دوره کارشناسی

طراحی نظام درسی علوم و مهندسی کامپیوتر باید بر اساس پژوهش های علمی و آینده نگرانه ای صورت پذیرد که کمبود آن در مجموعه پژوهش های جاری احساس می شود. مقاله حاضر رویکردی بر تحلیل و مقایسه نظام درسی دوره کارشناسی علوم و مهندسی کامپیوتر در ایران و برخی کشورهای صنعتی است که بر علوم کامپیوتر(که بر خلاق تصور رایج، معادل با مهندسی نرم افزار است) تأکید دارد. پژوهش انجام شده در نظام درسی دانشگاه های معتبر دنیا و مقایسه نتایج آن با نظام رایج در کشور ما بیانگر شکاف موجود بین این دو می باشد. این شکاف معمولاً مورد غفلت واقع شده و بعضاً به دلایل غیر علمی انکار شده است. با ارائه و بررسی یک مدل جدید نظام درسی نشان داده شده است که چگونه بر خلاق انتظار اولیه، پر کردن قسمت اعظم این شکاف با استفاده از امکانات فعلی کشور ممکن و عملی است. برای ارائه این مدل بیش از هشتصد عنوان درسی از 9 دانشگاه معتبر بررسی شده است.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی برخی از عوامل موفقیت و عدم موفقیت در آزمایشگاه های شیمی عمومی در دوره کارشناسی است. نمونه پژوهش شامل 183 دانشجوی دختر و پسر در رشته های کارشناسی علوم پایه، فنی مهندسی و 15 نفر مربی آزمایشگاه شیمی عمومی بودند که از دانشگاه های آزاد اسلامی واحدهای تهران و مرند انتخاب شدند. روش تحقیق توصیفی- پیمایشی است و اطلاعات با استفاده از پرسشنامه ویژه ای که با استفاده از منابع مرتبط و در دسترس تهیه شده بود، جمع آوری شد و روایی آن با سازماندهی مصاحبه های تخصصی با افراد صاحب نظر (6 نفر) مورد بررسی قرار گرفت و متناسب با شرایط ایران بومی شد. پایایی ابزارهای تحقیق نیز با استفاده از روش آلفای کرونباخ (89/0 = α) مورد بررسی و تأیید قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش های آمار توصیفی و نیز استنباطی استفاده شد. در کل، یافته های پژوهش تأکید دارد که در صورت استفاده از فعالیت های آزمایشگاهی اثربخش و توجه به برخی از عوامل موفقیت و عدم موفقیت، دانشجویان می توانند از چنین فعالیت هایی در راستای یادگیری مفهومی شیمی عمومی بهره بیشتری ببرند. 

پژوهش حاضر با هدف ارائه چهارچوبی برای ارزشیابی از برنامه درسی اجرا شده دوره کارشناسی انجام گرفته است. با استفاده از روش پژوهش کیفی توصیفی، تجارب و ادراکات 31 نفر (17 عضو هیئت علمی، 12 دانشجوی دوره کارشناسی، 2 کارشناس دفتر برنامه ریزی آموزش عالی) از دانشگاه های علامه طباطبایی، تهران و خوارزمی، دانشگاه علوم پزشکی ارتش و دفتر برنامه ریزی آموزش عالی با روش نمونه گیری هدفمند و از طریق مصاحبه نیمه ساختارمند گردآوری شد. تحلیل داده ها با تکیه بر رویکرد نظریه زمینهای سیستماتیک و با استفاده از کدگذاری باز، محوری و انتخابی به ترتیب انجام گرفت. از یافته های به دست آمده، مقوله های «طراحی نقشه تدریس»، «اجرای تدریس و نظارت بر آن» و خرده مقوله های «انتخاب رویکرد تدریس»، «انتخاب روش تدریس»، «برنامه ریزی برای اجرای تدریس»، «ایجاد فضای عاطفی مثبت»، «تدریس»، «تعاملات بعد از کلاس»، «نظارت بر برنامه درسی تدریس شده» شناسایی شد. به طور کلی چهارچوب شناسایی شده برای ارزشیابی برنامه درسی اجرا شده، زیست-بوم این نوع از برنامه درسی را به فراسوی کلاس های درس گسترش داده و زمینه نگاه عمیق تری به کیفیت فرایندهای یادگیری-تدریس را فراهم کرده است.

هدف: ارزیابی کیفیت رشته های انتخابی دانشجویان دانشگاه از مسائل مورد توجه پژوهشگران علوم آموزش است. در این راستا، هدف از اجرای پژوهش حاضر، سنجش کیفیت برنامه درسی دوره کارشناسی رشته مهندسی نساجی دانشگاه یزد بر اساس مدل کانو بود.روش پژوهش: از روش توصیفی- پیمایشی استفاده شد. جامعه پژوهش شامل تمامی دانشجویان سال آخر دانشکده مهندسی نساجی دانشگاه یزد (75) در سال تحصیلی 98-1397بود و نمونه پژوهش به صورت تمام شماری انتخاب شد. ابزارهای پژوهش شامل سه پرسشنامه انتظارات، ادراکات و مدل کانو در تعیین کیفیت رشته دانشگاهی بود. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه ها با دریافت نظرات 6 تن از استادان دانشگاه یزد تعیین شد. همچنین پایایی ابزار از طریق محاسبه آلفای کرونباخ عدد 7/0 تعیین شد که برای سازه های مختلف پژوهش، نشانگر پایایی مطلوب بود. داده ها در دو سطح توصیفی و استنباطی در قالب آزمون فریدمن در نرم افزار SPSS تحلیل شدند.یافته ها: یافته ها نشان داد کیفیت رشته مهندسی نساجی از جنبه محتوا، ساختار و ویژگی های استادان در سطح نسبتاً بالا و از جنبه امکانات آموزشی در سطح ضعیف قرار دارد. همچنین، مقایسه انتظارات دانشجویان و ادراک آنها از وضعیت موجود نشان داد که بین انتظارات و ادراکات آنها تفاوت معنی داری وجود دارد. به علاوه، نتایج تحلیل مدل کانو نیز مشخص کرد که بیشترین نیاز دانشجویان در رشته تحصیلی، «نیازهای تک بعدی» و پس از آن «نیازهای الزامی» است.نتیجه گیری: براساس یافته ها در پژوهش حاضر لزوم توجه به ارتقای کیفیت برنامه درسی رشته مهندسی نساجی از طریق توسعه بهینه امکانات و همچنین تحقق نیازهای تک بعدی رشته ای دانشجویان پیشنهاد شده است.

 هدفپژوهش حاضر طراحی اهداف و محتوای چند درس اختیاری درباره فناوری نانو  در مقطع کارشنا سی برای دانشجویان فنی- مهندسی و علوم پایه بود. نوع تحقیق، کاربردی، توصیفی- پیمایشی و جامعه آماری آن، اعضای هیأت علمی دانشگاه ها، دانشجویان مقاطع دکتری و کارشناسی ارشد  فعال در حوزه نانوفناوری در سال 93-1392 بودند که 202 نفر با روش نمونه گیری هدفمند و داوطلبانه انتخاب شدند. ابزار گردآوری، فرم نظرسنجی محقق ساخته بود که روایی محتوایی آن با استفاده از نظرات ده نفر از اساتید و متخصصان حوزه نانو بررسی شد و در پایان 34 هدف و 142 موضوع به عنوان سؤالات اصلی فرم نظرسنجی انتخاب شد. پایایی پرسشنامه با روش آلفای کرونباخ 98/0 بدست آمد. داده ها با آزمون های ناپارامتری رتبه ای علامت دار ویلککسون، نمونه های مستقل کروس- کالوالیس و نسبت دوجمله ای، تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که در سطح اطمینان 95 درصد اهداف طراحی شده مهم و ضروری هستند و محتواها با اهداف مربوط، تطا بق دارند.

هدف اصلی از اجرای پژوهش حاضر، تدوین عوامل، ملاک ها و شاخص های ارزشیابی کیفیت برنامه درسی دوره کارشناسی پیوسته دانشگاه فرهنگیان بود. این پژوهش از حیث هدف کاربردی است و با شیوه آمیخته اجرا شده است. نخست با مرور ادبیات نظری و تجربی موضوع در مطالعات پیشین و تجربیات ملی و بین المللی، مؤلفه های ارزشیابی کیفیت برنامه درسی استخراج شد. سپس به منظور شناسایی مؤلفه های مرتبط با بافت و وضعیت خاص تربیت معلم کشور و نیز مؤلفه های احتمالی مغفول در مطالعات گذشته با متخصصان حوزه ارزشیابی برنامه درسی مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام گرفت. مصاحبه شوندگان از صاحب نظران حوزه مطالعات برنامه درسی کشور بودند که در همایش بین المللی سالیانه انجمن مطالعات برنامه درسی شرکت کرده بودند و از میان آنها با روش نمونه گیری هدفمند و بر اساس قاعده اشباع، 8 نفر انتخاب شدند. سرانجام با تلفیق نتایج دو مرحله فوق، پرسشنامه ای محقق ساخته تدوین شد. پرسشنامه برای شناسایی مهم ترین مؤلفه های ارزشیابی کیفیت برنامه درسی دوره کارشناسی پیوسته، در اختیار 100 نفر از اعضای هیئت علمی رشته برنامه ریزی درسی در دانشگاه های کشور که بر اساس روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده بودند، قرار گرفت. یافته های پژوهش به انتخاب 12 عامل، 59 ملاک و 193 شاخص به عنوان مهم ترین مؤلفه های ارزشیابی کیفیت برنامه درسی کارشناسی پیوسته دانشگاه فرهنگیان منجر شد. وزن نسبی مؤلفه ها نیز با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی تعیین شد.