سرمایه فکری

یکی از مباحث نوین در ادبیات مدیریت منابع انسانی سرمایه فکری است. سرمایه فکری شامل سرمایه های انسانی، ساختاری و رابطه ای است و سرمایه انسانی مهم ترین بخش آن است. در میان اجزای سرمایه انسانی، استعدادهای هر سازمان از جایگاه ویژه ای برخوردار است، این دارایی نامشهود در تعیین ارزش سازمان ها در عرصه بین المللی، نقش کلیدی و حساسی را ایفا می کند. در این مقاله نظام مطلوب برای مدیریت استعدادها وزیرسیستم ها و الزامات پیاده سازی آن طراحی و پیشنهاد شده است. در پاسخ به سؤال اول مقاله (نظام مطلوب برای مدیریت استعدادها و زیرسیستم های آن)، با استفاده از ادبیات نظری و نتایج جلسات گروه کانونی طرحی پیشنهاد شده و ضمن آن دو سیستم توسعه و نگهداشت با شش زیرسیستم مرتبط پیش بینی شده است. در پاسخ به سؤال دوم نیز به الزامات پیاده سازی این نظام پرداخته شده و بجای تأکید صرف بر جذب مدیریت استعدادها و سپس رهاسازی آن ها، شناسایی این سرمایه در درون سازمان ها و راهکارهای نگهداشت و توسعه آن ها محور قرار گرفته است.

سرمایه فکری مجموعه ای از دارایی های دانش محور است که به یک سازمان اختصاص دارد و در زمره ویژگی های سازمان محسوب می شود و از طریق افزودن ارزش به ذی نفعان کلیدی سازمان، به طور قابل ملاحظه ای به بهبود وضعیت رقابتی سازمان منجر می شود. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین سرمایه فکری و عملکرد شرکت ها در ایران طی سال های 1382تا 1387 با استفاده از نرم افزار لیزرل LISREL)) بوده است. معیار های عملکرد شامل سود هر سهم، بازده حقوق صاحبان سهام، نسبت سود خالص به کل دارایی ها، بازده سرمایه گذاری و بازده کل سهام عادی است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که بازده حقوق صاحبان سهام و بازده کل سهام عادی تنها با یکی از متغیرهای سرمایه فکری یعنی سرمایه ارتباطی، ارتباط مستقیم دارد. همچنین، بازده دارایی ها و سود هر سهم با دو متغیر سرمایه فکری یعنی سرمایه ارتباطی و سرمایه انسانی ارتباط مستقیم دارد. به علاوه، بازده کل سرمایه گذاری، با هر سه متغیر سرمایه فکری یعنی سرمایه ارتباطی، سرمایه انسانی و سرمایه ساختاری ارتباط مستقیم دارد.

هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر سرمایه فکری بر چسبندگی هزینه ها در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. در این مطالعه با بازبینی تئوری چسبندگی هزینه، الگوی پیچیده ای از عدم تقارن هزینه ها با استفاده از میزان سرمایه فکری پالیک (2000) ارائه می شود. دوره آزمون از سال 1384 تا 1393 و نمونه آماری متشکل از 111 شرکت (1110 سال شرکت) پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. در این پژوهش، سرمایه فکری و اجزای آن، شامل کارایی سرمایه فیزیکی، کارایی سرمایه انسانی و کارایی سرمایه ساختاری، متغیرهای مستقل؛ چسبندگی هزینه های فروش، اداری و عمومی، متغیر وابسته و شدت کارکنان، شدت دارایی ها، کاهش متوالی درآمد فروش و رشد تولید ناخالص داخلی، متغیرهای کنترلی هستند. فرضیه ها با استفاده از روش داده های ترکیبی و رگرسیون خطی چندمتغیره آزمون شده اند. نتایج نشان دهنده رابطه معنادار و ضدچسبنده سرمایه فکری و هزینه های فروش، اداری و عمومی است. برای اجزای سرمایه فکری نیز رابطه معنادار و ضدچسبنده برقرار است و بیشترین تأثیر در بین اجزا، مربوط به کارایی سرمایه ساختاری است. همچنین، میزان ضدچسبندگی در شرکت های با سرمایه فکری بالا، بیشتر است و بیشترین تأثیر در بین اجزای سرمایه فکری، مربوط به شرکت هایی است که ضریب کارایی سرمایه انسانی بالاتری دارند.

افزایش شکاف بین ارزش بازار و ارزش دفتری شرکت ها موجب انجام تحقیقات متعددی در زمینه شناسایی عوامل حذف شده از صورت های مالی شرکت ها شده است.از جمله عواملی که بر ارزش شرکت ها اثر می گذارد ولی در صورت های مالی ارائه نمی شود، ارزش برند، ارزش سرمایه فکری و.. است. تحقیق حاضر به بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ارزش بازار و عملکرد مالی شرکت ها می پردازد. برای بررسی سرمایه فکری از روش ضریب ارزش افزوده سرمایه فکری که توسط پالیک در سال 2000 پیشنهاد شد، استفاده شده است . ضریب ارزش افزوده سرمایه فکری کارایی سه نوع از داده ها را اندازه گیری می کند: سرمایه بکار گرفته شده (مالی و فیزیکی)، سرمایه انسانی و سرمایه ساختاری این مطالعه بصورت تحلیلی اثرات جداگانه از کارایی سرمایه شامل کارایی سرمایه انسانی و کارایی سرمایه ساختاری و کارایی سرمایه بکار گرفته شده (فیزیکی )بر ارزش بازار و عملکرد مالی را برای 90 شرکت طی سال های 1389-1385 به روش رگرسیون مورد آزمون قرار می دهد. نتایج تحقیق نشان می دهد رابطه بین ضریب کارایی سرمایه فکری و ارزش بازار (نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری) معنادار نیست این یافته تحقیق وجود شکاف فزاینده بین ارزش بازار و ارزش دفتری شرکت ها را تأیید می کند. و همچنین نتایج حاصل از آزمون های به دست آمده بیانگر این است که ضریب کارایی سرمایه فکری تأثیر مثبت و معناداری بر عملکرد مالی( نرخ بازده دارایی ها) شرکت دارد.

سرمایه فکری از دیدگاه تئوری مبتنی بر منابع به عنوان منبعی استراتژیک درنظر گرفته می شود که به شرکت اجازه می دهد ارزش افزوده ایجاد کند. در نتیجه با توجه به نقش سرمایه فکری در ایجاد ارزش، در این پژوهش براساس روش ضریب ارزش افزوده فکری، مفهوم ارزش افزوده به عنوان شاخص اندازه گیری سرمایه فکری مورد استفاده قرار گرفت و به بررسی ارتباط ارزش افزوده سرمایه فکری با عملکرد مالی، اقتصادی و بازار سهام شرکت پرداخته شد. این پژوهش درمورد شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار ایران، طی سال های 1384 الی 1387، با استفاده از مدل رگرسیون چندگانه انجام شد. در پایان با استفاده از داده های شرکت ها مشخص شد که رابطه مثبت و معناداری بین ارزش افزوده سرمایه فکری و عملکرد اقتصادی، مالی و ارزش بازار سهام شرکت ها وجود دارد

با وجود مطالعات فراوان در خصوص سرمایه فکری، به تأثیر غیرمستقیم آن از طریق ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده بر نقدشوندگی سهام توجه نشده است. این پژوهش تلاش می کند این شکاف را پر کند. هدف این پژوهش تعیین رابطه غیرمستقیم سرمایه فکری از طریق متغیر میانجی (ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده) بر نقدشوندگی سهام است. رویکرد این پژوهش کمی است و از لحاظ روش استنتاج، توصیفی همبستگی به شمار می رود. جامعه آماری آن شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1383 تا 1392 در نظر گرفته شده است. برای تجزیه وتحلیل داده ها از تحلیل رگرسیون استفاده می شود. نتایج نشان می دهد سرمایه فکری بر ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده تأثیر معناداری می گذارد. همچنین تأثیر سرمایه فکری ساختاری و سرمایه فکری ارتباطی از طریق ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده بر نقدشوندگی سهام، غیرمستقیم است؛ اما سرمایه انسانی از طریق ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده به نقدشوندگی منتقل نمی شود، بلکه به طور مستقیم بر نقدشوندگی تأثیر می گذارد.

بی تردید قابلیت و شایستگی های ویژه کارکنان، به تحقق اهداف سازمان کمک می کند. از این رو، سازمان ها باید با استفاده از سرمایه فکری، قابلیت یادگیری سازمانی شان را افزایش دهند تا امکان بهبود بهره وری را فراهم کنند. هدف این پژوهش تبیین تأثیر سرمایه فکری بر بهره وری نیروی انسانی با میانجی گری یادگیری سازمانی است. مطالعات قبلی به ندرت ارتباط بین سرمایه فکری و بهره وری نیروی انسانی را بررسی کرده اند. علاوه براین، اکثر مطالعات تأثیر میانجی یادگیری سازمانی بر بهره وری نیروی انسانی در بررسی تأثیر سرمایه فکری را نادیده گرفته اند. پژوهش حاضر به روش توصیفی- همبستگی اجرا شده و از نظر هدف از نوع تحقیقات کاربردی و از نظر قلمرو موضوعی در حیطه منابع انسانی است. همچنین، این پژوهش از پرسشنامه برای بررسی رابطه حاکم بر سرمایه فکری، یادگیری سازمانی و بهره وری نیروی انسانی استفاده کرده است. نتایج مبتنی بر داده های تجربی جمع آوری شده از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است. یافته های پژوهش بیانگر این است که سرمایه فکری تأثیر مثبت معنی داری بر بهره وری نیروی انسانی دارد. همچنین، نتایج بیان می کند اگر یادگیری سازمانی به عنوان متغیر میانجی درنظر گرفته شود، می تواند در رابطه بین سرمایه فکری و بهره وری نیروی انسانی تأثیر معناداری داشته باشد.

هدف از پژوهش حاضر، شناسایی و رتبه بندی مؤثرترین گزینه ها برای خلق مزیت رقابتی پایدار شرکت های فناوری اطلاعات در ایران است. در این پژوهش به کمک خبرگانِ سه شرکت مطرح فناوری اطلاعات در این حوزه، مهم ترین سرمایه های نامشهودی (سرمایه فکری، سرمایه اجتماعی و سرمایه معنوی) که در تدوین مزیت رقابتی برای شرکت های فناوری اطلاعات نقش مهمی دارند، شناسایی و رتبه بندی شدند. با مطالعه ادبیات و ایجاد پنل خبرگی، برای سه گزینه سرمایه فکری، سرمایه اجتماعی و سرمایه معنوی، در مجموع 16 زیرگزینه استخراج گردید. برای مزیت رقابتی نیز پنج معیار قیمت، پشتیبانی، طراحی، تصویر و کیفیت در نظر گرفته شد که رتبه بندی گزینه ها بر اساس این معیارها، از طریق فرایند تحلیل شبکه ای صورت پذیرفت. نتایج فرایند تحلیل شبکه ای نشان داد سرمایه فکری در مقایسه با سرمایه اجتماعی و سرمایه معنوی در خلق مزیت رقابتی در شرکت های فناوری اطلاعات، نقش مهم تری دارد. همچنین در رتبه بندی زیرگزینه ها، سرمایه انسانی بالاترین رتبه را در کسب مزیت رقابتی در این حوزه به دست آورد. عنصر رابطه ای، چشم انداز محوری/ ارزش محوری و سرمایه رابطه ای/ مشتری، در رتبه های بعدی اهمیت در تدوین مزیت رقابتی پایدار قرار گرفتند.

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر سرمایه فکری و تسهیم دانش بر نوآوری سازمانی در چارچوب مدل معادلات ساختاری است. داده های لازم با استفاده از پرسشنامه و از بین 30 شرکت نرم افزاری فعال در شهر تهران که به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شده بودند، گردآوری شده است. پس از تأیید پایایی و روایی ابزارها با استفاده از آلفای کرونباخ و تحلیل عاملی تأییدی، داده های به دست آمده با استفاده از مدل معادلات ساختاری و نرم افزار لیزرل تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها نشان می دهد سرمایه فکری بر تسهیم دانش (27/0= β) و نوآوری سازمانی (48/0= β) تأثیر مثبت و معناداری می گذارد. همچنین بر اساس یافته ها، تسهیم دانش با ضریبی برابر با 30/0 تأثیر مثبتی بر نوآوری دارد. از طرفی دیگر، تسهیم دانش بین سرمایه فکری و نوآوری سازمانی نقش میانجی داشته و سرمایه فکری علاوه بر تأثیر مستقیم بر نوآوری از طریق تسهیم دانش تأثیر غیرمستقیمی نیز بر نوآوری سازمانی دارد.

عصرحاضر،عصرحاکمیتدانشبرشرکت هامی باشد. به عقیده محققان،سرمایهفکریمهم ترینعاملایجادارزش افزودهدرشرکت هاوعملکردآنهامی باشد؛بنابراین اندازه گیری سرمایه فکری دارای اهمیت ویژه ای دراندازه گیری عملکرد شرکت ها دارد. دراین پژوهش بااستفاده ازتکنیک های تصمیم گیری چند شاخصه وپیاده سازی آن باتوجه به فضای اطلاعاتی محیط ایران و تحقیقات پیشین، مدلی چند شاخصه برای ارزیابی سرمایه فکری درپنج صنعت ازصنایع بورسی ارائه شده است. بر اساس روش نمونه گیری قضاوتی و بر اساس دردسترس بودن اطلاعات، نمونه انتخابی شامل 81 شرکت بوده و از اطلاعات مالی و غیر مالی استفاده گردیده است. روش تحقیق مورد استفاده در پژوهش ترکیبی بوده و برای ارائه مدل ازقضات های ارزشی (کیفی) و برای آزمون فرضیات، روش های کمی وکیفی مورداستفاده قرارگرفته است. نتایجبررسیمدلپیشنهادینشان می دهد که با توجه به نتایج آزمون فریدمن روی پرسشنامه بررسی نظرات خبرگان، شامل 22 نفر از محققان آشنا با حوزه سرمایه فکری، آنها مزیت بیشتری برای مدل پیشنهادی،نسبت به سایر شاخص ها قائل بوده، درضمن آزمون اسپیرمن نشان دهنده رابطه مثبت ومعنی دار میان سرمایهفکریمحاسبهشدهبر اساسمدلپیشنهادیتحقیقوسودآوری شرکت ها در تمام صنایع (به جز سرمایه گذاری) بوده است. شرکت های فعال درصنایع مورد بررسی می توانند از نتایج این مدل جهت ارزیابی سالانه سرمایه فکری خود استفاده نموده و بابررسی اجزای مدل نسبت به برنامه ریزی سالانه وبررسی عملکرد مدیریت در جهترسیدن به هدف ها وتطبیق آن با استراتژی های کلی شرکت درحوزه سرمایه فکری استفاده نمایند. Current age is the age of knowledge governance on corporates. The 21st century is known as the century of knowledge-oriented economy based on the intellectual capital. According to researchers, intellectual capital is the most important factor in creating value-added in companies and their performance. Therefore, measuring intellectual capital is of particular importance in measuring corporate performance. In this research, a multi-criteria model has been provided for evaluating intellectual capital Based on the judgmental sampling method and the availability of information, the sample consisted of 81 companies include: banks, automobiles and related parts, chemicals, investment and pharmaceuticals, and used financial and non-financial information. The research method used is mixed and value (qualitative) judgments is used in modeling; to test hypotheses, quantitative and qualitative methods. . Further evaluations of the proposed model show that given to the results of Friedman test on the questionnaire of experts’ survey, including 22 researchers familiar with the field of intellectual capital, they have more advantage for the proposed model than other indicators, and in the following, Spearman test shows a significant positive relationship among the results of the proposed model and the profitability of corporates across the industries(except investment) , which is consistent with most research conducted in this area. Corporates active in the industries under study can utilize the results of this model for annual assessment of their intellectual capital, and take action for annual planning and evaluating management performance in terms of achieving the goals and aligning it with the corporate overall strategy in the field of intellectual capital through examining the model’s components.

هدف از انجام این پژوهش، بررسی تاثیر سرمایه فکری و سرمایه اجتماعی بر عملکرد بوده است. این پژوهش را می توان کاربردی در نظر گرفت، همچنین این پژوهش در طبقه توصیفی و از نوع پیمایشی قرار می گیرد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه کارشناسان و کارکنان شهرداری دولت آباد به تعداد 115 نفر می باشد که به دلیل کوچکی حجم جامعه از روش سرشماری استفاده شد و در نهایت 88 پرسشنامه صحیح استخراج و مبنای انجام محاسبات قرار گرفت. ابزار اندازه گیری تحقیق، پرسشنامه می باشد. برای اندازه گیری روایی پرسشنامه ها از روش محتوایی و برای تعیین پایایی آن آلفای کرونباخ محاسبه گردید که مقدار آن برابر 0.896 تخمین زده شد. تجزیه و تحلیل داده ها به دو شیوه تجزیه و تحلیل توصیفی و استنباطی صورت پذیرفته است. به منظور جمع آوری داده ها از دو پرسشنامه دارای طیف پنج گزینه ای مقیاس لیکرت با پایایی 89/0استفاده شده است. داده های گردآوری شده از طریق پرسشنامه، وارد سیستم نرم افزار SPSS گردید. برای تحلیل استنباطی متغیرها به منظور تجزیه وتحلیل آماری داده ها از آزمون های مختلف آماری شامل آزمون کلموگروف- اسمیرنوف، t مستقل و رگرسیون استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد سرمایه فکری و سرمایه اجتماعی بر عملکرد سازمان تاثیر ممعناداری دارد.

دارایی های نامشهود یکی از مهم ترین دارایی های شرکت ها است. در سال های اخیر توجه به دارایی های نامشهود فزونی یافته است. از سوی دیگر، مکانیسم های حاکمیت شرکتی نیز به عنوان مهم ترین ابزار کاهش مشکلات نمایندگی و افزایش نظارت بر عملکرد مدیران شناخته می شود. بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر کارایی سرمایه فکری و حاکمیت شرکتی بر پریشانی مالی است. این پژوهش از نظر رابطه بین متغیرها علی، از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی- پس رویدادی می باشد که در آن برای آزمون فرضیه ها از اطلاعات تاریخی شرکت ها و روش های آماری استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در سال 1393 تا 1398 است و تعداد نمونه آن به روش حذف سیستماتیک 105 شرکت انتخاب شد. جهت تجزیه و تحلیل داده های پژوهش از روش تحلیل رگرسیون و نرم افزار آماری ایویوز استفاده شد. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که کیفیت حاکمیت شرکتی بر پریشنی مالی تاثیر معنادار دارد و در نتیجه فرضیه اول مورد تایید می باشد. این در حالی است که نتایج بیانگر عدم تاثیر معنادار کارایی سرمایه فکر بر پریشانی مالی است در نتیجه فرضیه دوم رد می شود.

هدف اصلی این مقاله بررسی محتوای اطلاعاتی فزاینده سرمایه فکری شرکت ها ی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی مراحل چرخه حیات می باشد. نمونه انتخابی شامل 74 شرکت است. نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها با استفاده از رگرسیون چندگانه، حاکی از این است که اجزای سرمایه های فکری در ارتباط با ارزش بازار شرکت ها محتوای اطلاعاتی فزاینده ندارند و بنابراین محتوای اطلاعاتی نسبی اجزای سرمایه های فکری در مراحل چرخه حیات متفاوت است. دیگر نتایج بیانگر این است که در مرحله بلوغ، بیشترین همبستگی بین ارزش بازار شرکت و سرمایه فکری وجود دارد و در مرحله بعدی بیشترین همبستگی در مرحله رشد و کمترین همبستگی، مربوط به مرحله افول می باشد.

هدف اصلی این پژوهش، بررسی رابطه بین هر یک از عناصر سرمایه فکری و مدیریت سود شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. از این رو در پژوهش حاضر نمونه ای شامل 77 شرکت طی سال های 1385 الی 1389، در سطح کل و در سطح صنایع مختلف مورد مطالعه قرار گرفته است. متغیر وابسته مدیریت سود می باشدکه برای اندازه گیری آن از مدل جونز تعدیل شده استفاده شده است. همچنین متغیرهای مستقل، شاخص های سرمایه فکری می باشد که در سطح کل و در سطح اجزاء آن یعنی سرمایه انسانی و سرمایه ساختاری و سرمایه بکار گرفته شده(فیزیکی) به صورت جداگانه مورد بررسی قرار گرفته است. برای اندازه گیری متغیرهای مستقل از مدل پالیک استفاده شده است. متغیرهای کنترلی عبارتند از: نوع صنعت، درصد مالکیت مدیریتی، اندازه شرکت، تعداد اعضای هیات مدیره، نسبت اعضای غیر موظف و همچنین حضور زنان در بین اعضای هیات مدیره. به منظور آزمون فرضیه های این پژوهش، از آنالیز رگرسیون حداقل مربعات و در سطح خطای پنج درصد استفاده شده است. نتایج حاصل نشان می دهد که بین سرمایه فکری و اجزای آن با مدیریت سود ارتباط معناداری وجود ندارد به این معنا که شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران از طریق افشاء سرمایه فکری، سود شرکت را مدیریت نمی کنند و از این مزیت رقابتی برای اعمال مدیریت سود استفاده نمی کنند. از آنجا که مدیریت سود می تواند مدیریت سود فرصت طلبانه باشد و یا در جهت منافع سهامداران، برای افزایش ارزش شرکت مورد استفاده قرار گیرد به مدیران شرکت پیشنهاد می شود از طریق افشاء مناسب سرمایه فکری ارزش شرکت را افزایش دهند.

در عصر حاضر با رشد اقتصاد دانش محور، دارایی های نامشهود شرکت ها و سرمایه فکری آن-ها، کلیدی برای دستیابی به مزیت رقابتی پایدار هستند. مروری بر ادبیات سرمایه فکری مؤید توجه قابل ملاحظه به سنجش، ارزش گذاری و گزارشگری آن است. با توجه به اهمیت روزافزون این مقوله از مدیریت دانش، در این مطالعه ابتدا سرمایه فکری شرکت های داروسازی با استفاده از مدل پولیک محاسبه شده و سپس به بررسی تأثیر سه متغیر تشکیل دهنده سرمایه فکری شامل سرمایه انسانی، سرمایه ارتباطی/ مشتری و سرمایه ساختاری بر نسبت کیوتوبین(Q) شرکت ها به عنوان معیار عملکردی پرداخته شده است. روش تحقیق حاضر از نوع توصیفی-کیفی و از حیث هدف، کاربردی است. به منظور سنجش سرمایه فکری و نسبت کیوتوبین(Q) از صورت های مالی شرکت ها و نرم-افزارهای تدبیرپرداز و ره آورد نوین استفاده شده است. نتایج مطالعه نشان داده است که دو متغیر مستقل سرمایه ارتباطی و سرمایه ساختاری تأثیر مثبتی بر نسبت کیوتوبین(Q) داشته اند، اما متغیر مستقل سرمایه انسانی بر نسبت کیوتوبین(Q) تأثیر منفی داشته است.

هدف اکثر شرکت ها ایجاد ارزش برای سهامداران است و این مورد در شرکت های پذیرفته شده در بورس در قالب عملکرد مالی آنها متبلور می شود. یکی از مؤلفه های مؤثر بر ارزش شرکت، سرمایه فکری آن می باشد. هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر سرمایه فکری و اجزای آن(سرمایه انسانی، فیزیکی و ساختاری) بر عملکرد مالی شرکت های بورس اوراق بهادار تهران(ارزش افزوده اقتصادی، ارزش افزوده بازار، سود هر سهم، بازده حقوق صاحبان سهام، بازده دارایی ها و بازده سالانه سهام) برای ۸۷ شرکت، طی سال های ۱۳۸۶ تا 1389 می باشد. نتایج رگرسیون پنل دیتا نشان داد که سرمایه فکری بر هر شش متغیر موردبررسی، تأثیر مثبت و معنی داری دارد. در حالت خاص، سرمایه فیزیکی و ساختاری با هر شش متغیر وابسته رابطه مثبت و معناداری داشته اند. سرمایه انسانی نیز باارزش افزوده اقتصادی، سود هر سهم، بازده دارایی ها و بازده سالانه سهام، رابطه مثبت و معناداری دارد اما بین سرمایه انسانی باارزش افزوده بازار و بازده حقوق صاحبان سهام رابطه معنادار وجود ندارد. نتایج تحقیق به درک نقش سرمایه فکری در خلق ارزش در شرکت ها کمک می کند. همچنین محرک های خاص سرمایه فکری را که بر سودآوری و کسب بازده تأثیر می گذارند، شناسایی می کند.

دنیای کسب و کارامروز، عرصه سازمانهای دانش محور است و با گسترش فناوری اطلاعات از سالهای بعد از 1990، الگوی اقتصاد جهانی تغییر اساسی کرد. در اقتصاد امروز، دانش به عنوان مهمترین سرمایه، جایگزین سرمایه مالی و فیزیکی شده است. این تحقیق به بررسی و مقایسه قدرت توضیحی اثرات ارزش افزوده اقتصادی، سود حسابداری و سرمایه فکری در تعیین ارزش شرکت ها در بورس اوراق بهادار ایران می پردازد. جامعه آماری شامل شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. برای آزمون فرضیه ها و مدل ها از معیار ضریب همبستگی به همراه ضریب تعیین تعدیل شده آزمون رگرسیون استفاده گردید. نتایج نشان می دهد که سود باقیمانده محاسبه شده به روش حسابداری بهتر از روش ارزش افزوده اقتصادی، ارزش شرکت را تبیین می کند. علاوه بر این، مدل های تعیین کننده ارزش شرکت که متغییر های سرمایه فکری به آنها افزوده شده است نسبت به مدل هایی که این متغییر ها را ندارد قدرت تبیین نسبی بالاتری دارند.

امروزه در اقتصاد جهانی، دانش به عنوان مهم ترین سرمایه جایگزین سرمایه های مالی و فیزیکی شده است و فضای کسب و کار مبتنی بر دانش، نیازمند رویکردی است که دارایی نامشهود جدید سازمانی مانند نوآوری های نیروی انسانی، روابط با مشتریان، ساختار سازمانی و. . . را در بر می گیرد. در اقتصاد دانش محور، نقش سرمایه فکری در ایجاد ارزش برای سازمان ها بسیار بیشتر از نقشی است که سرمایه های فیزیکی ایفا می کند. بنابراین سازمان ها برای کسب مزیت رقابتی پایدار، نیازمند شناسایی، مدیریت نظام مند سرمایه های فکری خود می باشند. به لحاظ اهمیت سرمایه فکری در فرایند برتری راهبردی شرکت ها، این مقاله به بررسی ارتباط بین سرمایه فکری و عملکرد مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته است. نمونه ی انتخابی شامل 68 شرکت است. برای آزمون فرضیات اطلاعات لازم جمع آوری گردیده و ارزش سرمایه فکری شرکت ها بر اساس مدل پالیک و عملکرد مالی با استفاده از سه شاخص کیو توبین، نسبت قیمت به درآمد و نرخ رشد محاسبه شده است. سپس با استفاده از روش داده های ترکیبی فرایند تجزیه و تحلیل داده ها انجام و از آماره ی فیشر و آزمون های هادری و دوربین واتسون استفاده گردیده و در پایان نیز تجزیه و تحلیل رگرسیونی انجام شده است. نتایج حاصل از آزمون فرضیه های پژوهش نشان دهنده ارتباط معنی دار بین سرمایه فکری و دو شاخص عملکرد مالی (نسبت قیمت به درآمد و نرخ رشد) می باشد

هدف این مطالعه از یک طرف بررسی تاثیر سرمایه فکری بر نسبت ارزش افزوده اقتصادی به سود حسابداری و از سوی دیگر تاثیر سرمایه فکری بر نسبت ارزش افزوده بازار به سود حسابداری در بورس تهران است. سرمایه فکری شرکت های بورس اوراق بهادار تهران بر اساس مدل ارزش ناملموس محاسبه شده است. این پژوهش درخصوص 69 شرکت به روش رگرسیون پانل دیتا انجام گرفته است.نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها حاکیازآن است که سرمایهفکری تاثیر مثبت و معناداری بر نسبتارزشافزودهاقتصادیبهسودحسابداری دارد. همچنین، نتایج نشان داد که تاثیر سرمایهفکری بر نسبتارزشافزودهبازاربهسودحسابداریمثبت و معنادار است. با توجه به مقادیر ضریب تعیین بالاترشاخصارزشافزودهاقتصادیبهسودحسابداری از توان تبیین بهتری نسبت، به  شاخصارزشافزودهبازاربهسودحسابداریبرخوردار است This study aims at the investigation of the impact of intellectual capital on ratio Economic Value Added to Earning (EVA/Earning) on the other hand it investigates the impact of intellectual capital on ratio Market Value Added to Earning (MVA/Earning). The intellectual capital of companies listed in Tehran Stack Exchange was calculated based on the intangible value model. The research is related to the companies listed in Tehran Stock Exchange; and 69 companies were selected. The data was analyzed through regression in EXCEL spreadsheet, SPSS and Eviews8 software. The results of this study confirmed that there is a significant positive relationship between CVI and EVA/Earning. Regarding the second hypothesis, the significant positive effectiveness of CVI - MVA/Earning was confirmed. According to quantities of high determination coefficient of index EVA/Earning can be better explained, to index MVA/Earning.

پژوهش حاضر، با هدف ارائه الگوی جامع  سرمایه فکری انجام گرفته است. این پژوهش ازنظر هدف کاربردی بوده و در آن از روش فراترکیب استفاده شده است. در این پژوهش با استفاده از روش فراترکیب و بازنگری دقیق در موضوع، یافته های پژوهش های کیفی و کمی مرتبط ترکیب و الگوی حاضر طراحی شد. دراین راستا، درنهایت 863 پژوهش در حوزه سرمایه فکری ارزیابی شد که در پایان 112 پژوهش انتخاب و با تحلیل محتوای آنها ابعاد و کدهای مربوطه استخراج و میزان اهمیت و اولویت هریک با استفاده از روش آنتروپی شانون تعیین شد. براساس یافته های پژوهش، کدهای تصویر و شهرت سازمان، رویه های سازمانی، حق ثبت اختراعات، وفاداری مشتری، خلاقیت کارکنان و برنامه های آموزشی سازمان برای کارکنان، بیشترین ضریب اهمیت را بین ابعاد سه گانه سرمایه فکری دارند. درنهایت، پس از طی گام های پژوهش، مدل جامع سرمایه فکری در سه بعد سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری و سرمایه رابطه ای ارائه شد.