انعطاف پذیری راهبردی

پژوهش حاضر به شناسایی اصول منابع انسانی شبکه ساز مدیران مؤثر در توسعه عملکرد شرکت با تحلیل نقش انعطاف پذیری راهبردی و شرایط محیطی و تحت مطالعه ای اکتشافی- تبینی پرداخته است. ابزار گردآوری داده ها برای شناسایی اصول منابع انسانی شبکه ساز در مرحله کیفی، مصاحبه نیمه ساختاریافته با تعداد 12 نفر از مدیران منابع انسانی صنایع دیجیتال و چرم سازی بوده است و برای سنجش روابط بین متغیرها در مرحله کمی، پرسش نامه 29 سوالی است. جامعه آماری مرحله کمی پژوهش شامل مدیران و سرپرستان شرکت های فعال در صنایع یادشده به تعداد 810 نفر که نمونه های آماری برای هر طبقه به روش در دسترس اتفاقی انتخاب گردید. براساس نتایج تحلیل تِم، اصول منابع انسانی شبکه ساز شامل آموزش و یادگیری، مدیریت استعداد، ارزیابی عملکرد، مشوق های مالی و غیرمالی بوده اند که در ادامه نتایج مدل سازی تأثیر آنان بر انعطاف پذیری راهبردی و عملکرد شرکت را تأیید کرد. سایر یافته ها مشخص کرد که به کارگیری این اصول در شرکت های با تلاطم محیطی به شکل غیرمستقیم و از طریق افزایش انعطاف پذیری در راهبردها عملکرد را تحت تأثیر قرار می دهد، در حالی که تمرکز بر این اصول در شرکت های با ثبات محیطی عملکرد را مستقیم و با تعهد به راهبردهای موجود بهبود می بخشد. قیاس نتایج بین شرکت ها ذهنیت نقش تعدیل گری شرایط محیطی در مدل پژوهش را تأیید می کند.

در شرایطی که عدم اطمینان کسب وکارها را احاطه کرده و رویدادهای آینده با عدم قطعیت توأم است، دستیابی به راهبرد هایی که بتوانند با برقراری توازن لازم بین تعهد و تغییر، سازمان را به مزیت رقابتی برسانند، دشوارتر می شود. یکی از مسیرهای تحقق چنین توازنی، انعطاف پذیری راهبردی است. علی رغم اهمیت مفهوم انعطاف پذیری راهبردی و تعدد مطالعات در این زمینه، پیچیدگی و چندگانگی همچنان آن را احاطه کرده و همین امر استفاده نظری و عملیاتی مؤثر از آن را دشوار ساخته است. مقاله حاضر برای تسهیل درک چندجانبه مفهوم انعطاف پذیری راهبردی و کمک به طراحی ابزار سنجش آن، با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی بر داده های متنی و داده های حاصل از مصاحبه و با بهره گیری از منطق تناسب راهبردی، الگوی فرآیندی انعطاف پذیری راهبردی را طراحی و تبیین کرده است. الگوی مزبور درصدد ترکیب و برقراری هم سازی و ارتباط بین تعریف ها و الگوهای انعطاف پذیری راهبردی و به خصوص چهار رویکرد عملیاتی سازی آن است و ضمن ارائه تعریف جدیدی از این مفهوم، پویایی های آن را نیز به تصویر می کشد.

هدف اصلی پژوهش، بررسی تأثیر فرهنگ دانش محور بر نوآوری راهبردی در شرکت های واقع در پارک علم و فنآوری دانشگاه تهران است؛ همچنین پژوهش حاضر به نقش میانجی ظرفیت جذب دانش در این رابطه می پردازد و بررسی می کند که آیا انعطاف پذیری راهبردی، این رابطه را تقویت می نماید یا تضعیف؟ فلسفه این پژوهش اثبات باوری، رویکرد آن قیاسی و راهبرد آن پیمایش است و بدین منظور و پس از مرور مبانی نظری و طراحی مدل مفهومی، پرسشنامه ای مشتمل بر 24 پرسش به نمونه آماری متشکل از 113 نیروی ستادی شرکت های موردنظر ارائه شد؛ سپس، داده های گردآوری شده به کمک نرم افزار Smart PlS و از طریق ماتریس همبستگی، آزمون معادلات ساختاری و آزمون برازش مدل مورد تحلیل و آزمون قرار گرفتند. در نهایت، هر سه فرضیه پژوهش تأیید شدند و مشخص شد که ارزش ها و باورهای معطوف به تسهیم و خلق دانش می توانند در ظرفیت جذب بالقوه و بالفعل دانش مؤثر باشند و همچنین این ظرفیت جذب در خلق مدل های جدید کسب و کار مؤثر است؛ همچنین نتایج پژوهش حاکی از آن است که رابطه بین ظرفیت جذب و نوآوری راهبردی با بالارفتن سطح انعطاف پذیری راهبردی تقویت می شود.  

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر جهت گیری راهبردی و ظرفیت جذب دانش بر قابلیت های نوآوری کارشناسان وزارت ورزش و جوانان با ملاحظه نقش میانجی انعطاف پذیری راهبردی انجام گرفت. روش تحقیق، توصیفی- پیمایشی و از نظر هدف کاربردی بود. جامعهآماری شامل تمامی کارشناسان وزارت ورزش و جوانان بود که از طریق نمونه گیری تصادفی، 273 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. به منظور گردآوری داده ها از چهار پرسشنامه استاندارد جهت گیری راهبردی مایلز و اسنو (1978)، پرسشنامه ظرفیت جذب دانش زاهارا و جورج (2002)، پرسشنامه قابلیت نوآوری تسای(2001)، و پرسشنامه انعطاف پذیری راهبردی شیمیزو و هیت (2004) استفاده شد. پس از تأیید روایی و پایایی پرسشنامه ها، برای تجزیه وتحلیل داده ها، از مدل معادلات ساختاری و تحلیل مسیر به وسیله نرم افزار  LISREL 8/70استفاده شد. نتایج تحلیل مدل یابی معادلات ساختاری نشان داد که مدل از برازش خوبی برخوردار است و تمامی مسیرها تأیید شدند. نتایج نشان داد که سازمان های ورزشی به منظور استفاده صحیح از منابع، جلوگیری از حالت انفعال و توان رقابت در محیط، با استفاده از جذب اطلاعات ارزشمند از منابع بیرونی و نیز بهره گیری از توانایی واکنش گرایانه در محیط، باید بر قابلیت های نوآوری خود بیفزایند.

عدم اطمینان فزاینده ی محیط امروزی، سازمان ها را با چالش های مهمی روبرو کرده است و تمامی شرکت ها بسته به نوع محیط فعالیت شان، کمابیش با آن دست و پنجه نرم می کنند. یکی از موثرترین روش هایی که می تواند سازمان ها را برای مقابله با این شرایط متغیر یاری رساند، رشد قابلیت های پویا است. یکی از مهمترین زمینه های رشد قابلیت های پویا که در ادبیات مدیریت راهبردی نیز به آن اشاره شده، آینده نگری راهبردی می باشد. این تحقیق سعی می کند تا به بررسی نقش آینده نگری راهبردی در خلق قابلیت های پویایِ انعطاف پذیری راهبردی و تصمیم گیری عقلایی با اثر تعدیل گر عدم اطمینان محیطی، بپردازد. به این منظور تعداد ۱۵۶ شرکت دانش بنیان تولیدی برق، الکترونیک، فوتونیک، مخابرات و سیستم های خودکار شهر تهران با استفاده از فرمول جامعه محدود کوکران انتخاب شدند. داده های این تحقیق با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده و پرسشنامه محقق ساخته با بهره گیری از شاخص ها و پرسش های تحقیق هرهاوس و لینینگ گردآوری شد. برای روایی این پرسشنامه از نظرات اساتید و خبرگان استفاده شد. برای پایایی نیز از آلفای کرونباخ استفاده و میزان آن 943/0 تعیین شد. در این تحقیق سه فرضیه تایید و یک فرضیه رد شد. نتایج نشان می دهد که آینده نگری راهبردی در خلق قابلیت های پویایِ انعطاف پذیری راهبردی و تصمیم گیری عقلایی موثر است و همچنین عدم اطمینان محیطی رابطه آینده نگری راهبردی و تصمیم گیری عقلایی را تعدیل می کند.

  شیوع بیماری همه گیر کروناویروس تأثیر بارزی بر عملکرد کسب وکارهای کوچک و متوسط گذاشته است که در فرآیند رشد و توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها اهمیت ویژه ای دارند. لذا ضرورت دارد که مدیران کسب وکارها نسبت به ایجاد نوآوری در مدل کسب وکار خود در ایجاد ارزش به منظور بقا و رشد کسب وکار خود اقدام نمایند. هدف پژوهش بررسی تأثیر ظرفیت جذب و انعطاف پذیری راهبردی بر نوآوری مدل کسب وکارهای کوچک و متوسط در طول بیماری همه گیری کروناویروس است. پژوهش از حیث هدف، کاربردی و از حیث روش، از نوع توصیفی همبستگی محسوب می شود. جامعه آماری شامل کسب وکارهای کوچک و متوسط شهر مشهد است. حجم نمونه پژوهش 297 شرکت است که پرسشنامه استاندارد به منظور پاسخگویی برای مدیران ارشد این شرکت ها ارسال گردید. تجزیه وتحلیل داده ها و آزمون فرضیه های پژوهش به کمک  نرم افزار اسمارت پی ال اس و همچنین روش مدل سازی معادلات ساختاری با رویکرد حداقل مربعات جرئی انجام شد. نتایج پژوهش نشان داد که ظرفیت جذب بالقوه به طور مستقیم بر ظرفیت جذب تحقق یافته و همچنین نوآوری مدل کسب وکار و انعطاف پذیری راهبردی تأثیر مثبت و معناداری دارد. امّا تأثیر انعطاف پذیری راهبردی بر نوآوری مدل کسب وکار مثبت و معنادار نیست. لیکن ظرفیت جذب یک پیش شرط برای نوآوری مدل کسب وکار و انعطاف پذیری راهبردی محسوب شده و تأثیر معنادار و مثبت بر هریک از این ها دارد. ظرفیت جذب بالقوه کسب وکارهای کوچک و متوسط به طور کلی ظرفیت دسترسی، درونی سازی و بهره برداری از دانش جدید، نوآوری مدل کسب وکار و همچنین انعطاف پذیری آن ها را افزایش می دهد.

 امروزه آینده نگاری راهبردی به عنوان یک ابزار مهم و حیاتی در سازمان ها برای مقابله و مواجهه با شرایط عدم قطعیت در آینده و پایداری در محیط های پیچیده شناخته شده است. هدف این تحقیق بررسی نقش آینده نگاری راهبردی در عملکرد زنجیره تأمین می باشد. برای این منظور از نقش تعدیلگری انعطاف پذیری راهبردی به عنوان یک عامل تعدیلگر استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق تمام اعضای زنجیره تأمین صنعت خودرو ایران می باشند که از دو مرحله نمونه گیری تصادفی ساده و نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم استفاده شده است. تعداد 136 پرسش نامه توزیع و در نهایت 125 پرسش نامه مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. برای آزمون 5 فرضیه اصلی از روش مدل سازی معادلات ساختاری مبتنی بر واریانس (فن حداقل مربعات جزئی) و تحلیل مسیر بهره گرفته شد. نتایج و تحلیل خروجی ها نشان داد که انعطاف پذیری راهبردی و خلق ارزش مشترک بر عملکرد زنجیره تأمین تأثیر مثبت و معناداری دارند. از بین شاخص های آینده نگاری راهبردی نیز صرفاً سازماندهی رسمی بر انعطاف پذیری راهبردی تأثیر منفی دارد و مابقی شاخص ها تأثیر مثبت دارند. انعطاف پذیری راهبردی نیز بر خلق ارزش مشترک تأثیر مثبت و معنادار دارد. نتایج این پژوهش اعضای زنجیره تأمین را به درک صحیحی از تأثیرگذاری آینده نگاری راهبردی بر عملکرد زنجیره تأمین به منظور بهبود تصمیم گیری های آتی رهنمون می کند.