آسیب فرهنگی

از جمله مباحث اساسی جامعه شناختی دوران معاصر، شناسایی و نقد وضعیت جامعه یا به عبارتی آسیب شناسی اجتماعی است. از دیدگاه اغلب صاحبنظران ارتباطات، ابزارهای فرهنگی و رسانه‏های جمعی اعم از نوشتاری، دیداری و شنیداری قادرند به واسطه انتشار محتوا، تصاویر و اصوات مخرب، آسیب‏هایی فرهنگی را تولید یا بازتولید نمایند. در این نوشتار بدون انکار توانمندی ابزارهای فرهنگی و وسائل ارتباط جمعی در تثبیت ارزش‏ها و هنجارهای متعالی، مصادیق آسیب زا و منفی این کالاها بر علیه زنان مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است و در شماره آتی علل و پیامدهای چنین روندی تبیین خواهد شد.

این مقاله با هدف تبیین دنیاگرایی ـ به عنوان یک آسیب فرهنگی ـ از دیدگاه قرآن کریم به رشتة تحریر در آمده تا برنامه ریزان فرهنگی بر اساس آن به بررسی وضعیت موجود و برنامه ریزی برای دستیابی به وضعیت مطلوب بپردازد. پس از یادکرد برخی از مبانی مهندسی فرهنگ، نخست به تفاوت «دنیاداری» و «دنیاگرایی» اشاره شده و سپس «دنیاداری» و «دنیاگرایی» در سه لایة «نگرش»، «ارزش» و «رفتار» از دیدگاه قرآن کریم به همراه شاخص های قرآنی دنیاگرایی گزارش شده است. نویسنده معتقد است اگر در جامعه ای نگرش دنیاگرایانه گسترش یابد، این نگرش اغلب سبب ترویج ارزش های دنیاگرایانه و در نهایت رفتار دنیاگرایانه خواهد شد، که این گونه رفتارها نیز به نوبة خود به تعمیق نگرش دنیاگرایی در جامعه منجر می گردد.

این پژوهش با هدف شناسایی تاثیر تولیدات فرهنگی شبکه های مختلف تلویزیون ایران بر آسیبهای فرهنگی زنان از دیدگاه دانشجویان زن دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان در سال تحصیلی86 ـ 1385 اجرا گردید. به همین منظور از تعداد 6575 دانشجوی زن دانشگاه با روش نمونه گیری چند مرحله ای، 380 نفر انتخاب گردیدند. از میان 380 پرسشنامه توزیع شده 366 مورد تکمیل شده و عودت داده شد که همین تعداد در ارزیابی ها مورد استفاده قرار گرفت. ابزار مورد استفاده در پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته ای بودکه 49 سؤال بسته پاسخ برای بررسی آسیبهای فرهنگی زنان در 5 محور؛ معیارهای همسرگزینی، روابط اعضای خانواده و به ویژه همسران، بروز خشونت علیه زنان، گرایش زنان به تجملات، مد و آرایش و توسعه مشارکتهای اجتماعی و اقتصادی زنان و یک سؤال باز پاسخ داشت. روش تحقیق غالب، توصیفی ـ پیمایشی بود. آلفای کرونباخ کل پرسشنامه 94/0 به دست آمد که بیانگر اعتبار بالای پرسشنامه بود. تحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی صورت گرفت، در سطح آمار توصیفی از فراوانی، درصد، نمودار میانگین و در سطح آمار استنباطی از آزمون T تک متغیره، T هتلینگ، تحلیل واریانس، آزمون توکی و رگرسیون استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان داد که از نظر دانشجویان زن شرکت کننده در پژوهش، تولیدات فرهنگی شبکه های مختلف تلویزیونی ایران بر معیارهای همسرگزینی (با میانگین 56/3)، روابط اعضای خانواده و به ویژه همسران (با میانگین 56/3)، خشونت علیه زنان (با میانگین 74/3)، گرایش زنان به تجملات، مد و آرایش (با میانگین 97/3) و بر توسعه مشارکتهای اجتماعی و اقتصادی زنان (با میانگین 72/3) تاثیرگذار بوده است. با توجه به ویژگیهای جمعیت شناختی بین دیدگاههای دانشجویان زن در سطح 01/0 برحسب سن، رشته تحصیلی، وضعیت تاهل و شغل در مورد میزان تاثیرگذاری تولیدات فرهنگی بر محورهای پنجگانه آسیب فرهنگی مورد مطالعه، تفاوت معنادار وجود داشت و بیشترین نمره تاثیر بر گرایش زنان به تجملات، مد و آرایش و کمترین نمره به معیارهای همسر گزینی و روابط خانوادگی اختصاص یافت.

 هدف : این پژوهش با هدف تحلیل جامعه شناختی مسائل فرهنگی استان ایلام انجام شد تا در پرتو آن، مسائل فرهنگی را شناسایی و رتبه بندی کند. روش: رویکرد این پژوهش، از نوع مطالعات کیفی است و بر همین مبنا، شیوه برساخت مسئله از طریق حضور کنشگران متعدد با دیدگاههای تخصصی متنوع در زمینه امور فرهنگی در دستور کار قرار گرفت. از نظر شیوه اجرا، در پژوهش حاضر از روش دلفی استفاده شده است و گردآوری و تحلیل پاسخهای شرکت کنندگان در دلفی در چهار راند انجام شده و برای ارزیابی کیفیت تحقیق از تکنیک اعتبار پاسخگو برای اعتمادپذیری و برای پایایی نیز از تکنیک انتقال پذیری و اجماع خبرگان استفاده شده است. یافته ها: از مهم ترین یافته های تحقیق، پایین بودن میزان مطالعه، کم توجهی به شایسته سالاری، تجمّل گرایی، مصرف نمایشی، کاهش نشاط اجتماعی، نحیفی فرهنگ کار، سواد مدیریتی پایین مدیران، نومیدی، بالا بودن تعصبات قومی و زبانی و کم توجهی به نخبگان استان به عنوان مسائل فرهنگی قابل ذکرند. نتیجه گیری : اکثر مسائل فرهنگی استان با وضعیت جاری جامعه در سطح کلان همسو هستند و تعداد کمی از آنها منشأ محلی دارند.

مقدمه و هدف پژوهش: هدف اصلی این تحقیق آسیب شناسی فرهنگی استفاده از شبکه های اجتماعی (موبایلی) در میان کارشناسان زن شاغل در شهرداری منطقه یک تهران می باشد و سؤال اصلی در این پژوهش این است که آسیب های فرهنگی استفاده از شبکه های اجتماعی (موبایلی) در میان کارشناسان زن شاغل در شهرداری منطقه یک تهران چیست؟ روش پژوهش: روش پژوهش کاربردی-توصیفی و از نوع پیوستگی می باشد. نتیجه گیری و یافته ها: در بررسی آسیب شناسی فرهنگی استفاده از شبکه های اجتماعی (موبایلی) در میان کارشناسان زن شاغل در شهرداری منطقه 1 تهران پرداختیم و چنین مشاهده می شود؛ در بعد آداب و رسوم، کاهش روابط خانوادگی در سازمان از جمله آسیب های فرهنگی استفاده از شبکه های اجتماعی می باشد. در بعد ارزشها، کاهش میل درونی جهت کسب موفقیت سازمان از جمله آسیب های فرهنگی استفاده از شبکه های اجتماعی می باشد. در بعد هنجارها، اعتیاد الکترونیکی از جمله آسیب های فرهنگی استفاده از شبکه های اجتماعی می باشد. در بعد باورها، کاهش کار گروهی در سازمان از جمله آسیب های فرهنگی استفاده از شبکه های اجتماعی می باشد.