زبان تخصصی

در قسمت اول این مقاله تلاش کردیم تا برتری رویکرد یادگیری محور به زبان تخصصی را در مقایسه با رویکردهای مهارت محور و زبان محور نشان دهیم . اکنون با همین رویکرد ، برنامه درسی ، کتاب درسی و نقش مدرس را بررسی می کنیم . همچنین پیشنهادهایی در باره کتاب زبان تخصصی ارائه می دهیم و مهمترین وجوه تفاوت زبان تخصصی و معلم زبان عمومی را بیان می کنیم . در این نوشتارها تلاش کرده ایم تا یک رهیافت منسجم ، واقعگرا ، متعادل و « انسانی تر » به آموزش زبان تخصصی را معرفی کنیم که اگر به آن خوب پرداخته شود - با باور ما - به یادگیری بیشتر و بهتر خواهد انجامید

این مطالعه با هدف بررسی سیاست آموزش زبان انگلیسی برای اهداف دانشگاهی در ایران و اینکه تا چه حد سیاست گذاری ها با اجرا مطابقت دارد، انجام شده است. بدین منظور، ابتدا سرفصل های دروس زبان تخصصی که در سطح کلان طراحی شده اند با روش تحلیل محتوایی اسناد مورد بررسی قرار گرفت و سپس از طریق مصاحبه، با دیدگاه های متخصصان این حوزه هم سو سازی شد تا میزان انطباق بین سطوح سیاست گذاری و اجرا مشخص شود. محورهایی از چارچوب سیاست آموزش زبان کاپلان و بالدوف (2005) به عنوان چارچوب نظری مطالعه انتخاب شد. بررسی تحلیل محتوایی اسناد زبان تخصصی و مصاحبه با متخصصان بیانگر آن است که در برنامه زبان تخصصی در ایران اختلافاتی بین سطوح سیاست گذاری و اجرا وجود دارد. مضاف بر آنکه این برنامه در سطح سیاست گذاری نیز ضعف ها و کاستی های جدی دارد. یافته ها بیانگر آن است که به منظور رسیدن به یک وضعیت قابل قبول در برنامه مذکور، نیاز مبرمی به بازنگری دوره های زبان تخصصی در هر دو سطح سیاست گذاری و اجرا وجود دارد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی چهار عنصر هدف ها، محتوا، فرایندهای یاددهی- یادگیری، راهبردهای ارزشیابی پیشرفت تحصیلی درس زبان تخصصی رشته های علوم تربیتی و میزان فاصله آن ها تا وضعیت مطلوب صورت گرفت.  روش پژوهش، توصیفی پیمایشی بود و از پرسش نامه محقق ساخته برای جمع آوری داده ها استفاده شد. روایی صوری و محتوایی پرسش نامه توسط پنج نفر از استادان علوم تربیتی و زبان انگلیسی تأیید گردید. جامعه ی آماری، دانشجویان تحصیلات تکمیلی از چهار دانشگاه ایران بودند که از میان آن ها 248 دانشجو با استفاده از جدول کوهن به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل از آزمون های استنباطی t تک نمونه ای، آزمون فریدمن، آزمون t زوجی و آزمون F چند متغیره استفاده شد. یافته ها نشان دادند که وضعیت موجود هدف ها، محتوا، فرایندهای یاددهی- یادگیری، راهبردهای ارزشیابی پیشرفت تحصیلی و برنامه درسی زبان تخصصی رشته های علوم تربیتی رضایت بخش نبوده و تا وضعیت مطلوب فاصله ی معناداری وجود دارد. در پایان، راهکاری مناسب برای دستیابی به شرایط مطلوب هدف ها، محتوا، فرایندهای یاددهی- یادگیری و راهبردهای ارزشیابی پیشرفت تحصیلی درس زبان انگلیسی تخصصی رشته های علوم تربیتی با توجه به شرایط آموزشی ایران پیشنهاد شده است.

شناخت و ترویج تفکر تأملی می بایست در هر نظام آموزشی از جایگاه ویژه ای برخوردار باشد. بعلاوه، یادگیری زبان انگلیسی به عنوان یک مولفه مهم آکادمیک سبب افزایش تقاضا برای یادگیری آن در سطح دانشگاه شده است. لذا تحقیق پیش رو به بررسی میزان تفکر تأملی در دانشجویان پزشکی و بررسی دیدگاه اساتید درس زبان تخصصی در خصوص موانع تفکر تأملی پرداخت. روش ها : در این پژوهش توصیفی پیمایشی ترکیبی، جامعه پژوهش شامل دانشجویان پزشکی و اساتید درس زبان تخصصی پزشکی دانشگاه های علوم پزشکی سنندج، خرم آباد و همدان بودند. روش گردآوری اطلاعات در مطالعه حاضر پرسشنامه محقق ساخته بود که پس از تایید روایی و پایایی مورد استفاده قرار گرفت. افزون بر پرسشنامه، از دانشجویان خواسته شد تا یک متن انگلیسی در رابطه با موضوعی مشخص بنویسند تا مورد بررسی قرار گیرد. پس از جمع آوری داده ها از طریق پرسشنامه و متون انشاء، از عده ای از اساتید خواسته شد تا در مصاحبه ای نیمه ساختار یافته شرکت نمایند. ​ یافته ها: یافته ها نشان داد که دانشجویان پزشکی در سطوح پایینی از تفکر تأملی (عمل عادی و فهمیدن) عمل می کنند. نتایج مصاحبه با اساتید نیز نشان داد که عوامل متعددی از جمله عدم آموزش تفکر تأملی به دانشجویان در طول تحصیل و سلسله مراتبی بودن سیستم آموزشی دراجتناب دانشجویان از استفاده از سطوح بالای تفکر تأملی نقش داشته است. نتیجه گیری : از یافته ها می توان چنین نتیجه گرفت که دانشجویان پزشکی از سطوح بالای تفکر در درس زبان تخصصی کمک نمی گیرند و از شیوه متداول حفظ و مرور مطالب استفاده می کنند. آشنایی با موانع پیش روی تفکر تأملی کمک به چاره اندیشی جهت رفع معضل خواهد کرد.

تهیه و تدوین مطالب درسی مرحله ای مهم در برنامه آموزشی زبان تخصصی می باشد. به همین دلیل، نیاز مبرم به بررسی توانایی های استادان زبان تخصصی در این زمینه حس می شود. این نیاز به ویژه در ایران که دو گروه از استادان – استادان زبان و استادان دروس تخصصی - زبان تخصصی را تدریس می کنند، بیشتر احساس می شود. به همین منظور، این تحقیق ملی تفاوت ها و شباهت های تفکرات و رفتارهای این دو گروه در تهیه و تدوین مطالب درسی، در دانشگاه های علوم پزشکی ایران را بررسی کرده است. ابزارها شامل پرسشنامه، مصاحبه، مشاهده، و یادداشت برداری بود. ۱۲۸ استاد زبان و ۱۹۰ استاد دروس تخصصی از تمام دانشگاه های کشور در این تحقیق شرکت کردند. نتایج پرسشنامه تفاوتی را بین دو گروه نشان نداد. اما، طبق نتایج مصاحبه ها و مشاهدات، تفاوت های بسیاری بین دوگروه یافت شد. این نتایج پیامدهای مهمی را برای جامعه استادان زبان تخصصی دارد و نیاز به تغییر کتاب های فعلی را برجسته می کند.

پژوهش حاضر به شناسایی نیازهای زبان تخصصی دانشجویان رشته طراحی فرش در دانشگاه هنر اسلامی تبریز می پردازد. جامعه پژوهش شامل سه گروه اساتید تخصصی (دو نفر)، فارغ التحصیلان (چهار نفر) و دانشجویان کارشناسی (47 نفر) می باشد. اطلاعات از طریق مصاحبه های نیمه ساختار یافته و پرسشنامه گردآوری گردید. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که زبان انگلیسی در تحصیل و شغل آینده دانشجویان دارای اهمیت زیادی بوده و دانشجویان برای برقراری ارتباط با بازارهای جهانی فرش و همچنین متخصصین این رشته، نیاز به تقویت مهارت گفتاری خود دارند. در حالیکه هر چهار مهارت یادگیری زبان انگلیسی در موفقیت تحصیلی آنها مهم ارزیابی گردیده، مهارت های خواندن و گفتاری به عنوان مهمترین مهارت ها و دو مهارت گفتاری و نوشتاری به عنوان ضعیف ترین مهارت ها معرفی گردیدند. اکثر دانشجویان معتقد بودند که ساعت و تعداد واحد اختصاص یافته به این ماده درسی کافی نمی باشد. نتایج حاصل از این پژوهش می تواند در تهیه محتوای درسی زبان تخصصی این گروه از دانشجویان سهم شایانی داشته باشد.

مقدمه : بررسی رفتار اطلاع یابی دانشجویان پرستاری در دروس زبان انگلیسی عمومی و تخصصی بسیار ضروری به نظر می رسد. از طرفی رفتار اطلاع یابی می تواند تحت تأثیر عوامل متعددی قرار گیرد . با این رویکرد، هدف اصلی این پژوهش، شناسایی موانع رفتار اطلاع یابی دانشجویان پرستاری در دروس زبان انگلیسی عمومی و تخصصی از دیدگاه اساتید بود. روش ها: روش پژوهش حاضر کیفی و به روش تحلیل محتوا از نوع عرفی انجام شد. مشارکت کنندگان در این پژوهش شامل 7 نفر از اعضای هیأت علمی آموزش زبان انگلیسی بود که سابقه تدریس به دانشجویان پرستاری در شهر کرمانشاه را داشتند، بود. این پژوهش در سال 1398 انجام شد. روش نمونه گیری به صورت هدفمند صورت گرفت. ابزار گردآوری داده ها، مصاحبه بود که به روش مصاحبه ی نیمه ساختار یافته انجام شد. یافته ها یافته های این پژوهش نشان داد که در مجموع 143 واحد معنایی در 19 عامل و 3 مقوله اصلی بدست آمد. سه مقوله اصلی یعنی عوامل رفتاری، عوامل سازمانی و عوامل محیطی نقش اصلی را در موانع رفتار اطلاع یابی دانشجویان پرستاری در دروس زبان انگلیسی عمومی و زبان تخصصی از دیدگاه اساتید دارند. نتیجه گیری نتایج کلی نشان داد که عدم توجه به هر کدام از عوامل تأثیرگذار بر رفتار اطلاع یابی دانشجویان علوم پزشکی باعث خواهد شد که آن ها تکیه صرف بر کتاب درسی داشته باشند، فقط به روخوانی و یا ترجمه متون تکیه کنند و از دسترسی به منابع عظیم اطلاعاتی که آن ها را در یادگیری مهارت های ارتباطی یاری می کنند باز بمانند. ضروری به نظر می رسد که توجه خاص به عوامل اشاره شده معطوف شود تا از رفتار اطلاع یابی دانشجویان به صورت بهینه بهره گرفته شود.

در رشته ها و زمینه های کلاسیک و نوین مهندسی نظیر برق، مکانیک، الکترونیک، نفت، فنّاوری اطلاعات، مخابرات، مکاترونیک، علوم رایانه، رباتیک، هوش مصنوعی، شناختی و...زبان تخصصی و فنی انگلیسی به عنوان زبان مشترک ارتباطی نشر متون و ارائه شفاهی در همایشهای بین المللی (به ویژه در کشورهای درحال توسعه غیرانگلیسی زبان) پذیرفته شده است. از طرفی با افزایش تحرک و جابه جایی روزافزون نیروی کار در دهکده جهانی نیاز مهند دسان به ارتقای مهارتهای ارتباطی در ابعاد بین المللی موضوعی حیاتی ونشانی از برتری است.این مهارتها نه تنها اهداف اصلی از منظر زبان شناسی نظیر بهبود تلفظ، تسلط بهتر بر واژگان وغیره را در بر می گیرد، بلکه شامل مهارتهای اجتماعی و فرهنگی زبان و همچنین توانایی استفاده از راهبردهای مختلف جبرانی ارتباطی (مانند تفسیر)، هنگامی که معانی زبانی ناکافی به نظر می رسند، می شود. این مقاله، با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، با مروری بر مباحث نظری مرتبط و تجربیات نویسنده و ارائه مثالهایی برای ورود به بحث، ابتدا به نقش و تأثیر زبان تخصصی در آموزش مهندسی می پردازند سپس، با اشاره به ویژگیهای اساسی مهارتهای ارتباطی، که لازم است در برنامه های درسی رشته های مهندسی گنجانده شوند، آموزش زبان تخصصی را با در نظر گرفتن فعالیتهایی که نزدیک به شرایط علمی و حرفه مربوط است به عنوان عنصر حیاتیِ آموزش مهند دسان فردا معرفی می کند.

زبان از ویژگی های مهم بشر و عنصر وجودی انسان است. زبانِ اشاره راهکاری برای رفع نیازهای شفاهی و ارتباطی جامعه ناشنوایان است، همان طور که زبان هایی همچون فارسی، چینی، انگلیسی و... راهکارهایی برای رفع نیازهای ارتباطی جامعه شنوایان است. تجربه های بی نظیر در زندگی، دیدگاه های دانشمندان را در پژوهش شکل می دهد. بنابراین، تنوع در زندگی و تجربه های فرهنگی در میان دانشمندان سبب گسترش جهت گیری های پژوهشی و درنهایت، اختراعات و اکتشافات علمی می شود. برای مثال، افراد ناشنوا چشم اندازهای بی نظیری را در پژوهش های علمی با موفقیت رقم زده اند. با این حال، افراد ناشنوا همچنان در آموزش علوم دانشگاهی با چالش هایی روبه رو هستند. بیشتر دانشجویان ناشنوا در رشته های علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات با استادانی ارتباط برقرار می کنند که تجربه کاری با افراد ناشنوا را ندارند و غالباً درباره چگونگی برقراری ارتباط با افراد ناشنوا آگاهی ندارند. لذا، نبود دسترسی به مهارت های ارتباطاتی لازم، معمولاً سبب می شود تا دانشجویان ناشنوا از تحصیل در علوم پایه و مهندسی احساس نارضایتی یا ناتوانی داشته باشند. در این مطالعه تلاش شد تا با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و همچنین مروری بر شواهد، نظرها و تجربه های کارشناسان و دانشمندان ناشنوا، راهکارهایی برای حمایت از بهترین دانشجویان ناشنوا در رشته های علوم و مهندسی ارائه شود. از این رو، برای مناسب سازی محیط تحصیلی ناشنوایان، درخصوص چیدمان کلاس و صندلی ها، راهبردهای تدریس و مربیگری در پژوهش مباحثی مطرح و همچنین به اهمیت حضور دانشمندان ناشنوا/کم شنوا در پژوهش های مرتبط با افراد ناشنوا اشاره شده است. به علاوه، بر لزوم و تأثیر آموزش زبان اشاره عمومی و تخصصی به صورت دروس اختیاری در برنامه های درسی دانشگاه ها به منظور افزایش مهارت های ارتباطی دانش آموختگان هنگام مواجهه با جامعه ناشنوا تأکید شده است.

: این مقاله پیشنهادی برای محتوا و تدریس درس زبان تخصصی دوره کارشناسی مهندسی برق را ارائه می کند. ایده اساسی در طراحی محتوای پیشنهادی، توجه به بخش عمده ای از نیازهای یک دانشجوی مهندسی برق در حین تحصیل و نیز پس از دانش آموختگی، در موقعیت های واقعی است. در این مقاله، جزئیاتی از محتوای درس، چگونگی تدریس، نحوه مشارکت دانشجویان در فرایند آموزش و نیز شیوه های ارزیابی دانشجویان مورد بررسی قرار می گیرد. محتوا و شیوه تدریس مطرح شده در این مقاله، در دانشکده مهندسی برق دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی اجرا شده است. علاوه بر نمونه هایی از متن های تدریس شده، بخشی از خوشه های واژگانی منتخب و نیز گزیده ای از سؤال های امتحانی، در این مقاله ارائه می شود. در پایان درس، یک نظرسنجی در سه بخش از دانشجویان به عمل آمده است و نظر ایشان در خصوص ترکیب محتوای درس و چگونگی ارائه درس را جویا شده است و علاوه بر آن بازخورد آزاد ایشان را دریافت کرده است. بر اساس جمع بندی نتایج این نظرسنجی، پیشنهاد ارائه شده در این مقاله برای محتوا و شیوه تدریس درس زبان تخصصی مهندسی برق، رضایت حدود 87% دانشجویان از برآورده شدن انتظارات و نیازهای اصلی ایشان از درس زبان تخصصی و نیز شیوه تدریس را در پی داشته است.