اختلال نوشتن

معمولاً اختلال یادگیری با پیشرفت ضعیف در مهارت های تحصیلی همراه است، بخش عمد ه ای از دانش آموزان با اختلال یادگیری از نظر تحصیلی عقب تر از دانش آموزان هم سن خود هستند. تقریباً یک سوم آنها یک کلاس مردود شده اند. از سوی دیگر، مشکلات تحصیلی یکی از نشانه های هشدار دهنده افت تحصیلی است. از این رو، با شناخت دانش آموزان دارای اختلال یادگیری و اقدامات مناسب برای کمک به این دانش آموزان می توان از بروز مشکلات تحصیلی متعدد از جمله مشکلات خواندن، نوشتن و دیکته در دوران تحصیل و پس از آن پیشگیری نمود. با توجه به این که خواندن و نوشتن در دنیای امروزی یک نیاز حیاتی است و فردی که در این دو مهارت اساسی مشکل داشته باشد، در وضع بسیار نامطلوبی قرار می گیرد، پس در آموزش دانش آموزان با اختلال خواندن و نوشتن، نیاز است از روش های آموزشی مناسبی استفاده شود. این مقاله به معرفی اختلال یادگیری در خواندن، نوشتن و دیکته می پردازد، همچنین راهبرد های آموزشی و راهکارهای درمانی مفیدی را در این زمینه ارایه می کند.

زمینه: نوشتن به عنوان ترسیم دیداری از زبان و گفتار تعریف شده و یک مهارت ضروری برای یادگیری و استفاده از دانش معرفی می شود. این مهارت ابزار اصلی برای موفقیت و مشارکت در فعالیت های متعدد به شمارمی رود. اختلال نوشتن روی عملکرد آموزشی، اجتماعی، تعدادی از مشاغل، فعالیت ها و ارتباطات فردی دانش آموزان اثر می گذارد، بنابراین ارزیابی و درمان بهنگام به منظور پیشگیری از بروز مشکلات متعدد در آینده مفید و ضروری است. برای ارزیابی دقیق عملکرد نوشتن، افزون بر بررسی سابقه مراجع، از ابزارهای استاندارد متعدد استفاده می شود. ابزارهای استاندارد مختلفی برای ارزیابی فرآیند نوشتن یعنی مهارت حسی، حرکتی، درکی، شناختی و روانی دانش آموز در دسترس است. درخصوص ارزیابی محصول یا دست نوشته تنها ابزار استاندارد و جامع در دسترس، ابزار ارزیابی دست نویسی فارسی است.

هدف: هدف پژوهش، تعیین اثربخشی پردازشگر کلمه همراه با راهبردهای خودپرسشی بر بهبود مشکلات املای دانشآموزان ابتدایی دچار اختلال نوشتن بود. روش: روش پژوهش آزمایشی با طرح پیشآزمون و پسآزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری دانش- آموزان پایه سوم ابتدایی شهر تهران بودند که به روش نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای 20 دانشآموز دارای مشکلات املا، پس از اجرای آزمونهای تشخیصی انتخاب و به طور تصادفی در یک گروه آزمایش و یک گروه گواه جایگزین شدند. پس از اجرای پیشآزمون- ها، گروه آزمایش به مدت 15 جلسه 45 دقیقهای تحت آموزش رایانه ای راهبردهای خودپرسشی قرار گرفت. اما گروه گواه آموزشی ندید. سپس پسآزمون نوشتن در گروههای مذکور اجرا شد، و پس از گذشت 4 ماه از مدت آموزش، پسآزمون نوشتن (آزمون پیگیری) اجرا شد. دادهها با روش آماری تحلیل واریانس اندازهگیری مکرر انجام شد. یافتهها: یافتهها نشان داد که تفاوت بین میانگین نمره- های املای گروه آزمایشی و گروه گواه تفاوت معنادار و خطاهای املای گروه آزمایشی نسبت به گروه گواه کاهش بیشتری یافته است. نتیجهگیری: پردازشگر کلمه همراه با راهبردهای خودپرسشی می- تواند به عنوان یک فن آموزشی مؤثر، در جهت بهبود املای دانش- آموزان ابتدایی دارای اختلال نوشتن به کار گرفته شود.

هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی روش آموزش چند حسی فرنالد و کاربرد تدابیر یادیارها در بهبود مشکلات دیکته نویسی دانش آموزان پایه سوم ابتدایی دارای اختلال دیکته بود. روش پژوهش شبه آزمایشی از نوع پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه ی آماری شامل دانش آموزان مبتلا به اختلال دیکته مراجعه کننده به مرکز ناتوانی های یادگیری صدرای شهرستان تربت حیدریه در آذرماه 1393 بود که به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب و 36 نفر به عنوان نمونه نهایی گزینش و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل جایگزین شدند (12 دانش آموز روش چند حسی فرنالد، 12 دانش آموز روش تدابیر یادیارها و 12 دانش آموز گروه کنترل). ابزارهای استفاده شده شامل: مقیاس تجدید نظر شده ی هوشی وکسلر برای کودکان و آزمون تشخیصی اختلال بیان نوشتاری (مؤلفه دیکته) باعزت (1389) بود. گروه آزمایشی اول روش چند حسی فرنالد را در 8 جلسه 45 دقیقه ای و گروه آزمایشی دوم روش تدابیر یادیارها را در 8 جلسه 45 دقیقه ای دریافت نمودند، اما گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکرد. داده ها با استفاده از t وابسته، آزمون تحلیل کوواریانس تک متغیری و آزمون پیگیری LSD مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که بعد از ارائه روش آموزش چند حسی فرنالد و کاربرد تدابیر یادیارها در بهبود مشکلات دیکته نویسی گروه های آزمایشی در مقایسه با گروه کنترل تفاوت معناداری وجود دارد؛ اما تفاوت معناداری بین روش آموزش چند حسی فرنالد و کاربرد تدابیر یادیارها مشاهده نشد. لذا روش آموزش چند حسی فرنالد و کاربرد تدابیر یادیارها به صورت مناسب و طبق اصول مدنظر موجب بهبود مشکلات دیکته نویسی می شود.

اختلالات یادگیری از مهم ترین مشکلاتی است که دانش آموزان با آن دست و پنجه نرم می کنند این اختلالات انواع متفاوتی دارد و در هر یک از دانش آموزان به صورت متفاوتی بروز می کند و در یک کلاس درس ممکن است چند دانش آموز وجود داشته باشد که دچار اختلالات یادگیری باشند از جمله این اختلالات می توان به اختلال نوشتن و املا اشاره کرد که دانش آموز را از ارتباط گیری به وسیله قلم باز می دارد و باعث می شود که نتواند به خوبی پیشرفت کند البته دانش آموز انی که دچار اختلال نوشتن هستند معمولا در خواندن کلمات و حروف نیز مشکل دارند چرا که خواندن و درک کردن هجاهای کلمات با نوشتن آن رابطه مستقیمی دارد. اگر دانش آموزان نتوانند حروف را از یکدیگر بشناسند و درک کنند، نمی توانند آن ها را به رشته تحریر در آورند در نتیجه باعث افت تحصیلی در اکثر درس ها می شود. برای برطرف کردن این اختلال باید از انواع روش های املایی و همچنین روش های علمی تایید شده استفاده کرد تا بتوان این مشکل مهم در دانش آموزان را برطرف نمود.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی توان بخشی شناختی بر مهارت خواندن و نوشتن در دانش آموزان مبتلا به اختلالات یادگیری انجام شد. روش پژوهش: روش پژوهش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه گواه بود. جامعه آماری دانش آموزان مبتلا به اختلالات یادگیری مقطع ابتدایی شهر اردبیل (98-97) بود. روش نمونه گیری در دسترس بود که با استفاده از این روش تعداد 50 نفر انتخاب و به دو گروه آزمایش و گواه تقسیم شدند. گروه آزمایش20 جلسه مداخله توان بخشی شناختی مبتنی بر مدل سلسله مراتبی سولبرگ و مایتر (2001) دریافت کردند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه خواندن و مهارت نوشتن کرمی و همکاران (1384) استفاده شد. برای تحلیل داده از آزمون تحلیل واریانس اندازه های تکراری و نرم افزار spss استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد آموزش توان بخشی شناختی به طور معناداری موجب کاهش میانگین نمرات اختلال خواندن (99/18=F، 001/0=P) و اختلال نوشتن (41/01=F، 001/0=P) در گروه آزمایش شده است و این تأثیر در مرحله پیگیری پایدار بود (05/0<P). نتیجه گیری: نتایج به دست آمده نشان دهنده تأثیر توان بخشی شناختی بر مهارت های خواندن و نوشتن در دانش آموزان دارای اختلال یادگیری بود، بر این اساس مراکز آموزشی برای کمک به بهبود مهارت های خواندن و نوشتن در دانش آموزان مبتلا به اختلالات یادگیری از توان بخشی شناختی استفاده شود.

امروزه بعضی دانش آموزان در سال های ابتدایی با اختلال خواندن (مشکل در شناسایی روان و دقیق کلمات، رمزگشایی ضعیف و توانایی ضعیف هجی کردن) و اختلال نوشتن به عبارت دیگر مشکل در عمل فیزیکی نوشتن و هم کیفیت بیان نوشتاری همراه هستند. پژوهش حاضر با هدف بررسی اختلال های خواندن و نوشتن در کودکان ارائه گردید. این پژوهش از نوع توصیفی تحلیلی بوده که با روش مطالعات کتابخانه تهیه گردیده است. ابزارهای گرداوری اطلاعات در این پژوهش مقالات علمی پژوهشی، کتب روانشناسی و پایگاه های اینترنتی مرجع مثل سیلیویکا، ایرانداک بود.با توجه به مطالعه انجام شده می توان گفت: اختلال در خواندن با دشواری هایی در زمینه ی بازشناسی و بازیابی صحیح و روان واژگان، عدم توانایی هجی کردن به گونه ی درست و همچنین مشکل در رمزگشایی کلمات همراه است. همچنین اختلال نوشتن شامل مؤلفه هایی از جمله املا و هجی کردن، دستخط و انشا است که شایع ترین مؤلفه اختلال بیان نوشتارى، نارسایى در هجی کردن یا املا است. بنابراین بخش عمده ای از دانش آموزان مبتلا به اختلال یادگیری نوشتن و خواندن از نظر تحصیلی عقب تر از هم سن و سال های خود می باشند و معمولا افت تحصیلی در این دانش آموزان مشهود می باشد . از این رو با شناخت درست و دقیق از اختلال یادگیری نوشتن و خواندن می توان با یک سری اقدام های مناسب و به موقع از بروز مشکلات تحصیلی در این دانش آموزان جلوگیری نمود .

هدف اصلی از پژوهش حاضر تاثیر تقویت حافظه دیداری و شنیداری بر اختلال نوشتن دانش آموزان اول کم توان ذهنی آموزش پذیر پسر 10-8 سال بود. روش پژوهش حاضر به روش نیمه آزمایشی همراه با پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل انجام شد. جامعه گروه مورد مطالعه شامل 24 نفر از کلیه دانش آموزان پایه اول کم توان ذهنی آموزش پذیر مدرسه استثنایی منطقه 1 شهر تهران بود که در گروه سنی 8 تا 10 سال مورد بررسی قرار گرفتند. گروه آزمایش 10 جلسه 25 دقیقه ای تقویت را دریافت کرده و گروه کنترل هیچ گونه تقویتی را دریافت نکردند. ابزار پژوهش حاضر آزمون اختلال نوشتاری محقق ساخته بود. داده های این پژوهش با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیری به منظور کنترل اثرات پیش آزمون بر پس آزمون استفاده شد. یافته ها نشان دادند که تقویت حافظه دیداری و شنیداری بر اختلال نوشتن دانش آموزان اول کم توان ذهنی آموزش پذیر پسر 10-8 سال تاثیر دارد.