خوشه

نظامی گنجوی از شاعران مشهور ادبیات فارسی است که از دیرزمان. شعر او را محتاج شرح و تفسیر دانسته اند. یکی از دلایل پیچیدگی شعر نظامی، به کارگیری دقیق اصطلاحات نجومی و استفاده از ظرفیت های فراوان تصویرآفرینی بروج و اجرام آسمانی است. در این نوشتار، بیت: خوشه کزو سنبل تر ساخته سنبله را بر اسد انداخته که در مقدمه مخرن الاسرار و در باب معراج پیامبر (ص) آمده، تشریح شده است. شارحان مخزن الاسرار، به دلیل ساده انگاشتن این بیت یا عدم دقت در تصویرآفرینی نظامی، ظرافت بیت را دریافت نکرده و بعضاً معنایی ارائه کرده اند که با نازک اندیشی و اطلاعات دقیق نظامی از بروج فلکی، هم خوانی ندارد.

زمینه: مشخص کردن ابعاد (عامل ها) موجود در آزمون ها اهمیت بسزایی برای سایر اهداف آزمون سازی دارد. این موضوع در داده های دو ارزشی اهمیت بیشتری داشته و با چالش های بیشتری نیز همراه است. هدف: هدف این مطالعه مشخص کردن ابعاد متعامد از خوشه های سوال بر اساس مقایسه نتایج هشت روش تعیین ابعاد داده های دو ارزشی است. روش: این روش ها عبارتند از: روش ناپارامتریکDIMTEST، روش ناپارامتریک DETECT، تحلیل محتوای سؤال ها بر اساس قضاوت متخصصان محتوایی و بررسی جواب های آن ها، تحلیل عاملی کل اطلاعات، تحلیل خوشه بر اساس زاویه بین بردار سؤال ها، تحلیل موازی، آزمون MAP و تحلیل عاملی تأییدی. ابتداروش ها به طور مختصر توصیف و سپس بر اساس داده های آزمون 55 سوالی ریاضی رشته ریاضی فیزیک 92-91 مقایسه شده اند. یافته ها: نتایج تاییدی بر این مطلب است که باید بین تعداد خوشه و ابعاد متعامد تمایز قایل شد. بحث و نتیجه گیری: از آنجا که تعداد خوشه ها حد بالایی برای تعداد ابعاد است و اکثر روش های تعیین ابعاد منعکس کننده خوشه ها هستند تا ابعاد متعامد، پس بهتر است بسته به هدف مورد نظر، همراه با ملاحظات منطقی و محتوایی، از چندین روش برای این منظور استفاده کرد.

یکی از مسایل مهم در واج آرایی واژگان زبان فارسی نحوه قرارگیری واحدهای واجی در کنار هم و تولید واژه هایی با هجاهای سبک و سنگین است. هدف از این پژوهش مقایسه توالی های سایشی و انسدادی در مرز ترکیب در واژه های مرکب و مشتق- مرکب با خوشه آنها در واژگان بسیط است. همخوان های سایشی و انسدادی در خوشه و توالی با توجه به محل تولید و اندام های تولید فعال چه تفاوتی دارند؟ به منظور پاسخ به این پرسش 15446 واژه مرکب و مشتق- مرکب برای بررسی توالی و 14336 واژه بسیط برای بررسی خوشه از فرهنگ های فارسی جمع آوری شده و اطلاعات واج شناختی مربوط به هر واژه استخراج شده است. نتایج بررسی داده ها نشان می دهد:  الف) در خوشه های سایشی و انسدادی در واژه های بسیط، بسامدکلی خوشه با دو اندام تولید فعال حدود 25/5 برابر بیشتر از تولید با یک اندام فعال و در مرز ترکیب، بسامد کلی توالی های دو اندامی حدود  88/2 برابر بیشتر از تولید با یک اندام فعال است. ب) خوشه های دوانسدادی تنها از نوع متباین و توالی های دوانسدادی، از دو نوع متباین و هم محل تولید هستند. ج) تنها در خوشه های سایشی- انسدادی سه نوع خوشه هم محل تولید، همجوار و متباین دیده می شود، در مقابل در سه گروه از توالی ها هر سه نوع توالی متباین، هم محل تولید و همجوار دیده می شود. د) هر چه تعداد محل های تولید دیگر، میان دو عضو خوشه متباین افزایش یابد، بسامد تولید کاهش می یابد؛ چنین کاهش بسامدی تنها در توالی های متباین دو انسدادی و سایشی- انسدادی دیده می شود.

به طور سنّتی تصوّر بر این است که سازمان دهی اجزاء در یک هجا و در میان هجاها از اصول رسایی پیروی می کند. عامل رسایی نه تنها در چینش واحدهای واجی در سطح هجا محدودیت ایجاد می کند، بلکه در حوزه واژه و در تعیین نوع توالی های موجود در مرز هجاها نیز تأثیرگذار است. هدف از پژوهش حاضر بررسی میزان تخطّی خوشه ها و توالی های انسایشی ها از اصل توالی رسایی است. به منظور پاسخ به این پرسش (15446) واژه مرکّب و مشتق - مرکّب برای بررسی توالی و (14336) واژه بسیط برای بررسی خوشه از فرهنگ های فارسی جمع آوری شده و اطّلاعات واج شناختی مربوط به هر واژه استخراج شده است. نتایج نشان می دهد که الف: بسامد انسایشی ها به مثابه عضو دوم در خوشه (7/5) برابر عضو اوّل و در توالی (3/2) برابر عضو اوّل است؛ ب: بسامد محدوده رسایی منفی در خوشه (82%) و در توالی (74%) است؛ همچنین میزان تخطّی از اصل توالی رسایی در خوشه (18%) و در توالی (26%) است؛ ج: همه موارد تخطّی از اصل توالی رسایی در خوشه های موجود در واژه های بسیط مربوط به وام واژه ها است.  

در دنیای رقابتی امروز، خوشه‌بندی صنعتی یکی از رویکردهایی است که در کنار رقابت واحدهای کوچک و متوسط، افزایش همکاری و استفاده از دانش و نوآوری را مورد تأکید و توجه بسیاری قرار می‌دهد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی عملکرد نوآوری با نقش میانجی‌گری مدیریت دانش در شرکت‌های تشکیل‌دهنده خوشه صنعتی در مقایسه با شرکت‌هایی است که تشکیل خوشه نداده‌اند. شرکت‌های انتخاب شده، تولید کننده قطعات لاستیکی در استان همدان بودند. پژوهش از لحاظ هدف کاربردی، از لحاظ ماهیت و روش، توصیفی- پیمایشی از نوع همبستگی است. برای جمع‌آوری اطلاعات میدانی از پرسش‌نامه استاندارد مطابق با طیف لیکرت استفاده شد. پایایی پرسش‌نامه بر اساس آلفای کرونباخ و روایی سازه از طریق تحلیل عاملی تأییدی مورد سنجش قرار گرفت. جامعه آماری پژوهش، کارکنان خوشه صنعتی قطعات لاستیکی رزن (430 نفر) و کارکنان 16 شرکت تولیدی قطعات لاستیکی استان که تشکیل خوشه نداده‌اند(287 نفر)، بودند. حجم نمونه بر اساس جدول مورگان، در گروه اول شرکت‌ها 205 نفر و در گروه دوم 165 نفر تعیین شد. در تحلیل یافته‌ها از آزمون‌های معادلات ساختاری و دو نمونه‌ای و لوین استفاده شد. نتایج نشان داد که شرکت‌های تشکیل‌دهنده خوشه نسبت به شرکت‌هایی که تشکیل خوشه نداده‌اند از لحاظ عملکرد نوآوری و مدیریت دانش از وضعیت بهتری برخوردارند. در شرکت‌های تشکیل‌دهنده خوشه، میزان تأثیر خوشه صنعتی بر مدیریت دانش 0/83، خوشه صنعتی بر عملکرد نوآوری 0/49 و مدیریت دانش بر عملکرد نوآوری 0/28 بوده است که معنادار است. در شرکت‌هایی که تشکیل خوشه نداده‌اند، میزان تأثیر خوشه صنعتی بر مدیریت دانش 0/32 و معنادار و دو مورد دیگر غیرمعنادار بود. سطح معناداری 0/000 در آزمون تی دو نمونه‌ای نیز نشان از تفاوت معنادار بین این دو گروه بود.

به منظور بررسی تغییرات پوشش زمین بر دمای رویه سطحی زمین، تصاویر مودیس مربوط به پوشش سطح زمین (MCD12Q1) در فاصله زمانی سال های  2001 تا 2019 میلادی دریافت شد. محصول پوشش سطح زمین بر اساس  برنامه بین المللی ژئوسفر- زیست کره استخراج و با کمک الگوریتم درخت خوشه بندی تغییرات پوشش سطخ زمین مشخص شد. برای تهیه  انواع مؤلفه های دمای سطحی، محصول دمای سطح زمین(MOD11) نیز در مقیاس روزانه در محیط سامانه گوگل ارث انجین تهیه شد. در مرحله آخر برای آشکارسازی تأثیر پوشش های زمین، بر مؤلفه های دمای سطحی از ابزار تحلیل خود همبستگی موران جهانی، شاخص انسلین موران محلی، همچنین ضریب همبستگی پیرسون ، رابطه رگرسیونی و مقدار معناداری بین متغیرها در محیط برنامه نویسی R  اقدام شد. بر اساس نقشه های پوشش سطح زمین، پوشش بوته زارها، علفزارها، زمین های زراعی، پوشش گیاهان پراکنده و مناطق سکونتگاهی، پوشش های غالب منطقه را تشکیل می دهند. در طی 19 سال افزایش وسعت طبقه پوشش گیاهی پراکنده و بوته زارهای بی ثمر نشان دهنده تغییرات منفی در اکوسیستم منطقه است. به گونه ای که از مساحت طبقات دیگر همچون زمین های زراعی، و علف زارها  کاسته و بر وسعت این طبقات  افزوده شده است. دمای سطح زمین این منطقه، دارای ساختار فضایی بوده و به شکل خوشه ای در 3 خوشه توزیع شده است. خوشه های داغ، مناطق کم ارتفاع، خوشه های سرد، مناطق پر ارتفاع و ناخوشه ها کوهپایه ها را دربر گرفتند. در بررسی اثرات پوشش های سطح زمین بر دمای رویه سطحی زمین، در طی 19 سال، دمای شبانه روزی لایه سکونتگاه ها حدود1.12 درجه و لایه زمین های زراعی0.41 درجه سانتی گراد افزایش یافته است. در مقیاس دمای روزانه، لایه سکونتگاه ها ازافزایش دمای حدود 1 درجه برخوردار است. در مقیاس دمای سطحی شبانه، پوشش های زمین های زراعی، پوشش های گیاهی پراکنده و لایه سکونتگاه ها به ترتیب 6.2، 0.8 و 0.6 درجه سانتی گراد، افزایش دما را بخود ثبت کردند.

عدم تعادل فضایی در کلان شهر و منطقه کلان شهری تهران، علیرغم سابقه طولانی سیاست های تمرکززدایی، تشدید شده است . عوامل بسیاری در بروز این مسئله نقش داشته است، اما شناسایی عوامل پیشران به منظور شناختن جهت گیری های آینده ضروری است . هدف این پژوهش، شناسایی سطوح و خوشه های عوامل این عدم تعادل فضایی و ارائه سناریوهای آینده بر اساس عوامل پیشران است. به این منظور، نظرات خبرگان درباره روابط عواملی که در پیشینه مطالعات شناخته شد، کسب و از مدل سازی ساختاری- تفسیری در نرم افزار MICMAC برای دسته بندی این عوامل استفاده گردید. با به کارگیری روش تحلیل اثرات متقابل برای عوامل پیشران در نرم افزار Scenario wizard ، سناریوهای منطقی شناسایی و تحلیل شد. بر اساس یافته ها، عامل استقرار دولت به عنوان زیربنایی ترین سطح و عامل الگوی استقرار جمعیت در بالاترین سطح شناخته شد. مهم ترین متغیرهای خوشه تأثیرپذیر شامل الگوی استقرار جمعیت و رشد فیزیکی بود. مهم ترین متغیرهای خوشه پیوندی شامل تمرکز صنعتی، مدیریت شهری، تمرکز سرمایه و تمرکز جمعیت بود. مهم ترین متغیرهای خوشه تأثیرگذار نیز شامل استقرار دولت، تمرکز تصمیم گیری، تمرکز خدمات، تمرکز زیرساخت ها، تمرکز اقتصاد، فعالیت های فرا شهری و طرح های شهری بوده است. از میان ده سناریوی منطقی، چهار سناریوی برتر بررسی شد. از میان این چهار سناریو، حتی اگر بهترین سناریو رخ دهد، هنوز نسبت به شرایط ایده آل فاصله بسیار است؛ اما اگر سناریوهای نامطلوب رخ دهد، شرایط به حداکثر بحران ممکن، بسیار نزدیک خواهد بود. درنتیجه وضعیت عدم تعادل فضایی کلان شهر و منطقه کلان شهری تهران در آینده بیشتر رو به سوی بحرانی تر شدن دارد.

امروزه بر اهمیت شکل گیری فضاهای نوآوری به عنوان مدلی جدید در جغرافیای نوآوری کشورها تأکید می گردد. فضاهایی که از آنها با عناوینی چون قطب ها و ناحیه های نوآوری یاد می شود. این مقاله با تمرکز بر شناسایی هر چه بهتر فضاهای نوآوری به تشریح مفهوم خوشه نوآوری پرداخته است، یعنی پدیده ای جدید که سازوکار فضاهای نوآوری را بهتر توصیف می کند. هدف اصلی پژوهش، بررسی عوامل مؤثر بر شکل گیری خوشه های نوآوری در ایران است. پژوهش از روش کیفی با رویکرد نظریه داده بنیاد استفاده و با چهارده خبره آشنا با فضاهای نوآوری و بوم سازگان های نوآورانه، مصاحبه عمیق صورت گرفت که برخی از آنها مستقیماً در شکل گیری فضاهای نوآوری در کشور نقش اساسی داشته اند. یافته های مقاله نشان می دهد که عوامل شکل دهنده به یک خوشه نوآوری به دو دسته عوامل سخت و نرم تقسیم می شوند: عواملی که در شرایط علّی، مداخله ای و زمینه ای قابل طبقه بندی بوده و نتایج آنها منجر به شکل گیری بوم سازگانی پویا از بازیگرانی متنوع می شود که در فناوری های مختلف در مجاورت یکدیگر تمرکز یافته اند و مهم ترین عامل راهبردی بین آنها نیز ارتباطات و مشارکت های نوآورانه است. از دیگر یافته های این پژوهش می توان به نقش نهاد تسهیل گر شکل گیری و توسعه خوشه های نوآوری اشاره کرد که وظیفه راهبری بوم سازگان نوآورانه موجود در خوشه را بر عهده دارد.