماندهی قوی و قدرتمند می‌توانیم در مقابل تهدیدات دشمن بایستیم. سومین مسئله اثر بخشی برنامه‌ها است و بهتر است که در شعارهای سال نیروی مقاومت عنوان کرد که همین فعالیتهایی که بسیج انجام می‌دهد،فعالیتهایی مؤثر باشد و به اثر بخشی آن توجه شود و به راههای اثر بخشی آن چشم داشته باشند وتعیین بشود آیا توانسته‌ایم به طور جدی با تهدید دشمن مقابله بکنیم. توانسته‌ایم فرهنگ عاشورایی را در میان جوانان و بسیجیان توسعه بدهیم، این چیزی است که در مجموعة بسیج به جمع بندی رسیدیم، حالا راههای آن چیست؟ این راهها در دست بررسی است و یکی از راههای آن تلاش علمی سازمان تحقیقات است.
به هر حال به نظر من طبقه‌بندی وظایف رسمی ملی، بخشی، فرابخشی در سلسله مراتب دستگاه و سازمانها، بخصوص سپاه و بسیج یکی از کارهایی است که در سازمان تحقیقات باید انجام بگیرد.
فصلنامه: به نظر شما ضروری ترین و مهمترین موضوعی که سازمان تحقیقات می تواند در حال حاضر روی آن کار تحقیقاتی و مطالعاتی یا نظرسنجی انجام بدهد چیست؟
پاسخ: به نظر من این امر را نمی شود یک چیز مطلق فرض کرد قطعاً سازمان تحقیقات پژوهشهای متعددی دارد که در دست بررسی است و فهرست بلند بالایی از پژوهشها را مدیریت می‌کند، اگر بخواهیم یکی از اینها را انتخاب کنم، شاید یک اجحافی در حق بقیه بشود، به هرحال اینها روی فهرست همانند دونده‌هایی است که دهها محقق در حد فاصل خودشان با همدیگر می‌دوند که البته ممکن است همزمان با هم به خط پایان نرسند، ولی اینها را نمی‌شود خیلی به شکل محدود طبقه بندی کرد، لیکن یکی از نکاتی که من همواره به آن اشاره کرده‌ام و به عنوان یکی از مشکلات که ما در بسیج داریم مطرح است این است که ما با انتظارها و توقعات متعدد ومتنوع روبرو هستیم، هم از جانب مسؤلان، مسؤلان نظام، مسؤلان سپاه، مسؤلان کشوری و لشکری و هم با انتظارهای متعدد و متنوع خود بسیجیان روبرو هستیم. تطبیق انتظارات مسؤلان و بسیجیان با مقدورات و وظایف، این کاری است که حتماً ما نمی توانیم همه آنها را برآورده کنیم، باید یک چارچوب مشخصی برای این انتظارها تبیین کنیم.
این بحث دامنه‌اش خیلی وسیع است و به همین مقدار بسنده می‌کنم عجالتاً تطبیق انتظارها با وظایف و امکانات کاری است که شاید یک تحقیق نخواهد، چندین تحقیق لازم داشته باشد اینها باید با هم تلفیق و نتیجه‌گیری بشود و راهبردهای مشخصی را ارائه بدهد.
فصلنامه: سؤال بعدی این است که با توجه به تغییر شرایط اجتماعی بعد از جنگ و بحث نسل دوم و سوم انقلاب، به نظر شما غیر از تغییرات ساختاری که بعد از سالهای جنگ ـ مثل ایجاد کانونهای بسیج جوانان و معاونتهای پرورشی و فرهنگی اینها تغییرات ساختاری بود ـ که در بسیج صورت گرفته است آیا نیاز است یک تغییرات ساختاری دیگری در سازمان بسیج داشته باشیم؟
پاسخ: اساساً نگاه به ساختار و سازمان یک نگاه ایستا و غیر قابل تغییر و همیشگی نباید باشد، این حتماً یک سازمان را به سوی از هم پاشی و بحران پیش خواهد برد، تغییرات در سازمان متناسب با نیازها و شرایط، یک امر پذیرفته شده‌ای است البته این امر نباید منجر به بی ثباتی در سازمان هم بشود، ولی یک نکته بهینه‌ای بین نوآوری و ثبات باید ایجاد کنیم که متناسب با نیازها باشد و ساختارهای لازم را ایجاد کنیم. فکر می‌کنم که این کار هم انجام شده و در دست انجام است مثلاً در همین سالهای اخیر تشکیل بسیج متخصصان، استادان، پزشکان، مهندسان و مانند آن اینها مواردی است که قبلاً در بسیج نبوده و یا تبدیل بسیج دانش آموزی و دانشجویی به سازمان بسیج دانش‌آموزی و سازمان بسیج دانشجویی، تغییرات عمده‌ای است که بوجود آمده و تأثیرات عمیقی هم داشته است به نظر من اگر هم باز لازم باشد، باید این کار را انجام دهیم عرض کردم بین نوآوری و تطبیق با شرایط روز از طرفی و ایجاد ثبات وآرامش در سازمان و ساختار از طرفی دیگر باید یک تعادل و توازنی را ایجاد کرد.
بخاطر این فرهنگ و این تشکل می‌تپد، لیکن شاید شرایط اجرای چنین تشکیلاتی را ندارند. موضوع بسیج در دنیا موضوع شناخته شده‌ای است یک پدیده کاملاً آشنایی است و جالب است بدانید که در بسیاری از کشورها، امروزه با همین لفظ بسیج تشکیلات ما را خطاب می‌کنند و به زبان خودشان ترجمه نمی‌کنند، چون آن را قابل ترجمه نمی‌دانند و معادل برای آن پیدا نکردند لذا خود همین لفظ بسیج را به کار برده‌اند. این نشان می‌دهد یک پدیده نو است ویک پدیده جدیدی است معادل برای آن پیدا نشده است و این همه علاقه را توانسته ایجاد بکند. در بوسنی می‌گفتند در آن شرایط بسیاری از جوانان آنجا خودشان را به شکل جوان بسیجی ما درمی‌آوردند،اینها بارقه‌هایی است که توانسته پیام خود و حرف خود را به دنیا بزند، تا آنجایی که گوش شنوایی وجود داشته باشد.
به گمانم این نهالی که به دستور امام (ره) در ایران کاشته شد، می‌تواند برکات فراوانی داشته باشد و پیام آور ابعاد فراوانی از انقلاب اسلامی ما باشد.
فصلنامه: تشکر می‌کنم به عنوان اولین سئوال،حضرتعالی سازمان بسیج را در مقایسه با دیگر ارتشهای مردمی چگونه ارزیابی می‌کنید و نقش سازمان تحقیقات را در بسیج چگونه می‌بینید؟
پاسخ: موضوع بسیج در کشور ما یک پدیده کاملاً نو و جدیدی است و به شکلی که در کشور ما وجود دارد در سایر نقاط جهان وجود ندارد. به نظر من اگر یک کار تحقیقی و مطالعاتی تطبیقی بین بسیج در کشور ما و دیگر ارتشهای مردمی صورت بگیرد این موضوع بهتر و دقیقتر مشخص خواهد شد. در بیشتر کشورهای دنیا حفظ ارتباط با نیروهای وظیفه‌ای که دوران خدمت وظیفه را تمام کرده‌اند درقالب یک سازمان کاملاً رسمی و به نوعی موظف است که اگر کسی بموقع سر خدمت حاضر نشود؛ با یک سری تنبیهات قانونی مواجه می‌شود، وجود دارد؛ ولی در کشور ما پدیده بسیج یک امر کاملاً داوطلبانه است و به هیچ وجه الزام، اجبار و اکراه در آن نیست و حتی امتیازات و خدماتی که به آنان ارائه می‌شود به عنوان حقوق و مزایا نیست و افرادی که شرکت می‌کنند و بزرگواری
می‌کنند چشمداشت مادی ندارند و اصولاً در شأن و منزلت خود نمی‌بینند. بسیج در کشور ما علاوه بر جنبه‌های نظامی بسیاری از فعالیتهای متنوع دیگر را سرلوحه کار خود قرار داده است که این امر در کشورهای دیگر وجود ندارد. معمولاً دردنیا ارتشهای مردمی عموماً یا صرفاً در ابعاد نظامی، انتظامی و امنیتی تعریف شده‌اند، ولی در کشور ما فعالیت فرهنگی، ورزشی، نظامی و علمی در عرصه‌های مختلف کار بسیج محسوب می‌شود. بنابراین در کشور ما بسیج یک پدیده نو ظهور و منحصر به فرد است، به همین دلیل انجام کار تحقیقاتی و مطالعاتی برای پیشبرد اهداف و برنامه‌های این وجود مبارک و شجره طیبه به تعبیر حضرت امام(ره) خیلی کار لازمی است، چون الگوی مشابهی وجود نداردکه ما از آنها کپی کنیم.اینجا اجرا کنیم اینجا باید متناسب با مقتضیات و شرایط خودش برنامه‌هایی برایش تدوین واجرا بشود، لذا در واقع ما اگر در فضای صنعتی بخواهیم صحبت بکنیم، این طور نیست که یک مونتاژ در اینجا صورت بدهیم، یا کپی سازی بخواهیم بکنیم. دقیقاً از صفر طراحی و تا صد اجرا کنیم، لاقل مراحل اجرا را باید خودمان انجام بدهیم. بنابراین یک کار مطالعاتی عمیق- دقیق و گسترده نیاز داریم، در همه ابعاد و قطعاً سازمان تحقیقات در این عرصه وظیفه مهمی دارد و مجله علمی پژوهشی بسیج هم باید آینه فعالیتها و در واقع دور‌نمای فعالیتها یا فهرست کارهای سازمان تحقیقات باشد که بتواند محققان و بهره برداران را با یک ارتباط صمیمی و نزدیک با سازمان تحقیقات مرتبط سازد.
فصلنامه:سؤالی را که می‌خواهم طرح بکنم به اصل سازمان برمی‌گردد و بنا به فرمایش جنابعالی باید در مجله منتشر شود و آن اینکه انتظار شما از سازمان تحقیقات به عنوان مجموعه تحقیقاتی در کنار نیروی مقاومت چیست و چه فعالیتی از نظرجنابعالی مطلوب خواهد بود؟
پاسخ: از سازمان تحقیقات انتظار فراوانی داریم انتظار یکی دوتا نیست، یکی از اولین انتظارهای ما از سازمان تحقیقات این است که به طورسنتی یا متداول یا سنواتی در بسیج یک مجموعه فعالیت صورت می‌گرفته و میگیرد که مثلاً فعالیتهایی که در پایگاه مقاومت تحت عنوان اردو، ایست و بازرسی یا فعالیتها و جلسات قرآنی، فعالیتهای ورزشی، فعالیتهای روزانه و این فعالیتهایی که در بسیج انجام می‌شود در واقع فعالیتی ابتکاری و منطقی با خلاقیتها و مقتضیات و شرایط گذشته شکل گرفته و در حال حاضر نیز اجرا می‌شود ما باید در سازمان تحقیقات به همه این فعالیتها از منظر یک پژوهشگر و یک کاوشگر نظر کنیم. باید دید فعالیتهایی که انجام میگیرد اگر کار صحیحی است این فعالیتها باید انجام بشود با همین شیوه و سبک و سیاق یا خیر و سپس از میان این پژوهشها، پیشنهادها، راهبردها و فعالیتهای عملیاتی و اجرایی به بدنه بسیج بدهیم. مثلا فعالیتی دارد انجام می‌شود، بیست سال در بسیج سابقه دارد و با موانع و مشکلاتی روبرو است، که سازمان تحقیقات باید آنرا اصلاح کند این بهینه کردن و اصلاح رفتار یا فعالیتها و عملکرد در بسیج کاری است که به عهده سازمان تحقیقات است. موضوع دوم این است که 2 دسته انتظار در اینجا وجود دارد در واقع یک انتظاری است که افراد بسیجی از سازمان بسیج دارند و یک انتظارهایی بسیج از اعضا و افراد آن دارد این انتظارها گاهی به صورت مکتوم و ناشناخته باقی مانده و به زبان شفاف و روشن بیان نشده است لذا باید با انجام یک سلسله نظرسنجی‌ها و انجام فعالیتهای تحقیقاتی شفاف موضوع روشن بشود. با اینکه چشم اندازهای آینده تعیین و مشخص شده، در طرح امیرالمومنین و در طرح تحول کاملاً معین است؛ اما این که ما چگونه به آنها برسیم وچه گامهایی برداریم تا بتوانیم به این اهداف دست یابیم اینها کاری است که سازمان تحقیقات باید انجام بدهد. آخرین مطلب که در این مقطع به نظر من می‌رسد، اینکه سازمان تحقیقات باید در واقع خودش را تا حد امکان به رده اجرا و بدنه اجرایی نزدیک بکند، یعنی یک تافته جدا بافته نشود. یک تشکیلاتی که در یک محیط مجزا و در یک جزیره مستقل زندگی بکند و انتزاعی نسبت به مسایل فکر بکند، این خیلی خطرناک است و نه برای بسیج خاصیت ندارد و نه خودش می‌تواند فعال باشد. این مصیبتی است که متأسفانه گریبان‌گیر پژوهشها در کشور ما است و در خیلی از کشورهای دنیا هم وجود دارد یعنی بین اجرا و تحقیق فاصله است. یک تعامل مثبت و فعال بین بخشها وجود ندارد. ما باید این سدها را بشکنیم و دیوارها را خراب کنیم و یک رابطه دو طرفه بین اجرا وتحقیق برقرار کنیم که در واقع هر گاه مجریان به سؤالهایی برخورد کردند و در موضوعی در ماندند، یا متحیر شدند، بهترین مکان را برای گرفتن پاسخهایشان سازمان تحقیقات بدانند، به آن براحتی مراجعه کنند و سازمان هم بتواند هم سریع و هم دقیق مطابق با آن سؤال و دغدغه ای که ایجاد شده، پاسخ تهیه کند و ارائه بدهد. این مجموعه کاری است که سازمان تحقیقات باید انجام بدهد، یعنی اگر ما بتوانیم حرکتها را در مجموعه بسیج منطبق با موازین علمی،تحقیقاتی و مطالعاتی کنیم و طرحها، ابتر و کوتاه مدت و فصلی نباشد و بشود به آن اعتماد کرد، و در مدت طولانی انشاءالله این طرحها وبرنامه‌ها را با اعتماد و قوت قلب می‌توان ادامه داد.
فصلنامه : من از فرمایشهای جنابعالی این نتیجه برایم حاصل شد که نظر شما این است که پژوهشها باید در فرآیند تصمیم‌گیری مدیران نیروهای مقاومت تاثیر بگذارد، اگر من درست فهمیدم آیا فکر نمی‌کنید که برای این کار ضمانت
اجرا باید ایجاد کرد، یعنی مسئولین مقید باشند به اینکه به سازمان تحقیقات مراجعه کنند یا نکنند، این مطلب را اگر ممکن است توضیح بیشتری بدهید؟
پاسخ: قطعاً همین طور است یعنی اگر پژوهشهای ما در فرآیند تصمیم‌گیری تاثیر نگذارد یا به دلیل عدم توجه مدیران به پژوهشها یا به دلیل ناهمگونی ویا تباینی که بین تحقیقات و اجرا وجود دارد، و به تعبیر مجریان عملی نشود، حرفهای انتزاعی است یا خدای نکرده حاصل ناهماهنگی بخشی وتعصب های بخشی است که در سیستمهای اداری به وجود می‌آید حالا فرض بگیریم تعصبات صنفی و بخشی کنار اینها انشاءالله نیست و تصمیم جدی بر این است که از فرآورده‌ها و از دستاوردهای تحقیق در تصمیم‌گیری استفاده بشود، نباید در این زمینه مطلق انگاری بکنیم، یعنی تصور کنیم که این جابجایی سیستم ستادی بجای معاونت ستادی می‌خواهد بنشیند و تصمیم‌گیری بکند، خیر. البتهشاخصهایی را ارائه می‌دهد، ملاکهایی را ارائه می‌دهد که مدیران اجرایی و ستاد مبتنی بر این شاخصها و این مؤلفه‌ها تصمیمهای خودشان را اصلاح کنند، گاهی این اصلاح، اصلاح روشی است، اصلاح محتوایی است، گاهی منجر به یک تصمیم و تحولی می‌شود یعنی فرض بفرمایید یک طرح را داریم اجرا می‌کنیم، طرح صحیحی است، بعد از آن سازمان تحقیقات می‌رود مطالعه می‌کند سپس می‌گوید این طرح به هیچ وجه مفید فایده نیست و آثار زیان‌باری دارد. اینجا باید تصمیم مدیریتی گرفت اینجا بحث اصلاح و بهبود نیست، به این نتیجه رسیدیم که این طرح فایده ندارد، این طرح باید متوقف شود. این ضمانت واقعاً وجود دارد و این اعتقاد در ستاد نیرو وجود دارد و آمادگی این نیز هست. خود بنده هم به این امر کاملاً اعتقاد دارم و واقف هستم که باید از دستاورده‌های تحقیقاتی در تصمیم‌گیری و اداره سازمان استفاده کرد. البته شرط این است که در واقع انتزاعی کار نشود و یک فضای بیگانه از بحث تخصصی انجام نشود و این ارتباط و تعامل هر چه بیشتر بین بخشهای ستاد و سازمان تحقیقات برقرار شود.
فصلنامه: یک سؤال دیگر مطرح است، با توجه به توصیه جنابعالی الان ارزیابی شما از عملکرد سازمان تحقیقات چیست و آن را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا در جهتی که مورد انتظار شما و شورای فرماندهی نیرو بوده، تا بحال در این جهت گام برداشته است؟ چنانچه مورد انتظار نبوده پیشنهاد شما چیست؟
پاسخ: تا رسیدن به نقطه مطلوب و مورد انتظار قطعاً فاصله داریم و نمی‌توانیم بگوییم وضع موجود، وضع مطلوبی است؛ ولی ما می‌توانیم بگوییم روند، روند مثبتی است و اگر مثلاً به سازمان تحقیقات یک نگاه کلی بیندازیم، یک مرحله مرحله راه اندازی بود، دوم مرحله‌ای بود که یک جدایی بین سازمان تحقیقات و مجموعه فعالیتهای نیرو احساس می‌شد، فضای مطالعاتی و فکری و
دغدغه‌های دو مجموعه کاملاً متفاوت بود وحاصل این شد که دستاوردهای پژوهشی در آن مقطع فقط به درد بایگانی می‌خورد وحاصل چندانی از آن به دست نمی‌آمد. در مقطع سوم در سازمان تحقیقات این رویکرد که هر چه بیشتر خودش را به اجرا نزدیک بکند و یک ارتباط فعالی را با مسؤلان ستاد برقرار کند قابل مشاهده بود، ولی تا رسیدن به وضع مطلوب فاصله زیادی است، شاید از میان دهها مسئله و موضوعی که وجود دارد به برخی از آنها اشاره کردم، لیکن انتظار خیلی بیشتر از اینها است؛ اما من روند را روند مطلوب و مثبتی ارزیابی می‌کنم، البته یک موانعی در کار وجود دارد، تحقیقات غیر صنعتی که بیشتر نیاز نیروی مقاومت هم در این زمینه است، به نوعی در نظام ما و نظامهای سلسله مراتب بالاتر از ما به نوعی مهجور واقع شده، یعنی بیشتر نگاهها، نگاه به صنعتی است و ساز و کارهایی که فراهم شده، آن تحقیقات صنعتی را تسخیر می کند و برای پیشرفت پژوهشهای غیر صنعتی خیلی تمهیداتی پیش بینی نشده که این هم یکی از اشکالهایی است که وجود دارد؛ یعنی من فکر می‌کنم آن حمایتی که باید از تحقیقات مورد نیاز بسیج از سلسله مراتب بالای ما انجام بشود، به عمل نمی‌آید. البته برای این موضوع هم باید راهکاری پیدا کرد تا این موضوع را بتوانیم تبیین کنیم وتشریح کنیم و حتی یک فعالیت مطالعاتی انجام دهیم که نشان دهد، که ما چقدر به پژوهشهای غیر صنعتی و پژوهشهایی که در حوزه علوم انسانی است، نیازمندیم تا بتوانیم اهداف ونیازهای بسیج را پیش‌بینی کنیم.
فصلنامه: خیلی تشکر می‌کنم، سؤال بعدی را که می‌خواستم مطرح کنم خود جنابعالی یک مقدار توضیح فرمودید و جهت آشنایی شما عرض می‌کنم که در حال حاضر در سازمان تحقیقات یک مرکز مطالعات بیست میلیونی داریم و کار تحقیق بر روی مسایل انسانی بسیج را انجام می‌دهد. یک مرکز سنجش افکار داریم که در واقع همان کار انسانی است، اما به لحاظ ماهیت خود فعالیت و حجم کار یک مجموعه جدا برای آن در نظر گرفتیم. یک مرکز تحقیقات صنعتی بود که استحضار دارید در حال حاضر به صورت نیمه تعطیل است. یک مرکز حمایت از محققان و مبتکران بسیجی است که دارد شکل میگیرد و در نهایت مرکز اطلاع‌رسانی که به بخشها خدمات علمی ارائه می‌دهد، با این وضعیت موجود، جنابعالی پیشنهادتان برای توسعه درونی هر کدام از این بخشها که اسم برده شد، چیست؟ و ما چه وظیفه‌ای داریم؟
پاسخ: بخشهایی که فرمودید خیلی خوب است همه اینها لازم است. مرکز مطالعات ارتش بیست میلیونی، مرکز سنجش‌افکار، بخش حمایت از مبتکران بسیجی، اینها همه مورد نیاز است. آن نکته‌ای که بنده عرض کردم ناظر بر این بود که این ساز و کاری که ما در بسیج برای سازمان تحقیقات پیش‌بینی کردیم، به نظر من درست هم است به همین تعبیری که شما بیان کردید باید به طور جدی و مداوم، از سوی مراجع بالاتر ما مورد حمایت قرار بگیرد و در واقع ما بتوانیم به زبان علمی نیازمندیهای خودمان را به این بخش بیان بکنیم وانشاء‌الله حمایت هم بشود. زیرا در حال حاضر شما بهتر می‌دانید سهم اعتباراتی که به تحقیقات غیر صنعتی اختصاص می‌یابد چه میزان است با چه مکانیزمهای پیشرفته‌ای به ما واگذار می‌شود و اساساً نیازمندیهای تحقیقاتی در بسیج باید در موعد و موقع خودش انجام بشود. اگر فرض بفرمایید که ما در خصوص اردوی راهیان نور یک نظرسنجی انجام بدهیم، و زمان پژوهش در یک مقطع مشخصی است که باید این کار انجام بشود، اگر زمان این کار بگذرد و در دست اندازهایی بیفتد که ما پیشنهاد دادیم تا طرح بررسی و تصویب بشود، این مراحل پرپیچ و خم که برای این نوع تحقیقات گذاشته شده است اساساً زمان فعالیت را از ما میگیرد، سپس به یک سال بعد موکول می‌شود، سال بعد نیز با همین مشکلات مواجه خواهیم بود، لذا انتظارات ما از ستاد مشترک و ستاد کل این است که برای انجام تحقیقات در نیروی مقاومت یک تسهیلات بیشتری قائل بشوند، سهم اعتبارات را افزایش دهند و برای جذب اعتباراتش یک مکانیزمهای ساده‌ای را قرار بدهند. این مکانیزمهای سختی که ممکن است برای تحقیقات صنعتی لازم باشد، معلوم نیست که الزاماً برای تحقیقات غیر صنعتی هم کارآمد و جوابگو باشد، قطعاً تفاوت هم دارد ویکی از موانع کار ما هم این موانعی است که در سر راه توسعه تحقیقات غیر صنعتی وجود دارد.
فصلنامه:سال جاری همان‌طور که استحضار دارید طبق فرمایش مقام معظم رهبری سال عزت و افتخار حسینی است، شما از سازمان تحقیقات برای تدوین و توسعه این نگرش تحقیقاتی چه انتظاری دارید؟
پاسخ: البته ما ابتدای سال به دوستان سازمان تحقیقات این را عرض کردیم، گفتیم، انتظار ما این است که شما این سال عزت و افتخار حسینی را مورد مداقه قرار بدهید و آن وظایف و فعالیتها و عرصه‌هایی که برای بسیج می‌تواند باز کند دریابید. و آن را شناسایی وبه ما معرفی کنید. در واقع این سؤالی است که ما از شما داریم که سازمان تحقیقات چه کار باید برای بسیج بکند وچه کاری می‌تواند انجام بدهد. به نظر من اگر مراجعه کنیم به سال گذشته که مقام معظم رهبری فرمودند که سال رفتار علوی است، در واقع ترجمان آن و عملیاتی شده آن این بود که ایجاد اشتغال، مبارزه با فقر و فساد به عنوان دو محور و برای کل نظام در نظر گرفته شود. این مؤلفه‌هایی است که در سطح ملی مطرح می‌شود هر دستگاه و هر بخش هم باید بیاید در موضوع بخش خودش اینها را به تعدادی مؤلفه تبدیل کند حال آثار رفتار علوی در بخش ما به چه معنی است؟ به همین ترتیب سال عزت و افتخار حسینی را باید معنی کرد. سال عزت و افتخار حسینی در بعد ملی یعنی عدم کرنش کردن و سازش کردن با دشمن،نقطه ضعف نشان ندادن به دشمن، حفظ صلابت انقلابی در مقابل تهدیدات دشمن، اینها مواردی است که در بعد ملی، وفاق ملی، اقتدار ملی مطرح است. در مورد نیروهای مسلح، بخصوص سپاه پاسداران، تعیین شد که سال عزت و افتخار حسینی یعنی آمادگی دفاع همه جانبه است.اگر ما آمادگی دفاع همه جانبه را داشته باشیم در واقع عزت و افتخار حسینی را در سپاه پاسداران عملیاتی و اجرایی کرده‌ایم در نیروی مقاومت هم باید این آمادگی را و این زمینه‌های دفاع را به وجود آورد و
این در گرو شناخت و ارائه آگاهیهای لازم به نیروهای مردمی است،اگر سطح معرفتها ارتقاء و تعمیق پیدا کند، ما به یکی از ابعاد عزت وافتخار حسینی دست پیدا کرده‌ایم. چرا که می‌گوییم سربازان امام حسین(ع) ویاوران ایشان انسانهایی بودند که به هدف آن حضرت و به هدف نهضت عاشورا معرفت داشتند، اعتقاد وایمان داشتند. پس بنابراین ما بسیجیان معتقد و متعهد نیاز داریم. پس از ارتقای سطح معرفت، بعد دوم همان آمادگی دفاع همه جانبه است، یعنی در بسیج بهبود وتوسعه سازماندهی است زیرا با سازماندهی قوی و قدرتمند می‌توانیم در مقابل تهدیدات دشمن بایستیم. سومین مسئله اثر بخشی برنامه‌ها است و بهتر است که در شعارهای سال نیروی مقاومت عنوان کرد که همین فعالیتهایی که بسیج انجام می‌دهد،فعالیتهایی مؤثر باشد و به اثر بخشی آن توجه شود و به راههای اثر بخشی آن چشم داشته باشند وتعیین بشود آیا توانسته‌ایم به طور جدی با تهدید دشمن مقابله بکنیم. توانسته‌ایم فرهنگ عاشورایی را در میان جوانان و بسیجیان توسعه بدهیم، این چیزی است که در مجموعة بسیج به جمع بندی رسیدیم، حالا راههای آن چیست؟ این راهها در دست بررسی است و یکی از راههای آن تلاش علمی سازمان تحقیقات است.
به هر حال به نظر من طبقه‌بندی وظایف رسمی ملی، بخشی، فرابخشی در سلسله مراتب دستگاه و سازمانها، بخصوص سپاه و بسیج یکی از کارهایی است که در سازمان تحقیقات باید انجام بگیرد.
فصلنامه: به نظر شما ضروری ترین و مهمترین موضوعی که سازمان تحقیقات می تواند در حال حاضر روی آن کار تحقیقاتی و مطالعاتی یا نظرسنجی انجام بدهد چیست؟
پاسخ: به نظر من این امر را نمی شود یک چیز مطلق فرض کرد قطعاً سازمان تحقیقات پژوهشهای متعددی دارد که در دست بررسی است و فهرست بلند بالایی از پژوهشها را مدیریت می‌کند، اگر بخواهیم یکی از اینها را انتخاب کنم، شاید یک اجحافی در حق بقیه بشود، به هرحال اینها روی فهرست همانند دونده‌هایی است که دهها محقق در حد فاصل خودشان با همدیگر می‌دوند که البته ممکن است همزمان با هم به خط پایان نرسند، ولی اینها را نمی‌شود خیلی به شکل محدود طبقه بندی کرد، لیکن یکی از نکاتی که من همواره به آن اشاره کرده‌ام و به عنوان یکی از مشکلات که ما در بسیج داریم مطرح است این است که ما با انتظارها و توقعات متعدد ومتنوع روبرو هستیم، هم از جانب مسؤلان، مسؤلان نظام، مسؤلان سپاه، مسؤلان کشوری و لشکری و هم با انتظارهای متعدد و متنوع خود بسیجیان روبرو هستیم. تطبیق انتظارات مسؤلان و بسیجیان با مقدورات و وظایف، این کاری است که حتماً ما نمی توانیم همه آنها را برآورده کنیم، باید یک چارچوب مشخصی برای این انتظارها تبیین کنیم.
این بحث دامنه‌اش خیلی وسیع است و به همین مقدار بسنده می‌کنم عجالتاً تطبیق انتظارها با وظایف و امکانات کاری است که شاید یک تحقیق نخواهد، چندین تحقیق لازم داشته باشد اینها باید با هم تلفیق و نتیجه‌گیری بشود و راهبردهای مشخصی را ارائه بدهد.
فصلنامه: سؤال بعدی این است که با توجه به تغییر شرایط اجتماعی بعد از جنگ و بحث نسل دوم و سوم انقلاب، به نظر شما غیر از تغییرات ساختاری که بعد از سالهای جنگ ـ مثل ایجاد کانونهای بسیج جوانان و معاونتهای پرورشی و فرهنگی اینها تغییرات ساختاری بود ـ که در بسیج صورت گرفته است آیا نیاز است یک تغییرات ساختاری دیگری در سازمان بسیج داشته باشیم؟
پاسخ: اساساً نگاه به ساختار و سازمان یک نگاه ایستا و غیر قابل تغییر و همیشگی نباید باشد، این حتماً یک سازمان را به سوی از هم پاشی و بحران پیش خواهد برد، تغییرات در سازمان متناسب با نیازها و شرایط، یک امر پذیرفته شده‌ای است البته این امر نباید منجر به بی ثباتی در سازمان هم بشود، ولی یک نکته بهینه‌ای بین نوآوری و ثبات باید ایجاد کنیم که متناسب با نیازها باشد و ساختارهای لازم را ایجاد کنیم. فکر می‌کنم که این کار هم انجام شده و در دست انجام است مثلاً در همین سالهای اخیر تشکیل بسیج متخصصان، استادان، پزشکان، مهندسان و مانند آن اینها مواردی است که قبلاً در بسیج نبوده و یا تبدیل بسیج دانش آموزی و دانشجویی به سازمان بسیج دانش‌آموزی و سازمان بسیج دانشجویی، تغییرات عمده‌ای است که بوجود آمده و تأثیرات عمیقی هم داشته است به نظر من اگر هم باز لازم باشد، باید این کار را انجام دهیم عرض کردم بین نوآوری و تطبیق با شرایط روز از طرفی و ایجاد ثبات وآرامش در سازمان و ساختار از طرفی دیگر باید یک تعادل و توازنی را ایجاد کرد.
بخاطر این فرهنگ و این تشکل می‌تپد، لیکن شاید شرایط اجرای چنین تشکیلاتی را ندارند. موضوع بسیج در دنیا موضوع شناخته شده‌ای است یک پدیده کاملاً آشنایی است و جالب است بدانید که در بسیاری از کشورها، امروزه با همین لفظ بسیج تشکیلات ما را خطاب می‌کنند و به زبان خودشان ترجمه نمی‌کنند، چون آن را قابل ترجمه نمی‌دانند و معادل برای آن پیدا نکردند لذا خود همین لفظ بسیج را به کار برده‌اند. این نشان می‌دهد یک پدیده نو است ویک پدیده جدیدی است معادل برای آن پیدا نشده است و این همه علاقه را توانسته ایجاد بکند. در بوسنی می‌گفتند در آن شرایط بسیاری از جوانان آنجا خودشان را به شکل جوان بسیجی ما درمی‌آوردند،اینها بارقه‌هایی است که توانسته پیام خود و حرف خود را به دنیا بزند، تا آنجایی که گوش شنوایی وجود داشته باشد.
به گمانم این نهالی که به دستور امام (ره) در ایران کاشته شد، می‌تواند برکات فراوانی داشته باشد و پیام آور ابعاد فراوانی از انقلاب اسلامی ما باشد.
تبلیغات
