سوادرسانه ای

امروزه رسانه های متنوع با شیوه های گوناگون فرآیندهای فکری و تصمیم گیری مخاطبان خود را تحت تاثیر قرار می دهند. از این رو داشتن صلاحیت های سواد رسانه ای یکی از الزامات شهروندان در عصر رسانه هاست. هدف این پژوهش تعیین نیازهای آموزشی دانشجویان در زمینه سواد رسانه ای با توجه به وضعیت موجود سواد رسانه ای آنهاست. این پژوهش در دو مرحله انجام پذیرفت که ابتدا برای سنجش میزان سوادرسانه ای از روش توصیفی از نوع پیمایشی استفاده شد و با استفاده از نمونه گیری طبقه ای 481 نفر از دانشجویان کارشناسی دانشگاه بوعلی سینا از نه دانشکده به عنوان نمونه انتخاب شدند و به پرسشنامه محقق ساخته23 گویه ای، سنجش سوادرسانه ای پاسخ دادند. روایی این پرسشنامه با استفاده از روایی صوری و محتوایی و پایایی آن از ضرایب آلفای کرانباخ 74/0 به دست آمد. در این مرحله، برای تحلیل داده ها از آزمون T تک گروهی و آزمون فریدمن استفاده شد. در مرحله دوم پژوهش، از روش توصیفی و پیمایش از خبرگان استفاده شد که 30 نفر از خبرگان دانشگاهی و افراد باسابقه اجرایی بالا در زمینه سواد رسانه ای در پژوهش شرکت کردند. این افراد با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس و ملاک محور انتخاب شدند و ابزار جمع آوری داده ها از آنها نیز پرسشنامه نیازهای آموزشی در زمینه سواد رسانه ای بود و داده ها با استفاده از ضریب توافق تحلیل شد. نتایج پژوهش نشان داد: وضع موجود دانشجویان در برخی از ابعاد سواد رسانه ای مانند نقد رسانه و تولید پیام های رسانه ای مطلوب نیست و عمده نیازهای دانشجویان در زمینه استفاده، نقد و تولید پیام های رسانه ای به شناسایی ویژگی های رسانه ها، نحوه استفاده از آنها، تحلیل و ارزیابی پیام های رسانه ای، درک ارزش های اجتماعی و فرهنگی در تعامل با رسانه ها، آشنایی با مهارت های هنری، بصری و زیباشناسی، هنر نویسندگی، درک معنایی، مهارت های فنی و آشنایی با نرم افزارهای مختلف تولید محتوا است. بر این اساس نحوه گنجاندن این مطالب در برنامه درسی دوره کارشناسی پیشنهادهایی ارائه شده است.  

هدف از انجام بررسی رابطه مدیریت سواد رسانه ای با هیجان تحصیلی و خلاقیت شناختی دانشجویان دانشگاه شیراز در محیط های سایبری می باشد.روش پژوهش از نظر هدف و ماهیت،کاربردی و از نظر گردآوری داده ها،توصیفی از نوع همبستگی بوده است.جامعه آماری پژوهش را کلیه دانشجویان دانشگاه شیراز(19300=N ) تشکیل می-دهند.نمونه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی-خوشه ای و فرمول کوکران تعداد 151 نفر تعیین شد. برای جمع آوری داده ها از سه پرسشنامه استاندارد خلاقیت عابدی،سوادرسانه ای فلسفی و همکاران و هیجان تحصیلی پکران و همکاران استفاده شد.داده های به دست آمده،با استفاده از آمار توصیفی وضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه استاندارد در نرم افزار spss تحلیل شد.نتایج حاصل ازپژوهش حاکی ازآن است که رابطه مدیریت سواد رسانه ای باخلاقیت شناختی و تمامی مولفه های آن مثبت و معنادار می باشد با این حال یافته ها حاکی از آن است که بین مدیریت سواد رسانه ای و هیجان تحصیلی؛ و بین هیجان تحصیلی و خلاقیت شناختی و تمامی مولفه های آن رابطه معکوس(منفی) و معناداری وجود دارد. تاثیر مدیریت سواد رسانه ای بر هر چهار مولفه خلاقیت شناختی مثبت و معنادار می باشد و تاثیر هیجان تحصیلی بر هر چهار مولفه خلاقیت شناختی معکوس(منفی) و معنادار می باشد.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی رابطه بین میزان سواد رسانه ای با کاهش آسیب های استفاده از شبکه های اجتماعی مبتنی بر موبایل در بین گروه سنی 15-30 ساله شهر همدان انجام پذیرفت. در این پژوهش، از روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش، گروه های سنی 15-30 ساله شهر همدان می باشند که از طریق نمونه گیری هدفمند و با استفاده از فرمول کوکران تعداد نمونه ها 400 نفر انتخاب گردیدند. در پژوهش حاضر، جهت جمع آوری داده های موردنیاز از دو پرسشنامه(محقق ساخته سنجش سوادرسانه ای و پرسشنامه استاندارد آسیب های استفاده از فضای مجازی) استفاده شده است که برای تعیین روایی آن ها از روایی محتوایی و برای به دست آوردن پایایی از ضریب آلفای کرونباخ بهره گرفته شد که مقدار آن ها به ترتیب در پرسشنامههای مذکور 93/0 و 92/0 محاسبه گردید. در این پژوهش، جهت آزمون فرضیه ها از شاخص های آمار توصیفی و استنباطی نظیر؛ میانگین، درصد، آزمون کالموگروف-اسمیرنوف، آزمون t  تک گروهی، آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیره در محیط نرم افزارSPSS استفاده شده است. نتایج آزمون آماری t تک گروهی نشان داد که میزان سوادرسانه ای گروه سنی مورد مطالعه 16/3 و میانگین آسیب های استفاده از شبکه های اجتماعی مبتنی بر موبایل 78/2 صدم می باشد. همچنین، نتایج آزمون همبستگی پیرسون نشان دهنده آن است که با افزایش میزان سواد رسانه ای گروه سنی موردنظر، میزان آسیب های استفاده از شبکه های اجتماعی مبتنی بر موبایل کاهش می یابد.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی رابطه بین سوادرسانه ای با نوع سبک زندگی جوانان 18-35 ساله شهر همدان انجام پذیرفت. در این پژوهش، از روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش، جوانان 18-35 ساله شهر همدان می باشند که از طریق نمونه گیری خوشه ای و با استفاده از فرمول کوکران تعداد نمونه ها 379 نفر انتخاب گردیدند. در پژوهش حاضر، جهت جمع آوری داده های موردنیاز از دو پرسشنامه محقق ساخته)سنجش سوادرسانه ای و پرسشنامه سبک زندگی) استفاده شده است که برای تعیین روایی آن ها از روایی محتوایی و برای محاسبه پایایی آن ها از ضریب آلفای کرونباخ بهره گرفته شده است که مقدار آن ها به ترتیب در پرسشنامه های مذکور 93/0 و 89/0 محاسبه گردید. در این پژوهش جهت تجزیه و تحلیل سؤال های موردنظر از شاخص های آمار توصیفی و استنباطی نظیر؛ آزمون کالموگرف-اسمیرنوف، آزمون T تک گروهی، همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیره استفاده شده است. نتایج آزمون آماری T تک گروهی نشان داد که میزان سوادرسانه ای 26/3 صدم می باشد. نتایج آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که بین سوادرسانه ای و مؤلفه های آن یعنی(میزان دسترسی به رسانه ها، میزان استفاده از رسانه ها، تفکرانتقادی در مورد رسانه ها و تولیدپیام های رسانه ای) با نوع سبک زندگی جوانان موردمطالعه(0001/0=p و 366/0-=r) رابطه مثبت و معناداری در سطح 01/0 وجود دارد

درحالی که اغلب ازدواج ها با عشق شروع می شود و زوجین قصد دارند به یکدیگر احترام بگذارند، در طول زمان، مسائلی پدید می آید که جدایی زوجین را در پی دارد یا زندگی مشترک، بدون احساس و عاطفه ادامه می یابد. باتوجه به تأثیر رسانه ها در عصر مدرن بر وقوع چنین پدیدهایی، هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی برنامه آموزشی ارتقا سواد رسانه ای بر دلزدگی زناشویی در زوجین پرمصرف فضای مجازی شهر اصفهان در سال تحصیلی 1398 بود. روش تحقیق از نوع نیمه آزمایشی و جامعه آماری شامل کلیه زوجین مراجعه کننده به مراکز مشاوره و خدمات روان شناختی شهر اصفهان دررابطه با مشکلات ناشی از مصرف زیاد فضای مجازی بود؛ که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس (هدفمند) تعداد 30 زوج (60 نفر) انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه کنترل (15 زوج) و آزمایش (15 زوج) تقسیم شدند. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه های مربوط به اطلاعات دموگرافیک، پرسشنامه دلزدگی زناشویی پاینز (CBM) بود. پس از اجرای پیش آزمون بر روی هر دو گروه، گروه آزمایش طی هشت جلسه 75 دقیقه ای با استفاده از برنامه آموزشی ارتقا سواد رسانه ای محقق ساخته آموزش دیدند و گروه کنترل به دوراز متغیر مستقل نگاه داشته شدند. پس از اتمام آموزش از هر دو گروه پس آزمون به عمل آمد تا میزان تغییرات حاصله مشخص شود. برای تجزیه وتحلیل داده ها از روش های آماری در دو سطح توصیفی و استنباطی استفاده شد و درنهایت تحلیل کوواریانس توسط نرم افزار 23-SPSS صورت گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد اثر برنامه آموزشی ارتقا سواد رسانه ای بر دلزدگی زناشویی در زوجین پرمصرف فضای مجازی شهر اصفهان معنادار بوده است (012/0= p , 82/6= F). باتوجه به کمتر بودن میانگین نمره مؤلفه دلزدگی زناشویی زوجین گروه آزمایش در زمان پس آزمون نسبت به پیش آزمون، نتیجه می شود که برنامه آموزشی ارتقا سواد رسانه ای بر کاهش دلزدگی زناشویی در زوجین پرمصرف فضای مجازی شهر اصفهان مؤثر بوده است. مقدار اندازه اثر برنامه آموزشی ارتقا سواد رسانه ای بر دلزدگی زناشویی زوجین برابر 11 درصد بوده است.

زمستان سال 1398شمسی وسال2020میلادی،درایران وجهان با پدیده ای جدید وغافلگیرکننده به پایان رسید.شیوع ویروس کرونا ،اما با پایان زمستان ؛ این پدیده متوقف نشد بلکه با عالمگیر شدن این ویروس،وضعیت جهان وارتباطات انسانی، دگرگون شد.قرنطینه شدن افراد دربیشتر کشورها ودیجیتالی شدن ارتباطات بدون شناخت پدیده کرونا ، وعدم یا کمبود سوادرسانه ای افراد دراستفاده از فضای مجازی ، ازمهمترین دلایل عدم توفیق نهایی جوامع درکنترل قطعی بیماری بوده است.هدف این تحقیق، شناخت پدیده کرونا وارائه الزامات سوادرسانه ای برای متوقف کردن چرخه انتشار وواگیری ویروس کرونا(کووید-19) است. دراین تحقیق اازروش تحلیل مضمون استفاده شده است. با انجام مصاحبه ساخت نیافته با 15تن ازکارشناسان حوزه سوادرسانه ای درایران الزامات سوادرسانه ای را برای پیشگیری از پدیده کرونامشخص کرده ایم. نتایج تحقیق نشان دادکه6 مضمون اصلی و10 زیر مضمون درپدیدارشناسی کرونا وجود دارند.مضامین اصلی وفرعی شامل: 1-افزایش دانایی انسان ها2-حکومت ها وکرونا با دوزیرمضمون:محدودیت دمکراسی وحفظ دموکراسی،3-تغییرکسب وکارهابا دوزیرمضمون:کسب وکارحضوری وکسب وکارمجازی،4-دین وعبادت با چهار مضمون فرعی:عبادت مجازی،زیارت مجازی،سوگواری مجازی،اعیادمجازی مذهبی ، 5-خلق معناهای جدیدو6--تغییر فاصله اجتماعی. الزامات سوادرسانه ای برای کاهش ویا توقف شیوع ویروس کرونا(عبارتنداز:1-ضرورت ارتباطات مجازی،2-کاهش رفت وآمد ،3-کاهش هزینه ها،4-کاهش دیدارهای حضوری،5-استفاده ازفضای مجازی و4-آموزش محتوای پیشنهادی با 20 دستورالعمل برای سوادرسانه ای که عمدتا بررعایت فاصله اجتماعی تاکیددارند.

مقاله حاضر به شناخت جامعه دانشجویی و دانش آموزی نسبت به ابعاد سواد رسانه ای پرداخته است. همچنین این مقاله به تبیین میزان سواد رسانه ای و عوامل مرتبط با آن چون میزان تحصیلات، میزان استفاده از تلویزیون، سن و جنس در بین دو جامعه آماری پرداخته است. با بهره گیری از روش پیمایشی و استفاده از ابزار پرسشنامه بر روی 440 دانش آموز و 400 دانشجو با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای، داده ها جمع آوری و با استفاده از SPSS تجزیه و تحلیل شده اند. بر اساس نتایج به دلیل ضعف بعد ادراکی سواد رسانه ای دانشجویان و دانش آموزان تهرانی، آنها قادر به انتخاب آگاهانه از میان فرستنده های متعدد، عمل مستقل و کنترل در مرحله مصرف نیستند و نیازمند آموزش هستند تا به ابزار تحلیل و ارزیابی تولیدات رسانه ای مجهز شوند. همچنین دانش آموزان سواد رسانه ای و درک دانش موجود در رسانه ها را معادل "توسعه سواد سنتی" می دانند و دانشجویان آن را معادل "آموزشی که فرد را قادر به درک نحوه کار با رسانه ها" می کند و نیز "معنی سازی" دانسته اند. نتایج نشان می دهند در شرایطی که درک دانش آموزان از هدف سواد رسانه ای بیشتر معطوف به " درک موقعیت های موجود در رسانه ها " بوده، نگرش دانشجویان" استدلال نقادانه، ارزیابی عملکرد، توانایی گزینش و انتخاب و دستیابی به موقعیت پیشرو" عنوان شده است. نتایج وجود رابطه معنادار میان سن و جنس با میزان سواد رسانه ای دانش آموزان و دانشجویان را نیز نشان می دهند. همچنین رابطه بین میزان تحصیلات و سطح سواد رسانه ای در بین دانشجویان معنادار است اما در بین دانش آموزان معنادار نیست.