کتابدار

هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل مؤثر بر نوآوری و خلاقیت در کتابخانه های عمومی از دیدگاه متخصصان حوزه نوآوری و خلاقیت و کتابخانه های عمومی و نیز اولویت بندی آن ها از دیدگاه کتابداران کتابخانه های عمومی استان خوزستان است. روش: پژوهش حاضر به لحاظ هدف یک پژوهش آمیخته از نوع اکتشافی است. جامعه آماری در بخش کیفی شامل متون حوزه خلاقیت و نوآوری و همچنین 22 نفر از خبرگان دانشگاه بودند که به روشِ نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. جامعه پژوهش در بخش کمّی شامل همه کتابداران کتابخانه های عمومی استان خوزستان و ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه است. یافته ها: در بخش کیفی 50 مؤلفه تأثیرگذار بر خلاقیت و نوآوری در کتابخانه های عمومی شناسایی شد. این عوامل در بخش کمّی از دیدگاه کتابداران کتابخانه های عمومی استان خوزستان در 8 عامل کلی دسته بندی شد که به ترتیب اولویت عبارت اند از: فرهنگ سازمانی، عوامل فردی و ویژگی های شخصیتی، ساختار سازمانی، استراتژی سازمانی، مدیریت و رهبری سازمانی، جو سازمانی، انگیزش و پاداش سازمانی و منابع سازمانی. اصالت/ارزش: شناسایی عوامل و مؤلفه های خلاقیت و نوآوری برای کتابخانه های عمومی در ایران انجام نشده بود. عوامل مؤثر در خلاقیت و نوآوریِ شناسایی شده در این پژوهش می تواند در فرایند برنامه ریزی و مدیریت کتابخانه های عمومی و ارتقای سطح کیفیت خدمات سازمان استفاده شود. به علاوه، این عوامل شناسایی شده قابلیت استفاده برای کشف و اولویت بندی برای کتابداران کتابخانه های عمومی کل کشور را دارد.

هدف: خدمات کتابخانه ای مؤثر برای کودکان مستلزم وجود طیف وسیعی از صلاحیت های حرفه ای کتابداران است. در این پژوهش، مقیاسی برای سنجش شایستگی ها و بایستگی های کتابداران کودک کتابخانه های عمومی طراحی و اعتباریابی شده است. براساس نظریه تتنس، شخصیت و منش هر انسانی از پنج ساحت تشکیل شده است. سه ساحت اول را درونی و دو ساحت آخر را بیرونی نامیده اند. سه ساحت درونی شامل: 1) عقاید و باورها، 2) احساسات، عواطف و هیجانات و 3) اراده و خواست هاست. دو ساحت بیرونی شامل ساحت گفتار و ساحت کردار است. روش شناسی : در این پژوهش از مدل سازی معادلات ساختاری و از تحلیل عامل تأییدی استفاده شده است. برای گردآوری داده ها از پر سش نامه محقق ساخته برگرفته از پژوهش استفاده شد. به سه ساحت درونی، 44 گویه و به دو ساحت درونی، 34 گویه تعلق گرفت. به منظور تعیین روایی محتوای پرسش نامه محقق ساخته از یاری متخصصان و کتابداران متخصص کتابخانه های عمومی بهره بردیم. ایشان را از میان کتابداران کتابخانه های عمومی استان خوزستان به صورت هدفمند برگزیدیم. برای توزیع پرسش نامه از نمونه گیری تصادفی ساده استفاده کردیم. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از شاخص های آمار استنباطی شامل مدل معادلات ساختاری انجام شد. یافته های پژوهش: برازش مدل شایستگی های مَنِشی کتابداران کودک نشان داد که بار عاملی 44 مسیر بزرگ تر از 5/0 است. عددهای معناداری محاسبه شده بزرگ تر از 96/1 بود که نشان دهنده تأیید تمامی مسیرهاست. نتایج تحلیل عاملی تأییدی مدل بایستگی های کنشی کتابداران کودک نشان داد که بارهای عاملی محاسبه شده برای تمامی مسیرها، بزرگ تر از 5/0 و عددهای معناداری محاسبه شده بزرگ تر از 96/1 است. این نیز نشان دهنده تأیید تمامی مسیرهاست. تحلیل عامل تأییدی ابزار ساخته شده نشان داد ابزار از برازش مطلوب برخوردار است. بالاتربودن پایایی ترکیبی همه عوامل از 90/0 نمایانگر پایایی مطلوب ابزار بود. مثبت و معناداربودن هم بستگی نمره های مؤلفه های پرسش نامه ها نشان دهنده روایی همگرای پرسش نامه بود. نتیجه گیری: مقیاس پیشنهادی ما معیاری برای جذب و استخدام کتابدار بخش کودک ارائه می کند. درعین حال شاخصی برای تقویت و ارتقای توانمندی های منشی و کنشی کتابداران کودک از طریق برنامه های آموزشی خواهد بود.  

هدف: رشته علم اطلاعات و دانش شناسی برای انطباق و همگام شدن با تحولات روز و رویارویی مؤثر با آن ها و حفظ موقعیت و بقای خود در شرایط رقابتی کنونی، نیاز به مطالعاتی نظام مند درباره آینده دارد. در این راستا، پژوهش حاضر بر آن است تا با مرور مطالعات مربوط به آینده علم اطلاعات و دانش شناسی در ایران و جهان، پژوهشگران آینده را در جهت توسعه پژوهش در این زمینه سوق دهد. روش پژوهش: پژوهش حاضر با استفاده از روش مرور نظام مند انجام گرفته است. بدین منظور، پژوهش های مرتبط در پایگاه های اطلاعاتی بین المللی و داخلی بدون در نظر گرفتن محدودیت زمانی مورد جستجو قرار گرفتند. در مجموع، 114 اثر مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: مروری بر مطالعات نشان داد که 14 پایان نامه، 25 مقاله همایش، 65 مقاله نشریه و 10 یادداشت وبگاه به مسئله آینده علم اطلاعات و دانش شناسی پرداخته اند. این پژوهش ها در چهار محور مورد مطالعه قرار گرفتند: 1. کتابخانه ها و مراکز اطلاعاتی در آینده؛ 2. کتابداران و متخصصان علم اطلاعات در آینده؛ 3. آینده آموزش در علم اطلاعات و دانش شناسی؛ و 4. آینده پژوهش در این حوزه. نتیجه گیری: رشته علم اطلاعات و دانش شناسی، کتابخانه ها و کتابداران در آینده همچنان به ایفای نقش خود ادامه خواهند داد؛ اما، برای این که بتوانند با وجود رقبایی نظیر اینترنت، ابرموتورهای جستجو، شبکه های اجتماعی و سایر ابزارهای نوین جایگاه خود را حفظ و ارتقا دهند، لازم است خدمات خود را متناسب با نیازهای روز و فناوری های نوین متحول سازند.  

هدف: پژوهش حاضر با هدف کشف مهارت های کتابدار بخش کودک و نوجوان کتابخانه عمومی منطقه چهار کشور (استان های قم، مرکزی، زنجان و همدان) انجام شد. روش ها: این پژوهش کاربردی و با استفاده از روش توصیفی پیمایشی انجام گرفت. جامعه آماری شامل 100 نفر از کتابداران شاغل در بخش کودک و نوجوانِ تحت پوشش اداره کل نهاد کتابخانه های عمومی منطقه چهار کشور (استان های قم، مرکزی، زنجان و همدان) و از نمونه تصادفی طبقه ای استفاده شد. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه محقق ساخته بود که از طریق آن، مهارت های کتابداران کودک و نوجوان بر اساس 9 مؤلفه در سه زمینه شخصی و حرفه ای و فنی دسته بندی شده است. ضریب پایایی پرسش نامه با استفاده از آلفای کرونباخ 96/0 به دست آمد. یافته ها: نتایج نشان داد کتابداران منطقه چهار کشور مهارت های علاقه و اشتیاق، ارتباطی، روان شناسی کودک، آشنایی با ادبیات کودک و نوجوان، مجموعه سازی، فناوری اطلاعات، مدیریت و خدمات رسانی را در سطحی متوسط دارا هستند. مهارت های علاقه و اشتیاق با میانگین 84/3، مدیریت 89/3 و خدمات رسانی 82/3 به ترتیب رتبه اول تا سوم را به خود اختصاص داده اند و استان زنجان با میانگین 93/3، استان مرکزی با میانگین 91/3 و استان همدان با میانگین 61/3 به ترتیب رتبه اول تا سوم را کسب کرده اند. مهارت فناوری اطلاعات رابطه ای معنادار با سنوات خدمتی دارد، به طوری که هرچه سابقه خدمت افراد بیشتر می شود مهارت فناوری اطلاعات کتابداران مطلوب تر ارزیابی می شود. این یافته که مهارت مدیریت اطلاعات و مدیریت زمان رابطه ای معنادار با سطح تحصیلات دارد نشان می دهد کتابداران دارای تحصیلات بیشتر می توانند مدیریت اطلاعات و مدیریت زمان بهتری داشته باشند. اصالت/ارزش: پژوهش حاضر توانسته است مهارت های کتابدار کودک و نوجوان را در کتابخانه های چهار استان ارزیابی کند.

   هدف: بررسی بهینه سازی ارائه خدمات مواد آرشیوی مبتنی بر طراحی و کاربرد ابزار جاینما، جهت سهولت در بازگرداندن و چیدن دقیق منابع می باشد. روش پژوهش : روش  نیمه تجربی و از نوع پژوهش های کاربردی و بنیادی است. جامعه آماری پژوهش شامل 10 کتابخانه سطح شهر تهران که در چند صفت با هم مشترک اند انتخاب گردید. در این پژوهش با توزیع پرسش نامه«پیش آزمون» و «پس آزمون» در بین50 نفر از کارکنان شاغل در مخزن و آرشیو جامعه هدف، انجام گرفت . تعداد پنجاه عدد «ابزار جاینمای کتاب» ساخته و به مدت 45 روز کاربرد آن تست شد، سپس توزیع فراوانی ها با استفاده از Excel و نرم افزار EPSS انجام و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.  یافته ها : نتایج نشان داد که با جایگزین کردن «ابزار جاینمای کتاب» مسئله بهم ریختگی دیگر منابع به میزان 96% برطرف شده است. بیش از 71% از افراد نمونه، کاربرد «دستگاه جدید» را در کاهش استهلاک مواد آرشیوی مؤثر می دانند. بیش از 87% اظهار داشته اند با تست دستگاه جاینما، سریع و زمان کمتری (بین 30 تا 60 ثانیه) «وقت صرف» شده است. از نظر 98 % افراد گروه با استفاده از ابزار جاینما، میزان "جابجایی و اشتباه چیده شدن" مواد آرشیوی به هنگام بازگرداندن و چیدن برطرف شد و 96% نیز با مشاهده نور"چراغ چشمک زن" دستگاه جاینما بر روی قفسه، سبب سرعت جلب توجه کتابداران شده و در صرفه جویی وقت نیز مؤثر دانسته اند. نتیجه گیری: نتیجه پژوهش نشان داد 100% از کتابخانه های مورد مطالعه از ابزار و وسایلی مانند"جاینمای کتاب" بی بهره هستند و چیدن اسناد و مدارک هم اکنون نیز توسط کارمندان و کتابداران شاغل در آرشیو انجام می شود. 90% از افراد حجم نمونه استفاده از«ابزار جاینمای کتاب» را کاربردی ارزیابی کرده اند که حاکی از کارآمد بودن دستگاه جاینما می باشد. بر همین اساس برای کلیه کتابخانه ها می تواند عمومیت داشته باشد.  

هدف: هدف مطالعه حاضر، بررسی نگرش کتابداران کتابخانه های عمومی استان مازندران به مدیریت دانش است.  روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و در اجرای آن از روش تحقیق پیمایشی - تحلیلی استفاده شده است. کتابداران رسمی و پیمانی کتابخانه های عمومی استان مازنداران 110 (نفر) کل جامعه پژوهش را تشکیل می دهند. این تحقیق در سال 1389 با ابزار پرسش نامه نگرش به مدیریت دانش و اشتراک دانش سنجیده است. یافته ها: نتایج نشان داد که بین نگرش به مدیریت دانش کتابداران کتابخانه های عمومی استان مازندران با اشتراک دانش رابطه وجود دارد. بین اعتماد کتابداران کتابخانه های عمومی استان مازندران و همکاری آنان در اشتراک دانش رابطه وجود دارد. بین گشاده رویی کتابداران کتابخانه های عمومی استان مازندران با همکاری آنان در اشتراک دانش رابطه وجود دارد. بین سیستم های پاداش در کتابخانه های عمومی استان مازندران و همکاری کتابداران در اشتراک دانش رابطه وجود دارد. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر بر اهمیت توجه به توسعه همکاری بیشتر بین کتابداران برای ارتقاء مدیریت دانش، همکاری و اشتراک دانش تأکید دارد.

هدف: پژوهش حاضر به بررسی میزان آگاهی و استفاده کتابداران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از پایگاه های اطلاعاتی تمام متن موجود در صفحه خانگی کتابخانه مرکزی این دانشگاه پرداخته است، و تلاش دارد، علاوه بر یافتن مشکلات و موانع پیش روی استفاده هر چه بیشتر از این منابع اطلاعاتی، راه کارهای لازم جهت اشاعه مطلوب اطلاعات توسط کتابداران و بهبود و یا ارتقاء وضعیت موجود ارائه دهد. روش پژوهش: پژوهش حاضر پیمایشی و از نوع کاربردی است، و جامعه آماری آن را کلیه کتابداران شاغل در کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان تشکیل می دهند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسش نامه است که پس از توزیع و جمع آوری، داده های به دست آمده، از طریق نرم افزار آماری اس پی اس اس در سطح آمار توصیفی تجزیه و تحلیل شده است. یافته ها: نتایج نشان می دهد میانگین نمره آشنایی واقعی کتابداران در رابطه با پایگاه های اطلاعاتی تمام متن 52/51 با انحراف معیار 4/26 می باشد. آزمون t-test نشان داد بین رشته تحصیلی و میزان آگاهی و استفاده کتابداران از پایگاه های تمام متن رابطه معناداری وجود دارد. هم چنین ضریب همبستگی اسپیرمن نشان داد بین سطح تحصیلات کتابداران با نمره آگاهی، استفاده و نمره آشنایی واقعی آنان رابطه معنادار مستقیم وجود دارد، و بیشترین رتبه آگاهی و استفاده آنان ابتدا مربوط به پایگاه های تمام متن داخلی و سپس پایگاه های خارجی می باشند. نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد میزان آگاهی و استفاده کتابداران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از پایگاه های اطلاعاتی تمام متن موجود در صفحه خانگی این دانشگاه در حد متوسط به بالا است. جنسیت کتابداران در میزان آگاهی و استفاده آنان تأثیر نداشت، ولی بین سطح تحصیلات و هم چنین رشته تحصیلی و نمره آگاهی و استفاده آنان رابطه معنادار مستقیم وجود دارد. بیشترین میزان آگاهی و استفاده آنان ابتدا مربوط به پایگاه های داخلی و سپس پایگاه های خارجی می باشد، و بر اساس نتایج این پژوهش می توان نتیجه گرفت که هرچه در طول زمان میزان آگاهی کتابداران نسبت به پایگاه ها افزایش و یا بلعکس کاهش یافته، میزان استفاده آنان نیز به همان نسبت تغییر کرده است.

هدف: پژوهش حاضر به شناسایی مهارت های ارتباطی کتابداران کتابخانه های دانشگاهی شهر بوشهر از دیدگاه کتابداران و مراجعه کنندگان با رویکردی مقایسه ای می پردازد. روش پژوهش: روش پژوهش توصیفی-پیمایشی و جامعه آماری آن کتابداران کتابخانه های دانشگاهی شهر بوشهر وابسته به وزارتخانه های "بهداشت، درمان و آموزش پزشکی" و "علوم، تحقیقات و فناوری" (جمعاً 18 نفر) که به روش سرشماری و مراجعه کنندگان این کتابخانه ها (دانشگاه خلیج فارس 4340 نفر و دانشگاه علوم پزشکی بوشهر 2799 نفر) که به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند (بر اساس جدول مورگان به ترتیب 354 نفر، 338 نفر). داده ها با استفاده از پرسش نامه استاندارد مهارت ارتباطی "کوئین دام" جمع آوری و در نرم افزار SPSS در سطح آزمون های توصیفی و استنباطی (تی مستقل، تی تک متغیره، آزمون من ویتنی و آزمون اف) مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. یافته ها : یافته ها نشان داد میانگین مهارت های ارتباطی کتابداران دانشگاهی شهر بوشهر از دیدگاه کتابداران (61/3) و مراجعه کنندگان (3/2) در بالاتر از سطح متوسط قرار دارد. همچنین بین هیچ کدام از مولفّه های مهارت ارتباطی با ویژگی های جمعیت شناختی تفاوت معناداری وجود نداشت. نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش حاضر، بالابودن سطح مهارت ارتباطی کتابداران کتابخانه های دانشگاهی شهر بوشهر نویددهنده ارائه خدماتی بهتر، جلب رضایت بیشتر مراجعه کنندگان ، بهبود سطح کیفیت کتابخانه و به تبع آن ارتقا سازمان مادر می باشد.

هدف: پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطه ی عوامل سازمانی با بهره وری کتابداران کتابخانه های عمومی استان همدان طبق الگوی عوامل سازمانی ریچارد ای. کوپلمان صورت گرفته است. روش پژوهش : پژوهش از نوع کاربردی و به روش پیمایشی انجام گرفته است. ابزار جمع آوری داده ها دو پرسش نامه ی محقق ساخته ی عوامل سازمانی و بهره وری می باشد. جامعه ی آماری، شامل همه ی کتابداران کتابخانه های عمومی استان همدان به تعداد 127 نفر است که به روش سرشماری پرسش نامه ها توزیع و در نهایت 97 پرسش نامه جمع آوری گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS16 در سطح آمار توصیفی و استنباطی شامل آزمون های همبستگی Pearson، T-Test و ANOVA صورت گرفت. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد بین عوامل سازمانی با بهره وری کتابداران در سطح (01/0P≤) رابطه ی مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین بین بهره وری زنان و مردان کتابدار و بین بهره وری کتابداران با رشته ی تحصیلی کتابداری و غیرکتابداری در سطح (05/0P≤) تفاوت معناداری وجود ندارد، در حالی که بین بهره وری کتابداران با مدرک تحصیلی دیپلم، کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد در سطح (05/0P≤) تفاوت معناداری وجود دارد. نتیجه گیری: با ارتقاء عوامل سازمانی بهره وری کتابدازان نیز افزایش می یابد، لذا باید نسبت به تقویت عوامل سازمانی در کتابخانه های عمومی استان همدان اقدام شود.

 هدف : عوامل انسانی و فکری در هر سازمانی جزء لاینفک و بسیار ارزشمندی محسوب می شوند. در کتابخانه نیز که سازمانی خدماتی است، کتابدار را می توان سرمایه ای دارای جایگاه ویژه تلقی کرد. پژوهش حاضر با هدف دستیابی به میزان صلاحیت های کتابداران کتابخانه های دانشگاهی انجام شده است. روش پژوهش : پژوهش حاضر از نظر هدف در زمره تحقیقات کاربردی و از نظر شیوه گردآوری اطلاعات در زمره تحقیقات کتابخانه ای و توصیفی-پیمایشی قرار می گیرد. داده ها به وسیله پرسشنامه گردآوری شد. روایی پرسشنامه مورد تایید متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی قرار گرفت. به منظور بررسی پایایی از آلفای کرونباخ استفاده شد. پایایی پرسشنامه نیز .84% گزارش شد و بر این اساس تایید شد. کتابداران کتابخانه های دانشگاهی دانشگاه های دولتی شهر تهران جامعه آماری این پژوهش را تشکیل دادند. جهت نمونه گیری از روش نمونه گیری تلفیقی متوالی استفاده و 60 پرسشنامه میان کتابداران توزیع شد. به منظور پاسخگویی به سوالات، از آماره های توصیفی(میانگین و فراوانی) استفاده شد. نرم افزار spss به منظور تحلیل توصیفی داده ها مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها : یافته ها نشان داد که صلاحیت های مدیریتی با میانگین(4/3) در حد متوسط، صلاحیت های جستجوی اطلاعات با میانگین(16/4) در وضعیت خوب، صلاحیت های فناوری اطلاعات با میانگین(02/3) در وضعیت متوسط، صلاحیت های پژوهشی با میانگین(17/1) در وضعیت بسیار بد، صلاحیت های ارتباطی با میانگین(87/3) در وضعیت متوسط، و صلاحیت های فردی و اخلاقی با میانگین(48/3) در وضعیت متوسطی قرار دارند. نتیجه گیری : به طور کلی، می توان مدعی شد که صلاحیت های کتابداران با میانگین 18/3 در وضعیت متوسط قرار دارد. نیاز است مسئولان و متولیان امر با برگزاری دوره های مختلف، صلاحیت های کتابداران را ارتقاء داده و بهبود بخشند.

هدف : هدف پژوهش طراحی الگوی فرایندی خلق ارزش خدماتی برای کاربران از طریق رفتار تسهیم دانش در بین کتابداران کتابخانه های دانشگاهی است. روش پژوهش: این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی، از لحاظ رویکرد، اکتشافی و از لحاظ نحوه تجزیه و تحلیل داده ها، آمیخته است. در فاز کیفی تحقیق 9 نفر از خبرگان حوزه های مدیریت دانش انتخاب شدند و مورد مصاحبه عمیق قرار گرفتند. در این فاز، از روش گلوله برفی استفاده شد و این فرایند تا رسیدن به اشباع نظری محقق ادامه یافت. در فاز کمّی نیز، کلیه کتابداران کتابخانه های مرکزی دانشگاهی به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته و از این میان، 210 نفر از روش نمونه برداری تصادفی ساده به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. در فاز کمّی تحقیق نیز، ابزار اصلی جمع آوری داده ها، پرسشنامه ای بسته و محقق ساز مشتمل بر 42 گویه بود که بر اساس مدل مفهومی اولیه طراحی گردید. در فاز کمّی تحقیق، جهت انجام تجزیه و تحلیل های توصیفی و استنباطی، از نرم افزارهای SPSS و Lisrel استفاده شد. یافته ها: در این پژوهش با تأکید مدیران بر لزوم تسهیم دانش، در میزان درک و علاقه و تعهد کاری کتابداران، به تعامل با همکاران با تحصیلات در حوزه های مختلف کتابداری به صورت رسمی و غیررسمی، در راستای کسب اطلاعات در حوزه های  فناوری اطلاعات و ارتباطات و فرهنگ سازمانی حاکم بر کتابخانه، به منظور بررسی میزان درک کتابداران در  محاسبه برخی از فرایندها و رویه های سازمانی حاکم بر کتابخانه و در طی یافته ها، این مهم حاصل شد که الگوبرداری از کتابخانه های دانشگاه های معتبر داخلی و خارجی در مدیریت دانش تأثیر معناداری دارد. نتیجه گیری: نتایج تحقیق منجر به طراحی الگوی فرایندی خلق ارزش خدماتی برای کاربران کتابخانه های دانشگاهی از طریق رفتار تسهیم دانش در بین کتابداران (بر اساس ساختار مدل پارادایمی) شد و روابط فرضی مدل در یک جامعه وسیع مورد آزمون و تأیید قرار گرفتند.    

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط بین میزان صلاحیت های کتابداران و میزان رضایت کاربران کتابخانه های دانشگاه های دولتی تهران انجام شده است. روش پژوهش : این پژوهش از نظر هدف، پژوهشی کاربردی است که در زمره پژوهش های توصیفی-همبستگی قرار می گیرد. از دو پرسشنامه برای سنجش میزان صلاحیت کتابداران و میزان رضایت کاربر استفاده شد. جامعه آماری پژوهش متشکل از کتابداران و کاربران کتابخانه های دانشگاه های دولتی تهران بود که از میان آنها 60 کتابدار و 60 کاربر که به روش نمونه گیری تلفیقی متوالی انتخاب شد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های صلاحیت کتابدار و رضایت کاربر از کتابخانه استفاده شد. جهت تحلیل داده ها از آمار توصیفی(فراوانی، میانگین و درصد) و آمار استنباطی(آزمون همبستگی پیرسون)  و از نرم افزار25 اس پی اس اس استفاده شد. یافته ها: یافته های این پژوهش حاکی از آن است که میان صلاحیت های مدیریتی کتابداران و رضایت کار، صلاحیت های جستجوی اطلاعات کتابداران و رضایت کاربر و همچنین، میان صلاحیت های ارتباطی کتابداران و رضایت کاربر رابطه ای مثبت، ضعیف و معنادار مشاهده می شود. برخلاف صلاحیت های فوق که رابطه ای ضعیف با رضایت کاربر از کتابخانه دارند، صلاحیت فناوری اطلاعات رابطه ای مثبت، معنادار و قوی با رضایت کاربر از کتابخانه دارد. این در حالی است که میان صلاحیت های فردی و اخلاقی کتابداران و رضایت کاربر از کتابخانه و همچنین میان صلاحیت های پژوهشی کتابداران و رضایت کاربر از کتابخانه رابطه ای وجود ندارد. نتیجه گیری: یافته ها نشان می دهد رابطه ی معنادار و مثبت میان رضایت کاربر از کتابخانه و صلاحیت های کتابداران وجود دارد. به بیانی دیگر، اینکه رابطه ی مستقیم بین این دو متغیر وجود دارد، با افزایش میزان صلاحیت کتابداران، میزان رضایت کاربر نیز از کتابخانه افزایش می یابد و بالعکس.  

هدف: هدف این پژوهش شناسایی ویژگی های روان شناختی و جمعیت شناختی کارکنان و کتابداران کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران است. روش پژوهش: روش پژوهش حاضر، توصیفی _ همبستگی است و جامعه آماری پژوهش، نیروی انسانی کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران است. ضریب آلفای کرونباخ پرسشنامه 06 سؤالی نئو، 798/0 است که نشان می دهد پرسشنامه مربوطه از پایایی مطلوب برخوردار است. همچنین روایی پرسشنامه شخصیتی نئو توسط کوستا و مک کری (1987) روی 208 نفر از دانشجویان آمریکایی به فاصله سه ماه اجراء گردید که ضرایب اعتبار آن بین 83/0 تا 75/0 به دست آمده است که اعتبار درازمدت این پرسشنامه را نشان می دهد. یافته ها: نمره روان آزرده گرایی کتابداران مورد مطالعه بین 12 تا 24 است که نشان می دهد آنها هیجانات پایداری دارند، نمره چهار ویژگی دیگر بین 24 تا 48 است که نشان می دهد کتابداران افرادی منعطف، گاهی درون گرا و گاهی برون گرا هستند، آنها به دیگران و مسئولیت های خود اهمیت می دهند. همچنین بین متغیرهای جمعیت شناختی و ویژگی های روان شناختی رابطه معناداری وجود نداشت. نتیجه گیری: کتابداران از نظر عاطفی باثبات، آرام و راحت بوده و به آسانی می توانند با موقعیت های بغرنج و فشار روانی روبه رو شوند، آنها افرادی اجتماعی هستند و با دیگران روابط صمیمانه برقرار می کنند ولی گاهی هم تا حدی محافظه کار هستند. آنها تقریبا عواطف یکنواختی دارند، کتابداران تا حدی به نیازهای مراجعه کنندگان اهمیت می دهند، اما، ممکن است گاهی نیز به فکر منافع خود بوده و متکبر باشند.

هدف: هدف اصلی این پژوهش مطالعه مهارت های مدیریت اطلاعات شخصی کتابداران دانشگاه های دولتی شهر تبریز است. روش پژوهش : این پژوهش بر مبنای هدف از نوع کاربردی و از نظر شیوه گردآوری اطلاعات پیمایشی است. جامعه ی پژوهش را 105 کتابدار دانشگاه های دولتی شهر تبریز تشکیل می دهند که همه آنها مورد مطالعه قرار گرفتن و نمونه گیری انجام نشد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای محقق ساخته است. روایی پرسشنامه با نظر اساتید متخصص تأیید، و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ به میزان 82/0 سنجیده شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون های کولموگروف- اسمیرنوف و کای اسکوئر استفاده شد. یافته ها: میانگین کلی مدیریت اطلاعات شخصی کتابداران 17/3 است. بالاترین میانگین فعالیت در گروه کتابداران در گردآوری (45/3) و پایین ترین آن در یافتن مجدد اطلاعات (04/3) است. طبق آزمون کای اسکوئر از نظر جنسیت بین زنان و مردان (با سطح معنی داری 105/0) از نظر سطح مدیریت اطلاعات شخصی تفاوت معنی دار وجود ندارد. همچنین بین افراد با سن های مختلف (با سطح معنی داری 365/0) از نظر سطح مدیریت اطلاعات شخصی تفاوت معنی دار وجود ندارد. اما بین افراد در مقاطع تحصیلی مختلف (با سطح معنی داری 037/0) از نظر مدیریت اطلاعات شخصی تفاوت معنی دار وجود دارد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که وضعیت مدیریت اطلاعات شخصی کتابداران در سطح متوسط قرار دارد. بین مدیریت اطلاعات شخصی زنان و مردان تفاوتی وجود ندارد، همچنین در مدیریت اطلاعات شخصی افراد با سن های مختلف تفاوتی وجود ندارد، اما افراد در مقاطع مختلف تحصیلی، مدیریت اطلاعات شخصی متفاوتی دارند.

مقدمه: آموزش های کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی در سطوح مختلف، تعلیم نیروی انسانی را برای کار در کتابخانه های مختلف پزشکی دنبال می کنند. هدف این پژوهش، بررسی صلاحیت های موردنیاز کتابداران دانشگاه های علوم پزشکی کشور و میزان تطابق آن با سرفصل های رشته کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی است. روش کار: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و به شیوه پیمایشی در سال 1395 انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش، اعضای هیأت علمی گروه کتابداری پزشکی، مدیران کتابخانه ها و کتابداران شاغل در دانشگاه های علوم پزشکی کشور بودند که 240 نفر به شیوه ی نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شده اند. جمع آوری داده ها با استفاده از پرسشنامه ی محقق ساخته انجام گرفته است. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS نسخه 22 تحلیل شد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد، از دیدگاه اعضای هیأت علمی صلاحیت های جستجوی اطلاعات، از دیدگاه مدیران کتابخانه ها صلاحیت های مدیریتی و از دیدگاه کتابداران صلاحیت های فردی و اخلاقی به عنوان صلاحیت های اصلی شناسایی شدند، از دیدگاه هر سه جامعه مورد بررسی، صلاحیت های پژوهش، به عنوان کم اهمیت ترین صلاحیت ها بیان شدند. هم چنین میزان انطباق صلاحیت های موردنیاز کتابداران با سرفصل های رشته کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی، در مقطع کارشناسی 60 درصد و در مقطع کارشناسی ارشد 66 درصد ارزیابی شد. نتیجه گیری: کتابداران پزشکی به منظور ارتقاء دانش و مهارت های حرفه ای خود لازم است از توانایی های حرفه ای برخوردار باشند و مجموعه صلاحیت های ارائه شده در این پژوهش می تواند برای حرفه کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی مفید و موثر واقع شود.

مؤلف در این مقاله ضمن اشاره ای مقدماتی به سابقه کتابخانه های دوره قاجار، به معرفی کتابخانه دارالفنون به عنوان اولین کتابخانه دانشگاهی و دولتی ایران در این دوران می پردازد. در این مقاله سعی شده است با بررسی مدارک و اسناد موجود چگونگی شکل گیری، اداره و ساختار اداری آن تشریح گردد.