جرایم خشن

زمینه و هدف: از آنجا که جرایم خشن دارای پیامدها و آسیب های روحی و جسمی گسترده ای برای افراد جامعه هستند و در سال های اخیر این جرابم رو به ازدیاد بوده اند لذا در پژوهش حاضر تلاش شده است تا به بررسی عوامل مؤثر بر ارتکاب جرایم خشن در بین زندانیان شهر سیرجان در فاصله سال های 90 تا 95 پرداخته شود. روش شناسی: این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نوع توصیفی – پیمایش می باشد. نمونه این تحقیق کلیه زندانیان مرتکب جرایم خشن، به تعداد 63 نفر در زندان شهر سیرجان است، که در حال تحمل کیفر می باشند. روش به کار رفته در این پژوهش استفاده از مصاحبه و پرسشنامه باز بوده است. از کلیه مرتکبین جرایم خشن ، فقط 51 نفر حاضر به مصاحبه شدند . یافته ها : بیشتر مجرمین مرد، دارای تحصیلات پایین، بیکار یا دارای مشاغل با درآمد کم می باشند و در گروه سنی کمتر از 35 سال مرتکب چنین جرایمی شده اند، و عواملی چون اعتیاد ، سابقه زندانی شدن، زندگی در مناطق جرم خیز، وضعیت خانوادگی زندانیان با جرایم خشن رابطه معنادار داشت . نتیجه گیری : رفتار انحرافی آموختنی است و در فرآیند ارتباط با دیگران به ویژه در خانواده آموخته می شود. در مجموع می توان گفت عواملی چون سن ، جنسیت ، تحصیلات ، درآمد، شغل، داشتن اعتیاد، داشتن سابقه زندان، و داشتن خانواده ای با تحصیلات کم والدین و مشاغل کم درآمد و والدین معتاد یا والدین مجرم با سابقه زندان در خانواده، بر مجرم بودن فرد تأثیرگذار بوده اند.

در این جستار تلاش شده نقش و ارتباط چالشهای اقتصادی در ارتکاب جرائم خشن از منظر جرم شناختی را بررسی گردد و با شناخت عوامل اقتصادی ارتکاب این جرایم به ارائه راهکارهایی جهت پیشگیری وضعی و اجتماعی ارتکاب این جرائم بپردازیم. در این راستا به روش توصیفی- تحلیلی به دنبال تببین ارتباط بین چالشهای اقتصادی و ارتکاب جرائم خشن خواهیم پرداخت. خشونت مفهومی وسیع و دارای معانی گوناگونی است و هر جامعه طیفی از خشونت های خاص و پذیرفتنی را در درون خود مشخص کرده و حساسیت خود را متوجه انواع دیگر این پدیده می سازد. در مورد علل و عوامل ارتکاب جرائم خشن باید گفت که خشونت و جرم دلایل مختلفی دارد که یکی از آنها مسائل و چالش های اقتصادی است. تقریبا در تمام دنیا تورم، فقر و بیکاری به عنوان موارد مهم دخیل در بروز جرایم و خشونتها و بزه ها برشمرده میشود. بیکاری، فقر، نابرابری اقتصادی و تورم بعنوان مهمترین مصادیق چالش های اقتصادی با تاثیر بر ذهنیت و شیوه رفتار بر کمیت و کیفیت جرایم خشن تاثیر می گذارند. بنابراین باید گفت که چالش های اقتصادی تاثیرات قابل توجهی در ارتکاب جرائم خشونت آمیز دارد که آثار و تبعات منفی بر پیکره جامعه وارد می سازند.

در این جستار تلاش شده نقش و ارتباط چالش های اقتصادی در ارتکاب جرائم خشن از منظر جرم شناختی را بررسی گردد و با شناخت عوامل اقتصادی ارتکاب این جرایم به ارائه راهکارهایی جهت پیشگیری وضعی و اجتماعی ارتکاب این جرائم بپردازیم . در این راستا به روش توصیفی- تحلیلی به دنبال تببین ارتباط بین چالش های اقتصادی و ارتکاب جرائم خشن خواهیم پرداخت. خشونت مفهومی وسیع و دارای معانی گوناگونی است و هر جامعه طیفی از خشونت های خاص و پذیرفتنی را در درون خود مشخص کرده و حساسیت خود را متوجه انواع دیگر این پدیده می سازد. در مورد علل و عوامل ارتکاب جرائم خشن باید گفت که خشونت و جرم دلایل مختلفی دارد که یکی از آنها مسائل و چالش های اقتصادی است. تقریبا در تمام دنیا تورم، فقر و بیکاری به عنوان موارد مهم دخیل در بروز جرایم و خشونتها و بزه ها برشمرده میشود. بیکاری، فقر، نابرابری اقتصادی و تورم بعنوان مهمترین مصادیق چالش های اقتصادی با تاثیر بر ذهنیت و شیوه رفتار بر کمیت و کیفیت جرایم خشن تاثیر می گذارند. بنابراین باید گفت که چالش های اقتصادی تاثیرات قابل توجهی در ارتکاب جرائم خشونت آمیز دارد که آثار و تبعات منفی بر پیکره جامعه وارد می سازند.

در قانون مجازات همه کشورها از جمله فرانسه، انگلستان، آلمان، دانمارک، ایالت متحده آمریکا و کانادا مجموعه قوانینی وجود دارد که با در نظر گرفتن جوانب دفاع جنون، مسئولیت کیفری بر این افراد به درجه عقلانیت وی وارد میشود و اگر جنون یا اختلال روانی وی ثابت شود رفع مسئولیت میشود. میزان مسئولیت کیفری در مجرمان خشنی که سلامت روان آنها دچار مشکل است میزان مسئولیت کیفری آنها متغیر است به شکلی که گاه شخص به طور کامل از قوای عقلی بهره مند است و نسبت به اعمال خشن خود آگاه است و گاه نتیجه آسیب روانی قوه عقل خود را از دست داده و قوه ی تمیز و تشخیص ندارد که این میزان توسط معاینه های بالینی و پزشکی مشخص میشود و بر اساس میزان ان رفع مسئولیت میشود. بر اساس اهمیت این موضوع در قوانین اسلامی، جرایم خشن از مهم ترین جرایمی است که در قانون مجازات اسلامی به آن توجه است. این جرایم طیف وسیعی را در برمی گیرد اما با این وجود پرخاشگری در تمامی این طیف مشترک است. آمارهای موجود یک دهه گذشته در خصوص جرایم خشن نشان از آن دارد که این پدیده رو به فزونی است از این نظر باید مورد توجه بیشتری قرار گیرد. جرایم خشن موجب سلب آرامش و امنیت جامعه می شود از جمله این جرایم سرقت مسلحانه، یا سرقت های توام با ضرب و جرع شدید، دزدی های شبانه با ایجاد رعب و وحش، نزاع های منجر به جرح و مرگ، تجاوز) به طوریکه تمامی اذهان جامعه را تحت تاثیر قرار می دهد. بنابراین، شیوع روز افزون جرایم خشن و گستردگی آن، به خصوص در وضعیت بحرانی اقتصادی و اجتماعی جامعه را با آسیب های اجتماعی زیادی مواجه ساخته است یکی از دلایل اهمیت مطالعه و کندوکاو در این زمینه است.

در تحلیل جرم، جایگاه مفهوم فرهنگ در کنار مفاهیم، نظریه ها و رویکردهای مختلف جامعه شناختی و روانشناختی در قالب جرم شناسی فرهنگی بروز و نمود پیدا کرده است. این مقاله با هدف دستیابی به ساختار صورتبندی ذهنی-ادراکی زندانیان جرایم خشن از تجربه تعلق خاطر به خرده فرهنگ لات بازی تدوین شده است. این پژوهش با پارادایم تفسیرگرایی و با استفاده از روش پدیدارشناسی سعی در شناسایی تجارب زیسته لاتها برآمده است. به همین منظور با تعداد 16 نفر از زندانیان جرایم خشن در زندانهای مازندران مصاحبه انجام شده است. تحلیل متون حاصل از مصاحبه ها از طریق روش تحلیل گفتمان جیمز پل جی انجام شده است. از نتایج قابل توجه اینکه، شکل گیری هویت مجرمان دارای تعلق خاطر به خرده فرهنگ لات بازی ، با نمایش ریاضت داوطلبانه ، پذیرش افتخارآمیز برچسب داغ و ننگ ، ذهنیت پارادوکسیکال ناامیدی و رستگاری نسبت به آینده ، همدلی و همراهی با سرنوشت هم طبقگان شکل پیدا کرده است.

زمینه و هدف: این پژوهش با هدف «تحلیل روند جرایم خشن استان مازندران از 1396 تا 1401» انجام شده است و بررسی روندهای شکل گیری و اقدامات مقابله ای با جرایم خشن، به طورحتم می تواند متصدیان امور را در کنترل این امر یاری رساند.روش: پژوهش کاربردی حاضر دارای ماهیتی اکتشافی تحلیلی با رویکرد ترکیبی (کیفی کمی) است. مشارکت کنندگان بخش کیفی و کمی این پژوهش، خبرگان حوزه های پلیس های اطلاعات و آگاهی استان مازندران هستند. این پژوهش با بهره گیری از مصاحبه نیمه ساختاریافته تا رسیدن به اشباع روایی انجام شده است و پایایی نتایج پژوهش نیز با سنجش قابلیت اعتبار، انتقال، تأیید و اطمینان پذیری به دست آمده است. مضامین به دست آمده از بخش کیفی به پرسش نامه ای در طیف لیکرت تبدیل و پس از دریافت روایی صوری و محتواییِ پرسش نامه، بین جامعه آماری توزیع و تعداد 34 پرسش نامه قابل ارزیابی جمع آوری شد. مقدار آلفای کرونباخ معادل 0.950 بود که نشان دهنده روایی پرسش نامه است. داده ها برای رتبه بندی عوامل مؤثر با استفاده از آزمون فریدمن با نرم افزار اس .پی. اس. اس تحلیل شد.یافته ها: یافته ها حاکی از آن است که در 9 حوزه، 16 کلان روند و 63 روند اصلی وجود دارد که می تواند بر جرایم خشن در استان مازندران تأثیر بگذارد.نتایج: جرایم خشن در 5 سال اخیر در استان مازندران عبارتند از تیراندازی، سرقت مسلحانه، سرقت به عنف، قتل و چاقوکشی. پس از تحلیل روندهای مؤثر بر ارتکاب جرایم خشن، بالاترین امتیاز متعلق به «محیط سیاسی»، در بین کلان روند مربوط به «افزایش مسائل اجتماعی» و در بخش روند مربوط به «افزایش فشار به متولیان امنیت» است. 

زمینه و هدف: مسئله اساسی این تحقیق آن است که عوامل گوناگون موثر بر وقوع و گسترش جرایم خشن در استان خوزستان را شناسایی کند تا ازطریق آن بتوان راهکارهای پیشگیرانه را ارائه کرد.روش: این پژوهش ازنظر روش توصیفی تحلیلی است و به لحاظ ماهیت، کیفی ازنوع تحلیل مضمون  است. مشارکت کنندگان شامل 6 نفر از مجرمان مرتکب جرم خشن و 4 نفر از قضات پرونده های آنها هستند. پژوهش بااستفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شد و تا اشباع نظری مصاحبه به عمل آمد و به منظور افزایش روایی درونی و بیرونی نیز از مشارکت کنندگان متخصص و برای تحلیل داده های متنی، از روش تحلیل مضمونی استفاده شد.یافته ها: یافته ها حاکی است که در درجه اول، عوامل اجتماعی مانند نداشتن شغل و بیکاری، مصرف موادمخدر، عدم توانایی خانواده در تأمین مایحتاج زندگی، اعتیاد پدر و خود مجرم، خانواده پرجمعیت و زندگی در محله های فقیر و بعد از آن، عوامل فرهنگی مانند ماهیت زندگی اجتماعی قومی ، بی سوادی، زندگی در قالب رسومات قومی و قبیله ای و پیروی از تعصبات کورکورانه، در گرایش به جرایم خشن بسیار موثر بوده اند.نتایج: زمینه های خانوادگی، شکاف های اجتماعی و فرهنگی، جغرافیا، فقر، بیکاری، افت سرمایه اجتماعی و عدم پای بندی به اخلاقیات بر شدت جرایم خشن تأثیر دارد. در این بین، از سه راهکار پیشگیرانه، اولویت با پیشگیری اجتماعی، موضعی و کیفری است؛ ضمن آنکه تأسیس و تقویت مراکز اجتماعی، فرهنگی، حمایت های فرهنگی از مردم منطقه و سرمایه گذاری ویژه و کلان در پیشگیری ها مهم است. 

از نگاه محققان جنایی، شناسایی شخصیت مرتکبان جرائم خشن یکی از مهم ترین موضوعات پژوهشی در راستای مطالعات روان شناختی جرائم خشن در حوزه سیاست کیفری جنایی است. هدف این مطالعه تعیین کاربرد و ارائه راهکار روانشناسی علمی نسبت به مرتکبین جرائم خشن است. خشونت مرتکبان ناشی از اختلالات شخصیتی و مشکلات درون و برون خانوادگی و آثار نابرابری قدرت و ثروت در جامعه است و می توان زیر نظر متخصصین این علم از پرخاشگری مجدد پیشگیری نمود. همچنین در راستای بازپروری شخصیت مرتکبان به منظور ورود مجدد به اجتماع می توان سطوح پرخاشگری و تعداد افراد پرخاشگر را به حداقل رساند و آنان را بر اساس برنامه های مدیریت خشم طبقه بندی نمود. از سوی دیگر با سنجش آثار این افراد در حین ارتکاب جرم، مجازاتی برای آنان تعیین نمود. علیرغم تدابیر ارفاقی قانون گذار و برنامه های اصلاحی توسط شورای طبقه بندی زندان، خشونت پرخاشگرانه در جامعه سیر فزاینده ای داشته و کاهش جمعیت کیفری زندان (ازجمله در قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب ۱۳۹۹) ناکارآمد بوده است.

زمینه و هدف. نتایج یافته ها نشان می دهد که میزان برخی جرایم خشن از نزاع های فردی گرفته تا سرقت های به عنف و یا زورگیری در حد تقریبا بالایی است؛ بر این اساس، سوال اساسی این تحقیق آن است که راهبردهای پلیسی مقابله با جرایم خشن در کشورمان کدام است؟ روش شناسی. از نظر هدف، کاربردی، از نظر تجزیه و تحلیل داده ها کیفی – اکتشافی با تاکید بر مدل سوات است. روش جمع آوری داده ها میدانی و ابزار گردآوری اطلاعات نیز، مصاحبه ساخت یافته به وسیله پرسش نامه بوده است. جامعه نمونه این تحقیق 95 نفر از مدیران جایگاه 17 و 18 مرتبط با موضوع مقابله با جرایم خشن در درون سازمان ناجا در شهر تهران و 35 نفر از اساتید، نخبگان و فرهیختگان مرتبط با موضوع، در بیرون از ناجا که به صورت هدفمند انتخاب شدند. روش تجزیه و تحلیل با استفاده از آزمون خی دو و اولویت بندی فریدمن است. یافته ها و نتیجه گیری. به طور کلی، جامعه در خصوص پیشگیری و مقابله با جرایم خشن با مشکلات بسیاری مواجه است. ما نیازمند استفاده از تدابیر نظارتی مانند ثبت مجرمان خطرناک و خشن، آگاه سازی عمومی، استفاده از فناوری واپایش و نظارت الکترونیک هستیم. علاوه بر آن، فرهنگ گفت و گو و کنترل(واپایش) خشم باید به شکلی موثر تقویت شود. در کنار آن، بهره برداری از رویکردهای ترمیمی و میانجیگرانه نسبت به برخی از جرایم خشن (مانند نزاع های فردی و جمعی) برای جلوگیری از تشدید و تکرار این جرایم ضروری است.