تجربه مذهبی

یک مقصد گردشگری برای رسیدن به مزیت رقابتی باید تضمین کند که تمامی جذابیت ها و تجربه های گردشگری ای که تاکنون ارائه کرده، از مقاصد دیگری که گردشگر مد نظر دارد، متفاوت می باشد. بنابراین، کیفیت تجربه گردشگر یکی از کلیدی ترین مزیت های رقابتی برای جذب گردشگر به یک مقصد گردشگری می باشد. در این میان در زمینه کیفیت تجربه مذهبی گردشگر تاکنون تحقیقات جامعی صورت نگرفته است. با توجه به موقعیت مذهبی شهر مقدس قم تاکنون فعالیت هایی در زمینه تجربه مذهبی گردشگر در این شهر صورت نگرفته است تا بتوان از مزیت مذهبی بودن شهر قم جهت ارتقا گردشگری این شهر استفاده کرد و تجربه مذهبی متناسبی برای گردشگران آن فراهم کرد. لذا پژوهش حاضر بدنبال شناسایی و مفهوم پردازی کیفیت تجربه مذهبی گردشگر می باشد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش گردآوری اطلاعات توصیفی و از نوع پیمایشی می باشد. جامعه آماری پژوهش کلیه گردشگران خارجی شهر قم بوده اند که در فروردین و اردیبهشت ماه 1396 به قم سفر کرده اند. برای تعیین حجم نمونه آماری از الگوی کومر و لی استفاده و تعداد نمونه 500 نفر تعیین شد. جهت انتخاب اعضای نمونه آماری از روش نمونه گیری ترکیبی استفاده شد و جمع آوری داده ها با استفاده از دو روش کتابخانه ای برای مرور ادبیات پژوهش و روش میدانی (توزیع و جمع آوری پرسشنامه) انجام گرفت. روایی پرسشنامه توسط خبرگان سنجیده شد و پایایی آن به وسیله آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت. تحلیل داده ها با روش تحلیل عاملی اکتشافی از طریق نرم افزار SPSS صورت گرفت. نتایج و یافته های پژوهش نشان داد که کیفیت تجربه مذهبی گردشگر شامل پنج بعد دانش افزایی دینی، روانشناختی، زیارتی، اخلاقی – عبادی و تعاملات فرهنگی – اجتماعی است. بررسی این ابعاد در جامعه پژوهش نشان داد که همه ابعاد بجز بعد تعاملات فرهنگی – اجتماعی در وضعیت مناسبی قرار دارند.

مبحث امکان علمی اجتماعی که مبتنی بر رویکرد وحیانی باشد تنها محدود به طرفداران علم اجتماعی اسلامی نبوده و در خارج از فرهنگ اسلامی و در آن سوی اروپای مسیحی نیز اندیشمندانی را به خود مشغول کرده است. از جمله این اندیشمندان اریک وگلین –فیلسوف و مورخ آلمانی- است که رهیافتی وحیانی به تاریخنویسی و احیای علوم اجتماعی دارد. او نگاهی نقادانه به تجدد و حقیقت تجددی داشته و آن را به مثابه بیماری عصر حاضر در نظر می گیرد. لذا، بهره گیری از رویکرد وحیانی و تجربه مذهبی به ساحت معرفت را درمان بیماری تجدد و روشی برای احیای علوم اجتماعی سنتی می داند. بر این اساس، هدف نوشتار حاضر بررسی احیای علوم اجتماعی در رویکرد وحیانی و یا به تعبیر بهتر تجربه مذهبی اریک وگلین است. مقاله حاضر به توسط روش توصیفی- تحلیلی و با در پیش گرفتن روش اسنادی در پی پاسخ به این پرسش است که احیای علوم اجتماعی از منظر وگلین چگونه انجام می شود؟ یافته های پژوهش حاکی از آن است که وگلین برخلاف ادعای خود، که موطن دانش را دین و فلسفه کلاسیک می داند، تنها به فلسفه کلاسیک و حقیقت افلاطونی در بازسازی علوم اجتماعی توجه کرده و تجربه مذهبی و وحی مسیحی تنها در طرح ریزی بنیان نظریه اش مورد استفاده قرار گرفته است. از طرف دیگر، این موضوع جای تأمل دارد که نظریات و آرای وی از جهت توجه به وحی به دیدگاه اسلام نزدیک است و از جهت نحوه قرائتش از وحی و مذهب مغایر نظر اسلام است.