مطالعات راهبردی ناجا

نسبت و ارتباط فلسفه با نظم و نحوه این ارتباط از زبان اندیشمندان برای انجام یک فراتحلیل، هویت این نوشته را شکل می دهد. دیرینگی، آشتی و این همانی این دو معنا و حقیقت، حکایتی است شگفت که در این میانه، بی نظمی های فردی و اجتماعیِ انسان در این معماری بزرگ، بسیار غریب می نماید. سخن برجسته این نوشتار و تحلیل این است که "بی نظمی های فردی و اجتماعیِ انسان" چگونه قابل درمان است و طبیب و امیر این قافله درمانی کیست و پاسخ به این سؤال مهم که در این وانفسای تغالب جویی، «رشته کار به دست کیست؟» سعی در این مقاله، تأکید بر دو مؤلفه توأمان تقوا و نظم به عنوان منشور و رسم الخط است و اینکه مؤلفه "تقوا یعنی بصیرت برای دریافت حقیقت" بر هر متفکر و فیلسوفی قابل اصطیاد نیست الّا بر اندیشه ورزان خاصی؛ چراکه حقیقت "تقوا" امری است معنوی که قائم به دل هاست و منظور از قلب، نفوس الهی و "مَنِ" عالی انسانی است و آیاتی چون "فاتقواالله یا اولی الالباب الذین آمنوا..." (طلاق65/ آیه 10) و آیات بسیار گواه بر این سخن است. به هر روی، دنیای امروز، سیطره بر ملت ها را نه از طریق تکنولوژی که از طریق تغییر اندیشه ها و فرهنگ ها با توسل به علوم انسانی تعریف کرده است و چون مادرِ همه علوم، فلسفیدن است، از همین روی، در تمام رشته های مختلف علمی، به منظور تأثیر مضاعف در دل ها و اندیشه ها، دانشگاه ها و پژوهشگاه های فلسفه بنیان نهاده و با جمع دو مؤلفه "فلسفه علوم" در کنار "نظم فردی و اجتماعی" درصدد سیطره بر این جهان مادی است.  

"هوشمندی" ویژگی شناختی، عاطفی، مدیریتی و رفتاری ویژه ای است که در چند سال اخیر در چند قلمرو بین رشته ای صورت بندی شده است. قدمت کوتاه این ویژگی، به خصوص در قلمرو سازمان پلیس، با وجود تأکید فراوان بر ضرورت بسط و تقویت آن، موجب ناشناخته ماندن ابعاد و زوایای پرتعداد آن شده است؛ از همین رو، این پژوهش به سامان رسید تا ابعاد و شاخصه های آن را در سازمان ناجا شناسایی کند، عوامل همبسته با آن را مشخص سازد و راهبردهای ایجاد و تقویت هوشمندی در سازمان ناجا را تدقیق کند. بدین منظور، از دو روش تحقیق مستقل استفاده شده است: نخست، روش مطالعه پیمایشی؛ دوم، زمینه یابی از کارشناسان. یافته های حاصل از این دو روش مطالعه و پژوهش با بهره گیری از آزمون های مختلف آماری (نظیر همبستگی، تحلیل واریانس و رگرسیون چند متغیره) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که مدیر هوشمند با 10 عامل بزرگ و چندین شاخص معین می شود. هر یک از این دو دسته عامل، بیش از 60 درصد واریانس هوشمندی را تبیین می کنند. همچنین، یافته ها نشان داد که 10 عامل بزرگ، سهم معناداری از هوشمندی را پیش بینی و تبیین می کنند. سرانجام، زمینه یابی از نخبگان نشان داد که با بهره گیری از 16 راهبرد کلان می توان هوشمندی و عوامل همبسته با آن را ایجاد و تقویت کرد.

زمینه و هدف. نتایج یافته ها نشان می دهد که میزان برخی جرایم خشن از نزاع های فردی گرفته تا سرقت های به عنف و یا زورگیری در حد تقریبا بالایی است؛ بر این اساس، سوال اساسی این تحقیق آن است که راهبردهای پلیسی مقابله با جرایم خشن در کشورمان کدام است؟ روش شناسی. از نظر هدف، کاربردی، از نظر تجزیه و تحلیل داده ها کیفی – اکتشافی با تاکید بر مدل سوات است. روش جمع آوری داده ها میدانی و ابزار گردآوری اطلاعات نیز، مصاحبه ساخت یافته به وسیله پرسش نامه بوده است. جامعه نمونه این تحقیق 95 نفر از مدیران جایگاه 17 و 18 مرتبط با موضوع مقابله با جرایم خشن در درون سازمان ناجا در شهر تهران و 35 نفر از اساتید، نخبگان و فرهیختگان مرتبط با موضوع، در بیرون از ناجا که به صورت هدفمند انتخاب شدند. روش تجزیه و تحلیل با استفاده از آزمون خی دو و اولویت بندی فریدمن است. یافته ها و نتیجه گیری. به طور کلی، جامعه در خصوص پیشگیری و مقابله با جرایم خشن با مشکلات بسیاری مواجه است. ما نیازمند استفاده از تدابیر نظارتی مانند ثبت مجرمان خطرناک و خشن، آگاه سازی عمومی، استفاده از فناوری واپایش و نظارت الکترونیک هستیم. علاوه بر آن، فرهنگ گفت و گو و کنترل(واپایش) خشم باید به شکلی موثر تقویت شود. در کنار آن، بهره برداری از رویکردهای ترمیمی و میانجیگرانه نسبت به برخی از جرایم خشن (مانند نزاع های فردی و جمعی) برای جلوگیری از تشدید و تکرار این جرایم ضروری است.  

همکاری رسانه ملی با نیروی انتظامی در دهه های اخیر، با فراز و فرودهایی همراه بوده است. این مسئله گاه موجب تنزل جایگاه برنامه های پلیسی در سبد مصرفی محتوای رسانه ای جامعه شده و متعاقب آن، از تداوم موفقیت این برنامه ها در "فرهنگسازی انتظامی" کاسته است. رسالت دوجانبه صدا و سیما و ناجا ایجاب می کند که روند همکاری و تعامل این دو سازمان به صورت راهبردی سیاست گذاری شود و مورد توجه کارگزاران دو سازمان قرار گیرد. این تحقیق با هدف طراحیِ الگوی تعامل راهبردی ناجا و رسانه ملی انجام گرفته است.  پژوهش پیش رو، از نظر هدف، راهبردی است که به روش دلفی، مصاحبه عمقی و توزیع سه مرحله پرسشنامه بین دو سطح از مدیران و کارشناسان ارشد رسانه ملی و فرماندهان و مدیران ارشد و میانی ناجا، 14 مؤلفه ساختاری، 12 مؤلفه محیطی و 7 مؤلفه رفتاری انجام شده است. پس از رتبه بندی مؤلفه ها، "تدوین تفاهمنامه همکاری رسانه ای" بین رسانه ملی و ناجا، "ترسیم نقشه راهبردی مشترک رسانه ای برای تعالی سازمانی" و " اختصاص ردیف بودجه تولید محتوای رسانه ای در ساختار و بودجه بندی سازمانی" به عنوان مهم ترین و اساسی ترین مؤلفه ها در تدوین راهبرد تعامل نیروی انتظامی و رسانه ملی استخراج شدند.   

در هندسه جدید قدرت، عوامل متعددی در تولید و ایجاد قدرت ایفای نقش می کنند؛ اما این عوامل ناشناخته اند و یا حداقل، به اندازه کافی تبیین نشده اند.  مسئله تحقیق: نتایج این تحقیق به فرماندهان و استراتژیست های ناجا کمک می کند که آثار تصمیم های مختلف خود را ملاحظه کنند و در زمان لازم برای حفظ موقعیت ناجا در هندسه جدید قدرت تصمیم های مقتضی اتخاذ نموده و پیش از وقوع حوادث ناخوشایند، برای آنها چاره ای بیندیشند.  اهمیت تحقیق: هدف از انجام تحقیق حاضر، تبیین نقش ناجا به عنوان یک نهاد برخاسته از انقلاب اسلامی و یک دستاورد ارزشی انقلاب اسلامی در هندسه جدید قدرت ملی جمهوری اسلامی ایران است. این تحقیق به روش موردی زمینه ای انجام شده و علاوه بر آن، به منظور انجام تحلیل های نظام مند کیفی از روش بررسی اسناد و مدارک علمی با رویکرد زمینه ای و روش تحلیل محتوا با هر دو رویکرد ژرفانگر و پهنانگر استفاده شده است. در این تحقیق، اطلاعات با هر دو روش کتابخانه ای و میدانی و ابزارهای پرسشنامه و مصاحبه گردآوری شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل خبرگان نظامی و انتظامی، استادان دانشگاهی و صاحب نظران با حداقل مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد و 10 سال سابقه خدمت یا تدریس بوده است. حجم جامعه آماری تحقیق حاضر 79 نفرند که از این تعداد، برای انجام مصاحبه به 22 نفر و برای تکمیل پرسشنامه به تمام جامعه آماری مراجعه شد.  نتیجه تحقیق نشان می دهد که در زمینه نقش آفرینی در ابعاد قدرت ملی، ناجا در برقراری امنیت فضای سایبر کشور موفق عمل کرده است و برای نقش آفرینی در بعد اجتماعی فرهنگیِ قدرت ملی و برقراری امنیت اجتماعی در کشور و نقش آفرینی در بُعد فضای سایبرِ قدرت ملی از توانایی خوبی برخوردار می باشد. با وجود این، توانایی نقش آفرینی ناجا در بعد علمی فناوریِ قدرت ملی و منطقه گرایی آن محدود است. در زمینه برخورداری از دانش های مورد نیاز، ناجا توانایی توسعه دانش های مورد نیاز خود را داشته و به آنها دسترسی دارد. در خصوص حرکت ناجا به سوی جامعه محوری که مهم ترین نقش را در ایفای نقش در هندسه قدرت ملی بر عهده دارد ناجا با قوت هایی مواجه است و مشارکت مردم با ناجا در حد نسبتاً خوبی است.  

گستره فضای مجازی سراسر جهان را درنوردیده و بر جامعه اسلامی ایران نیز سایه انداخته است؛ از آنجا که بر پایه رهنمودهای مقام معظم رهبری، جامعه اسلامی به مثابه یکی از چند مرحله تحقق تمدن نوین اسلامی است، شناخت نقاط قوت و ضعف فضای مجازی و چگونگی استفاده بهینه از آن، بسیار حائز اهمیت است؛ در این میان، نقش نهادهای انقلابی مانند ناجا در چارچوب وظایف و اختیارات قانونی در ایمن و مفیدسازی فضای مجازی در ساخت و پرداخت جامعه اسلامی مبهم باقی مانده است. بنابراین، با این پرسش مواجه هستیم که ناجا با نظر به  چارچوب منظومه فکری مقام معظم رهبری  در خصوص فضای مجازی با هدف تولید و تداوم جامعه اسلامی از چه جایگاهی برخوردار است؟ هدف مقاله پیش رو، نشان دادن توان بالفعل و بالقوه ناجا در استقراربخشی به اجتماعی از دین داران است که بستر لازم را برای زایش تمدن نوین اسلامی فراهم می آورند.در این مقاله، تحقق چنین هدفی به شیوه توصیف و تحلیل گزاره ها و آموزه های ارائه شده از سوی مقام معظم رهبری انجام می گیرد. ناجا به مثابه یک بازیگر فعال، با درک دیگری (فضای مجازی) در چارچوب هنجارهای انقلابی، انتظار مقام معظم رهبری را در نقش و جایگاهی که به آن سپرده شده است، بر آورده می سازد.