تغییرپذیری تمرین

تغییرپذیری تمرین به تغییر حرکت و تغییر ویژگی های زمینه ای گفته می شود که یادگیرنده هنگام تمرین مهارت تجربه می کند. پژوهش حاضر با هدف مقایسه تأثیر تغییرپذیری تمرین بر یادگیری پرتاب آزاد بسکتبال در شرایط پنهان و آشکار انجام گرفت. بدین منظور، 40 دانشجوی پسر داوطلب (27-20 ساله) دانشگاه شهید بهشتی، انتخاب و بعد از اجرای پیش آزمون به صورت تصادفی در چهار گروه یادگیری پنهان با تمرین متغیر، گروه یادگیری پنهان با تمرین ثابت، گروه یادگیری آشکار با تمرین متغیر و گروه یادگیری آشکار با تمرین ثابت تقسیم شدند. گروه های تمرین متغیر به مدت 6 روز، در هر جلسه 45 پرتاب را از فاصله های 5/1، 3 و 4 متری از هدف، و گروه های تمرین ثابت، پرتاب از فاصله 3 متری را انجام دادند. گروه های یادگیری پنهان همراه با اجرای تکلیف پرتاب آزاد، تکلیف ثانویه شمارش سه تایی اعداد از 1000 به سمت عقب را انجام می دادند، اما گروه یادگیری آشکار بدون اجرای تکلیف ثانویه، تکلیف پرتاب آزاد را اجرا می کردند. آزمون های مراحل اکتساب، یادداری (با فاصله 48 ساعت) و انتقال (از فاصله 6/4 متری) برگزار شد. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از تحلیل واریانس مختلط با اندازه های تکراری، تحلیل واریانس دوطرفه و آزمون تعقیبی توکی استفاده شد (سطح معنا داری 05/0). نتایج نشان داد که گروه ها در مراحل اکتساب پیشرفت داشتند (001/0 >P)، درحالی که اثر اصلی تمرین و یادگیری معنا دار نبود (05/0 <P). در مراحل یادداری و انتقال، اثر اصلی نوع یادگیری، نوع تمرین و همچنین اثر تعاملی یادگیری و تمرین معنادار نبود (05/0 <P). در کل، نتایج پژوهش حاضر با نظریه طرحواره اشمیت همسو نبود.

برای ایجاد محیط های یادگیری کارآمدتر، نقش یادگیرنده و تأثیر او بر فرایند یادگیری باید مدنظر قرار گیرد. هدف اصلی پژوهش حاضر تعیین نحوه اثرگذاری تمرین خودکنترل بر اجرا و یادگیری الگوهای حرکتی بود. درمجموع60 دانشجوی کارشناسی دختر (میانگین سن: 73/20 سال، انحراف استاندارد: 98/2) به روش تصادفی در چهار گروه با نظم تمرین خودکنترل یا سه گروه جفت شده با گروه خودکنترل جایگزین شدند. در مرحله اکتساب به گروه خودکنترل گفته شد پیش از تمرین هر کوشش می توانند هر یک از سه الگوی حرکتی را که می خواهند انتخاب کنند. برنامه تمرین هر عضو گروه خودکنترل مبنایی شد برای برنامه ریزی تمرین از پیش تعیین شده شرکت کنندگان متناظر در گروه های کنترل جفت شده. گروه های کنترل جفت شده تکالیف را با تغییرپذیری زیاد، کم، یا بدون تغییرپذیری (گروه جفت شده کلاسیک) تمرین کردند. نتایج نشان داد گروه خودکنترل هم در مرحله اکتساب و هم در آزمون های یادداری تکالیف را سریع تر از دیگر گروه های کنترل جفت شده اجرا کرد. یافته ها بیانگر این است که اگر در تمرین چند مهارت حرکتی به فراگیر اجازه انتخاب داده شود، آثار تسهیل کننده ای در اجرا و یادگیری حرکتی دارد.

هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر ریتم شبانه روزی و تغییرپذیری تمرین بر تحکیم مبتنی بر ارتقای حافظه حرکتی آشکار بود. 40 شرکت کننده راست دست رشته تربیت بدنی در این پژوهش شرکت کردند. شرکت کنندگان با توجه به تیپ شبانه روزی خود به چهار گروه مختلف تقسیم بندی شدند. مرحله اکتساب شامل نُه بلوک ده کوششی بود که گروه های ثابت از فاصله 6/2 متر و گروه های متغیر به طور تصادفی از فواصل 2/3 و 6/2، 2 متر به تمرین مهارت هدف گیری با دست پرداختند. آزمون یادداری با ثبت امتیازات 30 کوشش (سه بلوک ده کوششی) پرتاب مهارت هدف گیری با دست از فاصله 6/2 متر در سه مرحله (یادداری فوری، یادداری تأخیری صبح، یادداری تأخیری عصر) اجرا شد. برای تحلیل داده ها از روش آماری تحلیل واریانس دوراهه با اندازه های تکراری و آزمون تعقیبی بونفرونی در سطح معناداری 05/0 استفاده شد. نتایج نشان داد بهترین عملکرد را گروه تمرین ثابت صبح در آزمون یادداری صبح و گروه تمرین ثابت عصر در آزمون یادداری عصر دارد. به طورکلی می توان نتیجه گرفت بیشترین تحکیم مبتنی بر ارتقا در فاصله تمرین آسایی 24 ساعت در گروه های تمرین ثابت اتفاق می افتد و قرارگرفتن خواب شبانه در این فاصله تمرین آسایی منجر به تسهیل تحکیم حافظه حرکتی آشکار می شود؛ ازاین رو، تمرین ثابت در مقایسه با تمرین متغیر و فاصله تمرین آسایی 24 ساعت، بهترین فاصله برای تحکیم مبتنی بر ارتقای حافظه حرکتی آشکار است.

این پژوهش با هدف بررسی تأثیر تمرین جسمانی در ترکیب با خود الگودهی از نوع خود مرورگری مثبت (تحت ساختار ثابت و متغیر) بر پردازش بازتحکیم حافظه و انتقال مهارت حرکتی کودکان انجام شد. تعداد 36 دانش آموز دختر 12-9 سال از دبستان مکتبی ناحیه1 شهر قم مهارت پرتاب دارت را آموزش دیدند. از میان 15 پرتاب فیلمبرداری شده (از فواصل 1.5، 2 و 2.5 متری در ترتیب قالبی) در پیش آزمون، ویدئوی خودمرورگری مثبت تهیه شد. یک هفته بعد افراد در سه گروه تمرین ترکیبی ثابت، قالبی و تصادفی تمرین کردند. مقایسه های زوجی میانگین خطای شعاعی پایان اکتساب با آزمون یادداری 24 ساعت بعد از فراخوانی (با ساختار قالبی) نشان دهنده پیشرفت معنی دار مهارت در هر سه گروه تمرینی ( P≤0.05 )، با آزمون یادداری 24 ساعت بعد از فراخوانی (با ساختار ثابت) نشان دهنده پیشرفت معنی دار مهارت تنها در گروه تمرین ترکیبی قالبی ( P=0.016 )، با آزمون انتقال 24 ساعت بعد از فراخوانی نشان دهنده کاهش معنی دار عملکرد در همه گروه های تمرینی بود. بنابراین تثبیت دوباره حافظه حرکتی در طول فرایند بازتحکیم در کودکان رخ داده، تمرین ترکیبی با تغییر پذیری کم (قالبی) باعث هدایت بهتر کودکان به سوی فرایندهای مربوط به باز تحکیم و انتقال حافظه حرکتی در آن ها می شود.

زمینه و هدف: تحکیم حافظه و یادگیری از عوامل تأثیر گذار بر شکل گیری و تحول مهارت های شناختی و حرکتی کودکان است. در پژوهش حاضر ساختار تمرین و فواصل تمرین آسایی (فاصله زمانی بدون تمرین بعد از جلسه اکتساب) دست کاری و اثر آنها بر تحکیم حافظه حرکتی کودکان بررسی شد. روش: تعداد 36 دانش آموز دختر 12-9 سال دبستان مکتبی شهر قم، به طور تصادفی انتخاب و در سه گروه تمرین ثابت، قالبی، و تصادفی قرار گرفتند. پژوهش شامل اکتساب و یادداری تکلیف پرتاب دارت (اجرای آزمون ها در 3 مرتبه زمانی 1 ساعت، 1 روز، و 1 هفته) بود. به منظور بررسی اصول تغییرپذیری و اختصاصی بودن، آزمون های یادداری به سه روش ثابت، قالبی، و تصادفی به عمل آمد. یافته ها: میانگین های خطای شعاعی نشان دهنده پیشرفت مهارت با تمرین های قالبی و ثابت و حفظ پایداری پیشرفت با گذر زمان، تحت تمرین قالبی هستند. با مقایسه های زوجی پایان اکتساب و یادداری مشابه شرایط تمرین برای هر گروه، کاهش خطا (005/0 ≥ P ) تنها بعد از تمرین قالبی دیده شد (تأیید اختصاصی بودن). مقایسه های زوجی پایان اکتساب در هر گروه تمرینی و آزمون های یادداری ثابت، بهبود معنی دار عملکرد گروه تمرین تصادفی و قالبی را در هیچ یک از فواصل تمرین آسایی نشان ندادند (005/0 ≤ P )؛ ولی در آزمون های یادداری به روش متغیر، در هر دو گروه تمرین قالبی و تصادفی بهبود معنی دار (005/0 ≥ P ) مشاهده شد (اصل اختصاصی بودن). نتیجه گیری: تحکیم حافظه و ارتقاء عملکرد کودکان بعد از اکتساب و در تمرین آسایی (حتی یک ساعت بعد) رخ می دهد. علاوه بر این، تمرین ثابت و با تغییر پذیری کم (قالبی) باعث هدایت بهتر کودکان به سوی فرایندهای مربوط به تحکیم و ارتقاء حافظه مهارت حرکتی در آن ها می شود.

استفاده از تلاش ذهنی در تمرین متغیر و تمرین کم خطا از یکدیگر متفاوت است؛ به صورتی که دلیل افزایش یادگیری مهارت را افزایش خطا در تمرین متغیر می دانند؛ درحالی که نتیجه بهینه عملکرد در تمرین کم خطا به خاطر کاهش تلاش ذهنی در آن است؛ بنابراین، هدف پژوهش حاضر بررسی تناقض اثر تلاش شناختی در تغییرپذیری تمرین و یادگیری پنهان با به کارگیری هر دو روش یادگیری بر یک تکلیف پیچیده یکسان و در شرایط یکسان تکلیف ثانویه شناختی بود. بدین منظور، 72 دانشجو به شش گروه 12 نفری کم خطا-متغیر، پرخطا-متغیر، کم خطا-ثابت، پرخطا-ثابت، کنترل-ثابت و کنترل-متغیر تقسیم شدند. تمامی گروه ها در پیش آزمون، سه روز تمرینی، آزمون های اکتساب، یادداری و انتقال ثانویه شرکت کردند. شرکت کنندگان گروه پرخطا-متغیر به ترتیب از فواصل 5/3، 25/3 ،3، 75/2 و 5/2 متری و گروه کم خطا-متغیر به طور برعکس در همین فواصل تمرین کردند؛ درحالی که گروه کم خطا-ثابت فقط از فاصله 5/2متری، گروه پرخطا-ثابت فقط از فاصله 5/3 متری، گروه کنترل ثابت از فاصله سه متری و گروه کنترل-متغیر تمامی فواصل را به طور تصادفی تمرین کردند. برای تحلیل دقت پرتاب در مراحل اکتساب از تحلیل واریانس مختلط (3 * 3) (گروه * روز)، در مراحل آزمون از تحلیل واریانس مختلط (3 * 4) (گروه * آزمون) با سطح معناداری 05/0درنظر گرفته شد. در آزمون یادداری بین گروه کم خطا-متغیر با گروه های پرخطا-متغیر (0.001 = P)، پرخطا-ثابت (0.002 = P) و کنترل-ثابت (0.006 = P) تفاوت معنادار وجود داشت. در آزمون انتقال، بین گروه کم خطا-متغیر با گروه های پرخطا-متغیر (0.001 =P )، پرخطا-ثابت (0.001= P) و کنترل-ثابت (0.002 = P) تفاوت معنادار مشاهده شد. براساس نتایح، پیشنهاد می شود که مربیان، کاردرمانان و درمانگران می توانند در آموزش مهارت های حرکتی روش های تمرینی کم خطا و کنترل-متغیر را به کار گیرند.

هدف از پژوهش حاضر تعیین تأثیر تغییرپذیری تمرین بر عملکرد شناختی و حرکتی در کودکان دارای اختلال بیش فعال ی- نقص توجه بود. پژوهش حاضر ازنظر هدف از نوع کاربردی و به لحاظ روش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون و گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کودکان پسر بیش فعال 9 تا 12 سال شهر تهران در سال تحصیلی 99-1398 بود که تعداد 36 کودک به شکل هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در سه گروه مشتمل بر تمرینات ثابت (12 نفر)، تمرینات متغیر (12 نفر) و گواه (12 نفر) تقسیم شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه کانرز مقیاس والدین ( CPSQ ) و آزمون استروپ ( SCWT ) بود. برای تجزیه وتحلیل داده ها تحلیل واریانس یک راهه و تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد تمرین به شیوه متغیر در عملکرد شناختی (تکلیف استروپ) و حرکتی (پرتاب از بالای شانه) کودکان دارای اختلال بیش فعالی - نقص توجه تأثیر مثبت داشته است (05/0 P > ). با توجه به یافته ها می توان نتیجه گرفت که تمرین ثابت و متغیر یکی از مداخلاتی است که می تواند در بهبود عملکرد کودکان دارای اختلال بیش فعالی - کمبود توجه مؤثر باشد و در این میان اثربخشی تمرین متغیر بیشتر است .