تحقیقات کشاورزی

با شتاب گرفتن رشد مناطق شهری بر پایه تولیدات صنعتی، جلوگیری از گسترش اختلاف شدید درآمد در مناطق شهری و روستایی روز به روز دشوارتر می شود. سرازیر شدن نیروی کار کم سواد از روستاها به حاشیه شهرها، پیدایش قشر عظیمی از جمعیت بیکار در مناطق شهری و به وجود آمدن نا برابری در سطح درآمدها از پیامدهای طبیعی این روند می باشد.در ایران نیز به موازات گسترش اقتصادی در سطح کلان نرخ رشد درآمد در مناطق شهری سرعت گرفته و مشکل نابرابری درآمدهای شهری و روستایی جدیدتر شده است.اصولا سرعت گرفتن روند توسعه کشاورزی تنها راه کاهش نابرابری سطوح درآمدی در مناطق شهری و روستایی است.اما این امر مستلزم تحقق نرخ بالای رشد کشاورزی و انتقال ضریب تکاثری پر قدرت آن به بخش روستایی غیر کشاورزی است. ایران به دلیل برخورداری از اراضی آبی مناسب برای تولید محصولات پر ارزش، که تقاضا برای آنها در سطوح ملی و روستایی روبه رشد است، در جایگاه بسیار مناسبی برای تحقق چنین نرخ رشدی در بخش کشاورزی قرار دارد. بخصوص می توان انتظار داشت که این کشور با برخوردار شدن از اقتصاد باز، سرمایه گذاری چشمگیر از محل درآمدهای نفتی و حتی سرمایه گذاری خارجی مستقیم بتواند نرخ رشد بالاتر از 8% در سال را در بخش شهری تجربه کند تا بازار مساعدی را برای تولیدات کشاورزی فراهم آورد. برای همگام کردن نرخ رشد درآمد روستایی با درآمد شهری نیز به دو طریق می توان عمل کرد: الف) کاهش سریع جمعیت روستایی و یکپارچه سازی مزارع به منظور تشکیل واحدهای بهره برداری بزرگتر وب) توسعه عمقی کشاورزی از طریق افزایش عملکرد و تراکم کشت. شایان ذکر است که در مورد ایران نه تنها بزرگترین ظرفیت برای کاهش تفاوت درآمد روستایی و شهری در تولید کالاهای پر ارزش بویژه محصولات باغی و دامی نهفته است، بلکه شرایط مناسبی نیز برای افزایش تولید این قبیل محصولات وجود دارد. بدیهی است حصول اطمینان از دستیابی به نرخ رشد سریع در محصولات پر ارزش مستلزم تلاش ویژه برای حل مسائل مربوط به بازاریابی کالاهای فاسد شدنی و توسعه فناوری در جهت نیازهای بازارهای هدف است. البته در این زمینه سایر زیر بخش ها هم نقش مهمی دارند.و باید به الزامات آنها نیز توجه شود.در این راستا مهمترین مسئله، الویت قائل شدن برای تحقیقات در زیر بخش باغبانی، با توجه به تنوع محصولات در ایران است.

هدف: ، شناسایی میزان استفاده از عکس ها در مقالات علوم کشاورزی ایران در طی سال های 1380 - 1387 روش/رویکرد پژوهش: برای این پژوهش از پیمایش و تحلیل محتوا استفاده شد. عکس های 19 مجله علمی- پژوهشی کشاورزی که وزارت جهاد کشاورزی منتشر می کند، شمرده، و نوع، رنگ، و اندازه آنها ثبت شده است. داده ها با استفاده از آمار توصیفی تحلیل شد. یافته ها: در 4873 مقاله 422 شماره از این مجلات، 1093 مقاله (حدود 22 %) دست کم دارای یک عکس است. درمجموع 6012 قطعه عکس در این مجلات منتشر شده است. حدود 53% از عکس ها رنگی است. تعداد عکس های میکروسکپی 3297 قطعه (55 درصد) بیش از سایر انواع دیگر عکس ها است. حدود 38 درصد از عکس ها نیز در اندازه متوسط چاپ شده است. تعداد مقالات عکس دار طی سال های 1380 - 1387 افزایش داشته است، اما به نسبت کل مقالات چاپ شده، تعداد آنها رو به کاهش بوده است. همبستگی میان رتبه استنادی (ضریب تأثیر) مجلات و تعداد مقالات عکس دار آنها در طی سال های مختلف متفاوت است. مقالات عکس دار در مجلات با موضوع پزشکی و علوم گیاهی بیشتر بود.

این مطالعه با هدف تعیین میزان منافع مورد انتظار ناشی از سرمایه گذاری در فعالیت های پژوهشی بادام و نحوه ی توزیع آن میان گروه های همسود، با فرض اقتصادی باز در دو حالت انتقال موازی و غیرموازی منحنی عرضه، انجام گردید. نتایج نشان داد با افزایش یک درصدی عملکرد در یک انتقال موازی، سالانه 3/59 میلیارد ریال منفعت اجتماعی ایجاد می گردد که از این مقدار 8/56 میلیارد ریال به تولیدکنندگان و 5/2 میلیارد ریال به مصرف کنندگان بادام در ایران منتقل می شود. همچنین در نتیجه ی کاهش قیمت جهانی، تولیدکنندگان بادام در سایر کشورها به اندازه ی 39 میلیارد ریال زیان و مصرف کنندگان در آن کشورها به میزان 03/39 میلیارد ریال سود می برند. در انتقال غیرموازی تغییری در آثار رفاهی مورد انتظار برای تولیدکنندگان و مصرف کنندگان سایر نقاط جهان ایجاد نشده، ولی مقدار منافع داخلی از 3/59 به 7/29 میلیارد ریال کاهش می یابد. یافته های پژوهش نشان می دهد که میان ارزش اقتصادی فعالیت های پژوهشی که در پی افزایش عملکرد یا کاهش در هزینه های تولید بادام می باشند، تفاوت قابل توجه ای وجود دارد. به طوری که با کاهش یک درصدی در هزینه ی هر هکتار باغ بادام و انتقال موازی منحنی عرضه، مجموع منافع تولیدکنندگان و مصرف کنندگان داخلی 5/41 میلیارد ریال بوده که به میزان 1/17 میلیارد ریال کمتر از وضعیت پیشین است. در مقابل زیان تولیدکنندگان خارجی از 39 به 3/27 میلیارد ریال کاهش می یابد. به عبارت دیگر تحقیقات بادام در ایران بیشتر به نفع تولیدکنندگان داخلی بوده و میزان منافع مورد انتظار به نحوه ی تأثیرگذاری یافته های پژوهشی و چگونگی انتقال منحنی عرضه بستگی دارد.

تحقیقات به عنوان راهبردی مناسب برای افزایش تولید و عرضه محصولات کشاورزی و رفع فقر و کمبود مواد غذایی می باشد.تحقیقات به اشکال گوناگونی بر تولید و بهره وری بخش کشاورزی اثرگذار می باشد. سرریز تحقیقات از سایر بخش ها و کشورها، بخش مهمی از ارتقای بهره وری بخش کشاورزی را در برمی گیرد. در این پژوهش با استفاده از روش حداقل مربعات و الگوی وقفه گیری آلمون، به بررسی و ارزیابی اثر تحقیقات و سرریزهای آن برای سال های 1339 تا 1391 پرداخته شد. نتایج نشان می دهد که کشش تحقیقات بخش کشاورزی 311/0، تحقیقات سایر بخش های اقتصادی 109/0، تحقیقات ناشی از کالاهای وارداتی سرمایه ای، 057/0 و تحقیقات ناشی از کالاهای وارداتی واسطه ای 0462/0 می باشد. ضریب جابجایی عرضه ناشی تحقیقات بخش کشاورزی 193/0، تحقیقات سایر بخش های اقتصادی 068/0، تحقیقات ناشی از کالاهای وارداتی سرمایه ای، 035/0 و تحقیقات ناشی از کالاهای وارداتی واسطه ای 029/0 برآورد شده است. بنابراین تحقیقات بخش کشاورزی، بیشتر از تحقیقات سایر بخش ها (سرریزها) بر بهره وری بخش کشاورزی اثرگذار می باشد.

هدف پژوهش طراحی مدل مطلوب مدیریت دانش با تاکید بر مولفه خلق دانش و فناوری آموزش از دور که با بکارگیری مدل سازی ساختاری تفسیری در کنار مدل سازی معادلات ساختاری می باشد. روش انجام پژوهش ترکیبی می باشد. در مرحله اول جمع آوری اطلاعات از روش دلفی از متخصصین انتقال دانش، شاخص های اصلی استخراج و روایی آن تعیین گردید و در مرحله کمی پس از تعیین پایایی ، پرسشنامه در اختیار آزمون شوندگان قرار گرفت. جامعه آماری1930 نفر شامل اعضای هیات علمی 325 نفر، مروّجان1300نفر و مربیان آموزشی 305 نفر از شاغلین موسسه ها و مراکز تحقیقات کشاورزی بوده اند که بر پایه جدول مورگان حجم نمونه به تفکیک گروه ها به نسبت جمعیت شان به شماره 641 نفر برآورد شد و نمونه ها با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی گزینش شده اند. به منظور بسط مفهوم مدیریت دانش از طریق آموزش از دور، پرسش پژوهش با استفاده از تحلیل عاملی و آلفای کرونباخ بررسی و استاندارد گردید در نتیجه یافته های تحقیق، نشان می دهد که 8 مولفه در انتقال دانش از طریق آموزش از راه دور اثر گزارند که خلق دانش و فناوری آموزش از دور را به عنوان دو شاخص اصلی معرفی که نقش بسزایی در انتقال یافته های پژوهشی از طریق از راه دور دارند و مدیران نظام دانش و اطلاعات کشاورزی  باید به این دو مولفه نسبت به سایر مولفه ها، اهمیتی ویژه داشته باشند. پیشنهاد می شود ضمن مشارکت دادن کشاورزان در خلق دانش برای انتقال سریع یافته های تحقیقات به بهره برداران از فناوری های آموزش از راه دور استفاده شود.

سیاست خصوصی سازی ، به طور چشمگیری توسط کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه پیگیری شده است؛ به طوری که این سیاست به عنوان یکی از برنامه های اصلاح ساختار اقتصادی در اکثر کشورهای جهان، پیگیری و اجرا می شود. اگرچه نتایج اجرای این سیاست در بیشتر کشورهای توسعه یافته با موفقیت همراه بوده، در کشورهای در حال توسعه، نتایج خصوصی سازی و مؤلفه های آن، کاملاً مشخص نشده است. لذا، هدف کلی این تحقیق، بررسی تجربیات خصوصی سازی کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته، در زمینه تحقیقات کشاورزی و ارائه مدل در بخش کشاورزی ایران است. این تحقیق، در دو مرحله به انجام رسیده است: در مرحله اول، با استفاده از روش تحقیق کیفی فراترکیب، مؤلفه های تأثیرگذار در خصوصی سازی شناسایی شدند. برای این منظور، 42 اثر منتخب در مجلات معتبر بین المللی در محدوده سال های 2000-2018 با محوریت موضوعی خصوصی سازی و تحقیقات کشاورزی انتخاب شدند که در پنج مرحله جداگانه، اهداف به کار رفته، نمونه ها، روش تحقیق، یافته ها و نتایج به کار رفته در منابع، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند. نتایج مرحله اول تحقیق، به جدا سازی پنج محور اساسی در زمینه خصوصی سازی منجر شد. محورها عبارت بودند از: 1- علل گرایش به خصوصی سازی 2- موانع خصوصی سازی 3- معایب خصوصی سازی 4- راهکارهای خصوصی سازی: 5- پیامدهای خصوصی سازی. در مرحله دوم با استفاده از روش نظریه برخاسته از داده ها، پنج محور اصلی در سه مرحله، کدگذاری شدند. در این مرحله، از کنار هم قرار گرفتن زمینه ها، علت ها، راهکارها و پیامدها، مدل پیشنهادی خصوصی سازی کشاورزی در ایران شکل گرفت.

تجاری سازی تحقیقات و دانش تولیدی می تواند علاوه بر فراهم آوردن سرمایه گذاری در فنوری های بهتر و پیشرفته تر برای پژوهشگران و موسسات عرضه کننده ی دانش، به توسعه یافتگی کشور نیز کمک شایانی نماید. تجاری سازی تحقیقات، فرآیندی برای تبدیل یافته های جدید تحقیقاتی و توسعه ایده های جدید، تولید، بازاریابی وفروش محصول نهایی است. بخش کشاورزی یکی از بااهمیت ترین بخش های اقتصادی بویژه در کشورهای کمتر توسعه یافته است که سرمایه گذاری در آن با بازده بالایی همراه است. تحقیقات کشاورزی وظیفه محوری توسعه دانش و فناوری برای توسعه پایدار کشاورزی را عهده دار است و تجاری سازی یافته های تحقیقات کشاورزی در راستای توسعه اقتصادی مبتنی بر دانش و کارآفرینی ضروری و مورد تاکید است. علیرغم اهمیت و ارزش بالای تجاری سازی دستاوردهای پژوهش های علمی کشاورزی ، آنچنان که باید به این مقوله توجه نشده و همواره مسایل و مشکلات زیادی وجود دارد که مانع از تحقق اهداف تجاری سازی در این بخش می شود. این مطالعه به روش مروری و با استفاده از منابع کتابخانه ای تلاش دارد مفاهیم و اهمیت تجاری سازی تحقیقات را بررسی و با شناسایی چالشهای موجود و ذکر عوامل تاثیرگذار، راهکارهای لازم را در راستای موانع زدایی و حمایت از تجاری سازی به منظور جهش و افزایش تولید در بخش کشاورزی ارائه نماید.