قابلیت کارآفرینی

قابلیت کارآفرینی نیروی انسانی جوامع به عنوان یکی از عوامل کلیدی پیشرفت اجتماعی مورد مطالعه جامعه شناسان و اقتصاددانان قرار گرفته است. تحقیق حاضر با هدف بررسی ارتباط بین هوش اجتماعی با قابلیت کارآفرینی دانشجویان تحصیلات تکمیلی انجام گرفته است. روش تحقیق پیمایشی بوده و جامعه آماری شامل دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تبریز در سال تحصیلی 94-1393 می باشد که تعداد آن ها 7187 نفر بوده که از این تعداد 430 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شده اند. براساس نتایج تحقیق، ارتباط معنی داری بین هوش اجتماعی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تبریز با قابلیت کارآفرینی آنان وجود دارد. همچنین، تفاوت میانگین قابلیت های کارآفرینی به تفکیک گروه های عمده تحصیلی معنی دار بوده است. یافته های پژوهش حاضر نشان می داد که میانگین قابلیت کارآفرینی و هوش اجتماعی بر حسب جنسیت دانشجویان متفاوت نمی باشد. از ابعاد سه گانه هوش اجتماعی، پردازش اطلاعات اجتماعی، مهارت های اجتماعی، آگاهی اجتماعی و نیز از متغیرهای شناسایی، جنسیت و وضعیت بورسیه تحصیلی، به ترتیب بیشترین تأثیر را بر میزان قابلیت کارآفرینی دانشجویان داشته اند.

هدف از پژوهش حاضر اثر سواد رسانه ای بر قابلیت های کارآفرینی با نقش میانجی سواد اطلاعاتی در دانشجویان رشته علوم ورزشی بود. روش پژوهش توصیفی- پیمایشی و جامعه آماری شامل دانشجویان رشته علوم ورزشی کرمانشاه (دانشگاه رازی، دانشگاه آزاد و پیام نور) بود (1000 نفر). از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نامتناسب استفاده شد و 400 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار، پرسشنامه های محقق ساخته سواد رسانه ای و سواد اطلاعاتی و پرسش نامه استاندارد قابلیت های کارآفرینی زندی (1392) است. پایایی و روایی پرسشنامه های مذکور از طریق تحلیل عاملی تأییدی مرتبه اول و دوم با نرم افزار لیزرل و مقدار CR و AVE موردبررسی قرار گرفت و آزمون فرضیه های تحقیق بر اساس مدل یابی معادلات ساختاری (SEM) در دو حالت تخمین استاندارد و اعداد معناداری انجام شد. نتایج نشان داد که سواد رسانه ای بر سواد اطلاعاتی اثر مستقیم، مثبت و معنی داری دارد. همچنین سواد رسانه بر توفیق طلبی، گرایش به خلاقیت، ریسک پذیری و تحمل ابهام اثر مستقیم مثبت و معنی داری دارد و سواد اطلاعاتی بر تمامی قابلیت های کارآفرینی اثر مستقیم مثبت و معنی داری دارد. درنهایت سواد رسانه ای از طریق متغیر میانجی سواد اطلاعاتی بر توفیق طلبی، گرایش به خلاقیت، ریسک پذیری و تحمل ابهام اثر غیرمستقیم مثبت و معنی داری دارد. دانشجویان علوم روزشی باید سواد اطلاعاتی خود را با به کارگیری سواد رسانه ای ارتقا دهند و بدین شکل باعث بالا رفتن قابلیت های کارآفرینی خود شوند.

هدف این پژوهش، بررسی ارتباط بین سواد اطلاعاتی و قابلیت کارآفرینی دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته علوم ورزشی در دانشگاه های تهران بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته علوم ورزشی دانشگاه های تهران (1100N=) بوده که با استناد به جدول کرجسی و مورگان از بین آنها 270 نفر به شیوه نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم و تصادفی انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها شامل پرسشنامه استاندارد سواد اطلاعاتی انجمن کتابخانه های دانشکده ها و مراکز تحقیقاتی آمریکا (2003) و پرسشنامه استاندارد قابلیت کارآفرینی دانشگاه دورهام انگلستان (1991) بود. براساس نتایج بدست آمده، بین ابعاد سواد اطلاعاتی و قابلیت کارآفرینی رابطه مثبت و معناداری وجود داشت. همچنین، نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد، سواد اطلاعاتی توانایی پیش بینی قابلیت کارآفرینی را دارد. به علاوه از بین مولفه های سواد اطلاعاتی، "توانایی دسترسی موثر به اطلاعات" و "توانایی کاربرد هدفمند اطلاعات" به ترتیب بیشترین توانایی پیش بینی معنادار را برای قابلیت کارآفرینی دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته علوم ورزشی دانشگاه های تهران داشتند. با توجه به نقش اثرگذار "توانایی کاربرد هدفمند اطلاعات" در پیش بینی قابلیت کارآفرینی دانشجویان، لازم است دانشگاه ها در جهت ارائه اطلاعات ویژه و تخصصی مرتبط با کارآفرینی و اشتغال به دانشجویان علاقمند به کارآفرینی در حوزه ورزش اقدام نمایند.

تحقیق حاضر با هدف شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر بر قابلیت کارآفرینی زنان روستایی شکل گرفت. جامعه آماری تحقیق را 56 نفر از زنان کارآفرین روستاهای شهرستان بهشهر تشکیل دادند که به روش سرشماری بررسی شدند. ابزار تحقیق پرسشنامه ای بود که روایی آن با کسب نظر استادان دانشگاه و کارشناسان مربوط و پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ (892/0) تأیید شد. برای تحلیل داده ها از نرم افزار آماری SPSS20 استفاده شد. نتایج نشان داد که رابطه ای معنی دار بین عوامل سیاست گذاری، اجتماعی- فرهنگی، فنی و اقتصادی با قابلیت کارآفرینی وجود دارد؛ و قابلیت کارآفرینی 93/33 درصد زنان مورد مطالعه در سطح خوب و 07/16 درصد آنها در حد ضعیف است. نتایج رگرسیون چندگانه نیز نشان داد که متغیرهای عوامل سیاست گذاری و اجتماعی- فرهنگی 7/22 درصد از تغییرات قابلیت کارآفرینی زنان روستایی را تبیین می کنند.

با گذار از دانشگاه های نسل اول (آموزش محور) به دانشگاه های نسل سوم (کارآفرین) اهمیت بررسی قابلیت کارآفرینی در راستای پرورش نیروی خلاق و نوآور، تقویت ارتباط با صنعت و تجاری سازی یافته های علمی و تضمین امنیت شغلی دانش آموختگان دانشگاهی بیش از پیش مورد توجه اندیشمندان علوم اجتماعی قرار گرفته است. به همین منظور، این پژوهش با هدف بررسی قابلیت کارآفرینی دانشجویان تحصیلات تکمیلی به روش نظریه داده بنیاد انجام گرفته است. به منظور گردآوری داده ها از 20 مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته در میان دانشجویان تحصیلات تکمیلی شاخه علوم انسانی دانشگاه تبریز تا حصول به اشباع نظری استفاده شده است .همچنین، با تاکید بر رویه های نظام مند استراوس و کوربین داده ها در سه مرحله کدگذاری باز و محوری و گزینشی تحلیل شده و واحدهای معنایی، مقولات اصلی و هسته مرکزی شناسایی شدند. همچنین، اعتبار داده ها از طریق روش های مقایسه مداوم، کنترل اعضا و کسب اطلاعات دقیق موازی تامین گردیده است. یافته های به دست آمده نشان می دهد که، واحدهای معنایی به دست آمده از کدگذاری محوری مقوله های اصلی شامل کشف توانایی ها و استعدادها، ایجاد ظرفیت شغلی برای خود و دیگران، وجود فاکتورهای حمایتی برای خلق ایده، توانایی خلق ایده و مدیریت ایده استخراج شدند و در نهایت با استفاده از کدگذاری انتخابی هسته مرکزی «عینیت بخشی به ایده» مورد شناسایی قرار گرفت. همچنین، هسته مرکزی زمینه های ظهور و بروز قابلیت کارآفرینی «تقاضا» و هسته مرکزی پیامدهای قابلیت کارآفرینی «احساس اثربخشی» کشف گردید. در نتیجه می توان بیان کرد که، عینیت بخشی به ایده به واسطه وجود تقاضای متعدد می تواند احساس اثربخشی را در میان دانشجویان تحصیلات تکمیلی به همراه داشته باشد.

امروزه اهمیت کارآفرینی در توسعه جوامع آشکار و نقش آموزش های فنی و حرفه ای در این بخش ویژه است. استفاده کنندگان از آموزش های فنی و حرفه ای با توجه به مهارتی که ناشی از آموزش است و تجربه عملی کار را در محیط آموزشی انجام می دهند، وضعیت مطلوب تری نسبت به شغل دارند. بر همین اساس، هدف از انجام این پژوهش مقایسه قابلیت های کارآفرینی در بین فراگیران مراکز آموزش فنی و حرفه ای و هنرستان های فنی و حرفه ای است. روش پژوهش توصیفی با رویکرد پیمایشی است که در بین جامعه آماری کارآموزان مراکز آموزش فنی و حرفه ای و هنرستان های فنی و حرفه ای انجام گرفت. با توجه به حجم بالای مخاطبان تعداد 300 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند؛ از مراکز آموزش فنی و حرفه ای 150 نفر و از هنرستان های فنی و حرفه ای نیز 150 نفر انتخاب شدند. برای افزایش همگن سازی نمونه آماری از هر دو بخش در 3 رشته آموزشی اقدام به سنجش قابلیت کارآفرینی شد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته است که در بعد کنترل درونی، استقلال طلبی، توفیق طلبی، ریسک پذیری و خلاقیت قابلیت های کارآفرینی را سنجید. داده ها در پایان با استفاده از نرم افزار SPSS در دو بخش توصیفی و استنباطی تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که قابلیت کارآفرینی در بین هر دو گروه کارآموزان مراکز آموزش فنی و حرفه ای و هنرستان های فنی و حرفه ای نامطلوب است، ولی قابلیت کارآفرینی کارآموزان مراکز آموزش فنی و حرفه ای از هنرآموزان هنرستان های فنی و حرفه ای بیشتر است. ضعف قابلیت کارآفرینی فراگیران آموزش های مهارتی بیانگر برنامه ریزی بهتر و توجه بیشتر به تقویت مؤلفه های کارآفرینی در بین فراگیران این بخش است. با توجه به رسالتی که آموزش های فنی و حرفه ای در ورود به بازار کار برای کارآموزان دارد، تقویت مهارت های مرتبط با کارآفرینی باید در اولویت این آموزش ها قرار گیرد.

امروزه، شواهد جدید حاکی از آن است که شخصیت و هوش هیجانی نقش مهمی در منشأ کارآفرینی ایفا می کند؛ هرچند، به رغم اهمیت موضوع، مطالعات اندکی در این زمینه، به ویژه با در نظر گرفتن تفاوت جنسیتی بین افراد، انجام شده است. از این رو، هدف اصلی این پژوهش بررسی تأثیر هوش هیجانی بر قابلیت های کارآفرینی دانشجویان رشته های کشاورزی در دانشگاه زنجان و آزمون اثر مداخله گری متغیر جنسیت در رابطه بین هوش هیجانی و قابلیت کارآفرینی است. جامعه آماری پژوهش شامل 366 نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان است که با توجه به جدول کرجسی و مورگان، تعداد 280 نفر از آن ها از طریق روش نمونه گیری طبقه ای با انتساب متناسب انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استفاده و روایی محتوایی پرسشنامه با نظر اعضای هیئت علمی دانشگاه زنجان تأیید شد. به منظور تعیین قابلیت اعتماد ابزار پژوهش پیش آزمون انجام شد که مقدار آلفای کرونباخ محاسبه شده برای مقیاس های اصلی پرسشنامه در حد مناسب بود. داده های گردآوری شده با استفاده از تکنیک چند متغیره مدل سازی معادلات ساختاری تجزیه و تحلیل شد. نتایج پژوهش نشان می دهد که هوش هیجانی از اثر مثبت و معنا داری بر متغیر وابسته قابلیت های کارآفرینی برخوردار بود و در حدود 35 درصد از واریانس آن را تبیین می کند. همچنین، براساس نتایج تحقیق مشخص شد که متغیر جنسیت از اثر مداخله گری در رابطه بین هوش هیجانی و قابلیت کارآفرینی برخوردار است؛ به نحوی که این رابطه برای دانشجویان پسر غیرمعنا دار، ولی برای دانشجویان دختر مثبت و معنا دار بود.