مطالب مرتبط با کلیدواژه

بنی اسرائیل


۲۱.

مُفاد آیات وعید بنی اسرائیل در سوره اسراء(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآن و حدیث سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۲۳) 225 - 250

کلیدواژه‌ها: سوره اسراء بنی اسرائیل یهود وعید مسجد الاقصی آخرالزمان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۳۳ تعداد دانلود : ۵۱۰
آیات شریفه 4 الی 8 و همچنین آیه 104 سوره مبارکه اسراء، حاکی از اعلام پیشین خدای سبحان در خصوص دو افساد بنی اسرائیل و به تبع آن دو عقوبت ایشان است؛ در دوران پس از تشکیل رژیم اسرائیل (1948م)، تعداد قابل توجهی از عالمان مسلمان، با تخطئه تفسیر و تطبیق مفسران پیشین در خصوص این آیات، تفسیر و تطبیق جدیدی مرتبط با حکومت اسرائیل ارائه نمودند، هرچند با جزئیاتی متفاوت. روشن است که بحث مزبور در مقطع معاصر، مهم و تأثیرگذار و خطیر است، فلذا هر گونه تساهل و بی مبالاتی در آن می تواند آسیب زا باشد؛ مقاله حاضر درصدد آن است که با واکاوی و تحلیلِ منطقی متن آیات، در راستای نیل به مُفاد دقیق تری از آیات گام برداشته و زمینه را برای رهیافت به تطبیق صحیح آیات فراهم سازد. با بررسی های انجام شده اجمالاً این مطلب ظهور می یابد که دو افساد مذکور در آیات شریفه با استکبارِ شدید حاکمیتی از ناحیه بنی اسرائیل در منطقه قدس تحقق خواهد یافت و با دو عقوبت سخت الهی مجازات خواهد شد که تحقق هر دو عقوبت به دست گروهی که خود طعمِ سیطره و استکبار بنی اسرائیل را چشیده اند و دارای انگیزه الهی و عبودیت و شجاعت خواهد بود و با تحقق عقوبت دوم، بنی اسرائیل تا قیامت زیر سیطره ایشان خواهند ماند.
۲۲.

بررسی و نقد انگاره برتری ذاتی بنی اسرائیل بر اساس مطالعه تطبیقی تفاسیر قرآن و تفاسیر عهد عتیق

نویسنده:
منبع: مطالعات تطبیقی قرآن پژوهی سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۵

کلیدواژه‌ها: تفسیر قرآن مفسران عهدعتیق بنی اسرائیل برتری ذاتی تفضیل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۰ تعداد دانلود : ۲۸۴
تعابیری در آیات قرآن کریم و عهد عتیق یافت می شود که موهم برتری ذاتی قوم بنی اسرائیل است. پژوهش حاضر، با روش تحلیلی-تطبیقی این انگاره را با مستنداتی از تفاسیرقرآن و تفاسیر عهد عتیق، مورد بررسی و نقد، قرار گرفته است. مفسران عهد عتیق، در نقد این انگاره، به لغو برتری بنی اسرائیل پس از گوساله پرستی و درگیری یهود با پیامبران الهی، ناسازگاری آن با عقل، نامعلوم بودن ریشه این اعتقاد، غیرانسانی بودن تعصب برخی متون یهود بر نژادپرستی، اشاره کرده اند. مفسران قرآن کریم، نیز این انگاره را بر اساس ادله-ای همچون مشروط بودن برتری بنی اسرائیل به ایمان و پذیرش ولایت آل محمد(ص)، محدودیت زمانی و مکانی این برتری، تعارض آن با آیات خیریت و برتری امت حضرت محمد(ص)، متأخر بودن آیات برتری امت اسلام نسبت به آیات برتری بنی اسرائیل در ترتیب نزول و ضرورت فهم صحیح تفضیل به معنای «تخصیص نعمت های فراوان به این قوم، سرزنش های مکرر بنی اسرائیل درآیات قرآن، نقد و رد کرده اند. بدینسان آیات برگزیدگی و تفضیل قوم بنی اسرائیل، محدود به زمان خاص بوده و تداوم نیافته است.
۲۳.

بررسی دیدگاه مفسران در تفسیر آیات بازگوکننده تقاضای رؤیت خدا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال دهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳۹ 21-30

کلیدواژه‌ها: آیات رؤیت خدا تفسیر کلامی رؤیت خدا حضرت موسی (ع) میقات بنی اسرائیل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۵ تعداد دانلود : ۳۷۸
در بخشی از آیات مربوط به رؤیت خدا مانند آیه 55 بقره، 153 نساء و 143 أعراف، از سوی گروهی از بنی إسرائیل و حضرت موسی × تقاضای رؤیت خدا شده است. در مورد این که تقاضای حضرت موسی × از جانب خود حضرت بوده یا از جانب بنی إسرائیل؟ و اگر از جانب بنی إسرائیل بوده است، در اینکه مقصود از رؤیت، رؤیت بصری بوده یا رؤیت غیربصری، در بین مفسران إختلاف نظر وجود دارد؛ برخی رؤیت مورد تقاضای حضرت موسی × را رؤیت بصری دانسته که از جانب قوم ایشان در میقات صورت گرفته است، برخی دیگر تقاضای رؤیت بصری را از جانب خود حضرت می دانند و گروه سوم رؤیت مورد تقاضا از سوی حضرت موسی × را به علم ضروری به خدا معنا کرده اند. از بررسی آیات چنین به نظر می رسد که رؤیت مورد تقاضای حضرت موسی × رؤیت بصری بوده که به إصرار قوم و از جانب آنان صورت گرفته است.
۲۴.

بررسی الگوی مقاومت بنی اسرائیل در فرایند نهادینه سازی گفتمان صبر در جامعه اسلامی

نویسنده:
منبع: مطالعات علوم قرآن سال دوم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۴) 135 - 164

کلیدواژه‌ها: الگوی مقاومت بنی اسرائیل نهادینه سازی گفتمان صبر جامعه اسلامی شرایط مکه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۰ تعداد دانلود : ۲۲۲
داستان اقوام پیشین، سختی ها و تلخ کامی ها، عوامل کامیابی و شکست، فراز و فرود های آنان آیینه عبرتی در برای امت های پسین است. یکی از اهداف قصه های قرآن، بسترسازی برای القا و نهادینه سازی مفاهیم و حقایقی است که جز با زبان شیرین داستان، داروی سخت و تلخی همچون صبر و پایداری، در آن قابل تحمل نیست. راهبرد مقاومت در قرآن طی فرایند حکیمانه ای، منطبق و ناظر بر شرایط و تحولات جامعه، پی ریزی و نهادینه سازی شده است. بخشی از این فرایند، نهادینه سازی گفتمان مقاومت و صبر در بستر تبیین الگوی مقاومت قوم بنی اسرائیل است که در این تحقیق، ضمن پنج دسته آیه، به آن پرداخته شده است. نگارنده در بررسی آیات مربوطه، با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی و با توجه به رویکرد تنزیلی، نتایج در خور تأملی به دست داده است؛ از جمله: 1. درخواست آخرین درجات شکیبایی توسط ساحران تواب، در مقابل شدیدترین شکنجه های فرعون، منطبق بر شرایط طاقت فرسای مسلمانان در مکه بوده است. 2. مسائل مطرح شده مربوط به رهایی بنی اسرائیل از ذلت و خفت، وعده هلاکت دشمنان قدرتمند آنان، به عنوان ضرورتی برای استقامت مسلمانان در شرایط سخت دوران مکه ترسیم شده است.
۲۵.

بنی اسرائیل و سنت الهی کیفر: تحلیل گفتمان انتقادی یک داستان قرآنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات علوم قرآن و حدیث سال هفدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۴۶) 167 - 203

کلیدواژه‌ها: سنت الهی کیفر بنی اسرائیل تحلیل متن تحلیل کردار گفتمانی تحلیل کردار اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۵ تعداد دانلود : ۵۳۹
بنی اسرائیل و سنت الهی کیفر: تحلیل گفتمان انتقادی یک داستان قرآنی سنت الهی کیفر یکی از مهم ترین، سنت های الهی است که بر تعاقب عمل و جزا تأکید می کند و اصلی ترین محرک انسان برای پایبندی به قوانین شریعت است. این سنت بارها در قرآن کریم بازگو شده است؛ اما تنها نص مشترک در زمینه جاری شدن این سنت در میان بنی اسرائیل ، ماجرای سرپیچی آنان از فرمان جهاد برای ورود به سرزمین مقدس بوده، که در قرآن کریم (سوره مائده/20-26) و تورات ( سفر اعداد/ فصل13-14) شرح آن آمده است. تحلیل این سنت با روش تحلیل انتقادی گفتمان نشان دهنده کاربست یک عنصر از گفتمان یهودی و مفصل بندی جدید آن به عنوان دال کانونی در شکل دهی هویت دینی-اسلامی است. بازخوانی سنت الهی کیفر با تکیه بر آیات سوره مائده از طریق تحلیل متن ، کردار گفتمانی و کردار اجتماعی نشان می دهد که چگونه یک متن مقدس می تواند در بازتعریف مفاهیم دینی ، ساماندهی هویت سیاسی و اجتماعی مسلمانان ، غیریت سازی و هویت بخشی به گروه های خاص اسلامی نقش ایفا کند. واژگان کلیدیسنت الهی کیفر، بنی اسرائیل ، تحلیل گفتمان انتقادی ، تحلیل متن ، تحلیل کردارگفتمانی ، تحلیل کردار اجتماعی
۲۶.

بررسی تطبیقی وعده مشروط خداوند به قوم بنی اسرائیل درباره سرزمین مقدس در قرآن و عهد عتیق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت ادیان سال یازدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۴۴) 67-86

کلیدواژه‌ها: سرزمین مقدس وعده مشروط خدا بنی اسرائیل قرآن عهد عتیق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۱۰ تعداد دانلود : ۳۳۹
قرآن کریم تحقق وعده واگذاری سرزمین مقدس به بنی اسرائیل را مشروط به طاعت و بندگی خداوند و صبر و استقامت می داند. به عبارت دیگر، این وعده مشروط به التزام بنی اسرائیل به پیمان ها و تعهداتشان و پیروی از فرمان های الهی است. بر اساس تاریخ و آیات قرآن، به دلیل عدم تحقق این شرایط و عمل نکردن بنی اسرائیل به فرمان های الهی، این وعده (مالکیت و استخلاف)، جز دوره ای محدود (دوره حضرت داود و سلیمان علیه السلام) در دوره های بعد تحقق نیافت و این سرزمین بر آنان حرام شد. این تبیین قرآن کریم، در برابر گزارش تورات است که با وجود گزارش نافرمانی های متعدد بنی اسرائیل و خشم و غضب خداوند در مقاطع گوناگون، از نوع عملکرد آنان و پیمان شکنی های فراوان و عدم پایبندی به تعهداتشان، بازهم در نهایت بر مالکیت سرزمین مقدس برای بنی اسرائیل ظهور دارد.
۲۷.

بررسی بازگشت بنی اسرائیل به مصر پس از عبور از دریا از منظر مفسران قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال دوازدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۴۵ 219-234

کلیدواژه‌ها: تفسیرتاریخی بنی اسرائیل موسی (ع) فرعون مصر فلسطین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۱۲ تعداد دانلود : ۳۳۹
مشهور است که بنی اسرائیل از دریا عبور کردند و فرعون و لشگریانش که در تعقیب آنان بودند، غرق شدند و آنان پس از عبور از دریا به سمت سرزمین مقدس فلسطین رفتند و پس از سرپیچی از فرمان خدا در مورد ورود به آن سرزمین، چهل سال در بیابان سرگردان شدند. این نوشتار با مراجعه به آیات و تفاسیر قرآن و تحلیل و بررسی دیدگاه مفسران درصدد است، نشان دهد که بنی اسرائیل پس از عبور از دریا به مصر بازگشتند و مدتی در آنجا سکونت کردند و پس از آن به سمت سرزمین مقدس کوچ نمودند. نُه شاهد قرآنی که مهمترین آنها وارث شدن بنی اسرائیل نسبت به اموال فرعونیان مصر و استخلاف و جانشینی بنی اسرائیل به جای فرعونیان است برای تقویت این احتمال ارائه شده است و در پایان به این نتیجه رسیده است که بنی اسرائیل پس از عبور از دریا به مصر بازگشته اند.
۲۸.

بازنگاهی تحلیلی به فرجام بنی اسرائیل در آخرالزمان با بررسی تطبیقی آیات 4 تا 7 سوره اسراء(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال چهاردهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۵۳ 45 - 72

کلیدواژه‌ها: سوره اسراء بنی اسرائیل فساد آخرالزمان فلسطین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۴۹ تعداد دانلود : ۳۱۷
قرآن کریم از میان همه اقوام، به بازخوانی سرگذشت بنیاسرائیل توجه بیشتری داده است و در آیات چهارم تا هفتم سوره اسراء، فرجام و سرنوشت محتوم آنان را گوشزد میکند و به دلیل فساد و سرکشی بزرگشان به آنان وعده انتقام در دو بازه زمانی داده است. این پژوهش میکوشد با محوریت آیات نخست سوره اسراء، با رویکرد تفسیر تطبیقی و روش کتابخانهای به تبیین محورهای مهم این آیات بپردازد که عبارتند از: مراد از قضای الهی؛ مفهوم «الکتاب»؛ جنس فساد بنیاسرائیل؛ عرصه تباهی بنیاسرائیل؛ چیستی انتقام الهی از دو فساد بزرگ؛ چگونگی بازگشت قدرت بنیاسرائیل و در نهایت معرفی انتقامگیرندگان از این قوم ستمگر. فرآیند این واکاوی نشان میدهد هرچند درباره افساد مرتین بنیاسرائیل، نظریه غالب و شایع در بین مفسران آنکه این دو مرحله از فساد در تاریخ بنیاسرائیل رخ داده و گزارههای آیات گزارهای اخباری از گذشته است و مفسران در اصل این قضیه که این فسادها رخ داده و در هر دو نوبت بنیاسرائیل انتقام گرفته شدهاند اشتراک دارند، اما با بررسی مقایسهای آنها به دست میآید اشکالات عمده و متعددی بر این نظریه قابل طرح است از این رو نظریه یاد شده به شدت مورد تردید است در این حال نظریه دیگری را ارائه کرده که میتواند با گزارههای سیاقی و محتوایی آیه همخوانی داشته و به عنوان یک نظریه رقیب مطرح گردد دستاورد ارائه این نظریه آن است که با توجه به اشکالات نظریه نخست امکان اینکه این افساد مربوط به آینده باشد تقویت شده و احتمال اتفاق آن در آخرالزمان و عصر ظهور یا نزدیک بدان با توجه مویداتی تقویت میگردد.
۲۹.

وقایع آزمونهای الهی در قران و عهدین و انعکاس آن در مصور سازی متون دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات هنر اسلامی سال شانزدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴۰ 191 - 208

کلیدواژه‌ها: سنت الهی قرآن عهدین آزمون های الهی بنی اسرائیل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۷ تعداد دانلود : ۳۲۰
هر مذهبی دارای نظام معنای خاص خویش است که براساس آن نظام به داوری اخلاقی می پردازد و باید و نبایدهای فردی و اجتماعی را تقویت می کند. سنت آزمون الهی از سنن قطعی و حتمی خداوند است که ذات و جوهره ی انسان ها را به تکاپو می کشاند و او را از حضیض خاک به اوج افلاک می رساند. قوه و استعداد درونی انسان را به فعلیت می رساند؛ از این رو زمینه ساز ظهور افعال و نیات درونی بندگان است؛ این سنت عام و همگانی مختص قشر خاصی نیست، بلکه در همه افراد بشر جریان دارد اما شکل و ابزار آن متفاوت است. از آن جایی که سنت امتحان به پیروان دین خاصی اختصاص ندارد. مسئله ای که اینجا طرح می گردد چگونگی سنت ابتلا در قرآن و عهدین قوم بنی اسرائیل است. این پژوهش به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده های کتابخانه ای انجام شده است و  به شیوه تطبیقی به بررسی این سنت در قوم بنی اسرائیل در قرآن و عهدین پرداخته و مستندات مربوط به فلسفه آزمایش، ابزار از جمله با نهر آب، با ممنوع کردن صید در روز سبّت، با کشتن پسران و اسیر کردن زنان با مال و فرزند و ... با تحلیل و توصیف بیان کرده است. یافته های پژوهش حاکی از این است که سنت ابتلا در قرآن به عنوان کتاب آسمانی دین اسلام و در عهدین قوم بی اسرائیل وجود دارد. اهداف پژوهش: 1.بررسی وقایع آزمون های در قرآن و عهدین. 2.بررسی بازتاب وقایع آزمون های الهی در قرآن و عهدین در مصورسازی متون دینی. سوالات پژوهش: 1.وقایع آزمون های الهی در قرآن و عهدین چگونه آمده است؟ 2.وقایع آزمون های الهی در قرآن و عهدین چه بازتابی در مصورسازی متون دینی داشته است؟
۳۰.

ارزیابی دیدگاه ها درباره چرایی برخورد غضب آلود حضرت موسی (علیه السلام) با هارون در قرآن

نویسنده:
منبع: تفسیرپژوهی سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۲ 76 - 45

کلیدواژه‌ها: موسی (ع) هارون (ع) خشم و غضب عصمت انبیا (ع) بنی اسرائیل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۲ تعداد دانلود : ۱۴۱
حضرت موسی (علیه السلام) پس از بازگشت از کوه طور با مشاهده گمراهی قوم بنی اسرائیل به دلیل گوساله پرستی با برادرش هارون که جانشین وی در میان قوم بود به شدت برخورد کرد. این رفتار حضرت در آیه ۱۵۰ سوره اعراف بیان شده است. پس از این واکنش، گفتگویی میان حضرت موسی (علیه السلام) و هارون انجام می شود که در آیات ۹۲ ۹۴ سوره طه بدان پرداخته شده است. رفتار غضب آلود حضرت موسی (علیه السلام) با عصمت، شأن و جایگاه انبیای الهی ناسازگار می نماید؛ بر این اساس پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی بر مبنای مطالعات کتابخانه ای آرای مفسران را در توجیه رفتار حضرت موسی (علیه السلام) ارزیابی می کند و از میان این آرا دلایلی چون «مسئولیت هارون نسبت به هدایت بنی اسرائیل»، «نشان دادن بزرگی و قبح گناه بنی اسرائیل»، «تجلی غضب الهی در غضب انبیا (علیهم السلام)»، «تبعیض قائل نشدن بین خطای خویشاوند و بیگانه» و «تفاوت در علم و مظاهر علم» در تبیین آیات مذکور از مقبولیت بیشتری برخوردار هستند.
۳۱.

ویژگی های انبیا از دیدگاه یهود

نویسنده:
منبع: کلام حکمت سال چهارم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۸ 33 - 51

کلیدواژه‌ها: نبی نبیه پیش گویی بنی اسرائیل یهود عهد قدیم وحیی عصمت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۷ تعداد دانلود : ۱۳۹
در پژوهش حاضر سعی شده است ویژگی های انبیای بنی اسرائیل از دیدگاه یهودیان تحقیق و تبیین شود. با توجه به اینکه نبوت یکی از مهم ترین مسایل اعتقادی ادیان ابراهیمی بوده و بنی اسرائیل بیش ترین انبیا را به خود اختصاص داده اند، هدف از پژوهش حاضر تبیین ویژگی های انبیا از دیدگاه یهودیان به منظور رفع ابهام و ایجاد شناخت مبنایی نبوت در دین یهود از متون اصلی این دین بزرگ ابراهیمی است. با بررسی آموزه های عهد قدیم، روشن می شود که با این که نبوت، یک اصل مهم و تأثیرگذار در یهود است، واژه نبی در کتاب مقدس، معنایی وسیع و گسترده داشته و عنوان کلی برای هر شکل و حالت پیامبرانه بوده است. همه انبیا دارای وظایف و ویژگی هایی شبیه هم نبوده و درجه نفوذ و شکل رسالت آنها نیز یکسان نبوده است. با این وجود، برای نبی، ویژگی های کلی را ذکر کرده اند که در پژوهش حاضر به آن پرداخته می شود.
۳۲.

شباهت ها و تفاوت های جنبه های تبلیغ حضرت موسی (ع)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: حدیث و اندیشه بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳۱ 203 - 226
تعداد بازدید : ۲۳۱ تعداد دانلود : ۱۳۹
قرآن موثق ترین منبع بیان قصص تاریخی می باشد به عنوان مثال داستان حضرت موسی (ع) و نقش نبوت ایشان در تحولات تاریخی عصر خویش که به کرات در قرآن بدان اشاره شده است. قصص قرآنی علاوه بر موضوع عبرت آموزی نقش راهبردی در ایجاد یک روش تبلیغی مناسب برای مبلغان دینی در بر دارد. سوال اساسی که در این مقاله مطرح می شود این است که چه شیوه های تبلیغی حضرت موسی (ع) در مواجهه با فرعون که فراتر از موضوع پادشاهی ادعای خدایی داشت و عامه ی مردم شامل آل فرعون و بنی اسراییل اتخاذ نمودند و شباهت ها و تفاوت ها در این شیوه ها چه بوده است؟ با پرداختن به شباهت ها و تفاوت های شیوه های تبلیغی حضرت موسی (ع) در مواجهه ی با فرعون و مردم که امری مهم در عرصه ی تبلیغ برای مبلغین به شمار می آید به این امر مهم پرداخته شد که فارغ از تفاوت ها و شباهت ها در این مواجهه یک امر مشترک وجود دارد که فرعون و سایر مردم بدون توجه به مقام و موقعیتی که درآن قراردارند دارای ملکه ی درونی به نام فطرت هستند. که مخاطب دعوت پیامبران همین فطرت انسان می باشد.
۳۳.

رابطه رفتارشناسی قوم یهود با ذکر حداکثری بنی اسرائیل در قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی دوره ۱۳ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۵۱ 119 - 138
تعداد بازدید : ۳۵۷ تعداد دانلود : ۱۹۵
ویژگی های شخصیتی، شاکله اجتماعی و سبک زندگی بنی اسرائیل سبب شده است تا داستان زندگانی بنی اسرائیل از پربسامدترین داستان ها در قرآن کریم قرار گیرد. گویا خداوند به جهت شاخصه های مختلفی که در رفتار و زندگی قوم یهود به عنوان یک امت دینی بوده است را الگویی مناسب جهت تربیت اجتماعی مسلمانان و ساخت امت اسلامی دیده است. ویژگی هایی چون «مادی گرایی و تجربه گرایی، باور به برتری نژادی بر دیگران، دنیاطلبی، نسبت های ناروا به انبیاء، صف آرایی یهود در برابر ظهور پیامبر خاتم(ص)...»، از جمله این شاخصه ها است. با توجه به ویژگی های بنی اسرائیل، می توان آنها را به عنوان یکی از جدی ترین تهدید برای امت اسلامی فرض کرد. راز تکرار داستان بنی اسرائیل در قرآن کریم این است که جامعه اسلامی در زمان حیات پیامبر (ص) و پس از آن، از نگون بختی یهود پند گیرند و از زندان ناراستی و بدعهدی رها شوند تا گرفتار فتنه و عذاب الهی نشوند. روشِ پژوهش، توصیفی تحلیلی با استناد به منابع کتابخانه ای و منابع تفسیری و تاریخی است.
۳۴.

تصویرپردازی از آینده بیداری اسلامی بر اساس ماجرای طالوت (ع) در قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بیداری اسلامی سال یازدهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۲۵) 109 - 132
تعداد بازدید : ۱۵۹
ترسیم تصویری قرآن بنیان از آینده جریان بیداری اسلامی، در کانون توجه این پژوهش قرار دارد ( مسئله )؛ برای این منظور از روش آیه پژوهی استفاده شده که در خلال آن با «نگاه آیاتی» به ماجرای طالوت(ع) در سوره بقره، «نگاشت» گذشته به آینده به شکلی قاعده مند صورت می پذیرد. مطابق با نگاه آیاتی مصادیق گذشته «آیات»، ماکتی از مصادیق آینده آن است که به صورت تکامل یافته تر و در پهنه وسیع تری واقع می شوند. از همین رو مفهوم «آیه» در مطالعات آینده نگری قرآنی حائز اهمیّت است ( روش )؛ با معادل سازی ماجرای طالوت(ع) با شرایط عصر کنونی امت اسلامی به عنوان «ذوالآیه»، می توان سناریویی برای تحولات آینده امّت اسلام در پنج مقطع پیشنهاد داد؛ یک) ایجاد نیاز به تحوّل ساختاری که در آن به دنبال فشارهای دشمن، نخبگان جامعه به سطح بالاتری از هشیاری و بیداری اسلامی می رسند، دو) ایجاد ساختارهای الهی در جبهه حقّ، سه) آماده سازی لشکریان تا شکل گیری یک ساختار نظامی هماهنگ با بهره مندی از توان های فرامادّی، چهار) سرکوبی فساد جبهه استکبار با محوریت رژیم صهیونیستی و پنج) ایجاد زمینه های جهش تمدنی. این الگوی قرآنی، تصویری از گشایش پس از شدت و افق روشن استقامت در برابر تهدیدها را فراروی بیداری اسلامی می گشاید، که تداعی گر منطق امیدبخش و برانگیزاننده ای برای امت اسلامی است ( یافته ها ).
۳۵.

بررسی تطبیقی اخلاق بنی اسرائیل در قرآن و تورات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال نهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳۵ 247 - 276

کلیدواژه‌ها: قرآن تورات بنی اسرائیل موسی ویژگی های اخلاقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۷ تعداد دانلود : ۱۸۷
قرآن بیش از هر قومی به بیان سرگذشت قوم یهود یا بنی اسرائیل از زوایای مختلف پرداخته است. معیار قرآن در پرداختن به سرگذشت پیشینیان، عبرت آموزی به آیندگان و اصلاح رفتار آنان است، معیاری که در همه داستان های قرآنی دیده می شود. با توجه به اهتمام فراوان قرآن به داستان بنی اسرائیل این سؤال مطرح می شود که آنان چه ویژگی های اخلاقی داشته اند که این همه مورد توجه قرآن قرار گرفته اند؟ در همین حال آیا این ویژگی ها فقط در قرآن مطرح شده یا در تورات، کتاب آسمانی یهود نیز آمده است؟ با بررسی و جمع بندی آن دسته از آیات قرآن که درباره بنی اسرائیل سخن می گویند و تطبیق آن با عبارات تورات، می توان به ویژگی های اخلاقی آنان پی برد، ویژگی هایی که برخی از آن ها به دوران موسی(ع) و برخی دیگر به دوران پیامبر اسلام(ص) بازمی گردد. گرچه ظاهر برخی از آیات قرآن و عبارات تورات، از برتری بنی اسرائیل بر دیگران سخن گفته است. با بررسی دقیق و همه جانبه درمی یابیم که تصویری که قرآن و تورات از قوم بنی اسرائیل نشان داده اند، در مجموع تصویری منفی و مذموم است.  
۳۶.

نگاهی تطبیقی به سرنوشت مسلمانان و بنی اسرائیل با تکیه بر آیات سوره مائده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال دوازدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴۶ 507 - 527

کلیدواژه‌ها: عهد الهی بنی اسرائیل امت خلافت سرزمین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۳ تعداد دانلود : ۱۱۵
هدف این مقاله مقایسه وظایف و سرنوشت بنی اسرائیل و مسلمانان در قبال "خلافت" و "وراثت" ظاهری و باطنی، و تحلیل آن با تکیه بر آیاتی از سوره مائده می باشد. روش مقاله تحلیلی توصیفی با تدبر در آیات و روایات و استناد به داده های تاریخی و تفسیری است. یافته های بحث به این ترتیب است که عهد خدا که ولایت و امامت، یعنی همان "خلافت" و "وراثت" باطنی و معنوی است، با نصب خلافت ظاهری تکمیل می شود. انسان های پاک و مطهر، وارث این دو خلافت بوده و حاکمیت بر زمین مقدس، مظهر و نماد وراثت ظاهری به پشتوانه خلافت باطنی می باشد. خلافت معنوی، سبب حفظ خلافت ظاهری و سرزمینی است. امت اسلامی هم همانند بنی اسرائیل، به واسطه دوری از "خلافت" ظاهری و باطنی، از حقیقت اسلام محروم شده نتوانستند آن را حفظ نمایند، لذا الان بیت المقدس، خارج از دسترس مسلمانان است.
۳۷.

ریشه ها و عوامل انحطاط اخلاقی یهود از منظر قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت ادیان سال ۱۴ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۵۵) 39-58

کلیدواژه‌ها: یهود انحطاط بنی اسرائیل اخلاق هود

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۳ تعداد دانلود : ۱۸۰
در قرآن از میان اقوام و پیروان ادیان، بیشترین سخن درباره یهود بوده و بیشترین انحطاط اخلاقی به آنان نسبت داده شده است؛ ازهمین رو این امر نیازمند تبیین و بررسی ریشه ها و مؤلفه های اساسی انحطاط اخلاقی یهود در قرآن است که با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی و توصیفی، از طریق کدگذاری باز و مقوله بندی تمام ویژگی های ناپسند اعتقادی، اخلاقی و رفتاری یهود و سپس از طریق کدگذاری بسته، به بررسی و تحلیل اوصاف ناپسند اخلاقی یهود پرداخته شده است. با بررسی واژگان، مضامین و مفاهیم آیات قرآن، ابتدا ویژگی های عمومی یهود و سپس مهم ترین صفات اخلاقی ناپسند شان مشخص شده است و در آخر، مهم ترین خصوصیات اعتقادی و اخلاقی یهود، برای دستیابی به هدف تحقیق و تعیین عوامل اصلی انحطاط یهود، به عنوان آورده های طولی در این امور ذکر شده است: 1. حس گرایی و معرفت شناسی تجربی و به تبع آن، مادی گرایی و نژاد پرستی؛ 2. پیروی از هواهای نفسانی، موتور محرک انحطاط اخلاقی یهود شمرده شده است؛ 3. عصیان عالمانه، متأثر از عامل 1و2 به عنوان مجری انحطاط اخلاقی یهود به شمار آمده است.
۳۸.

تحلیل انتقادی دیدگاه مفسران معاصر در خصوص استسقای حضرت موسی (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه قرآن و حدیث دوره ۱۶ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۳۲ ۱۰۵-۸۱

کلیدواژه‌ها: استسقا موسی بنی اسرائیل خارق عادت امداد الهی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۷ تعداد دانلود : ۱۷۶
امدادهای الهی که در قرآن به صورت اموری خارق عادت گزارش شده، امروزه به عنوان یکی از جدی ترین مسائلی است که می تواند به نحوی باورهای مومنانه در این عرصه را با شک و تردید بیامیزد. داستان استسقای حضرت موسی % هم در قرآن و هم تورات گزارش شده است، با این حال در کیفیت وقوع آن برداشت های متفاوتی در میان دانشمندان اسلامی ارائه گردیده که ریشه در رابطه علم و دین، نقش عقل در درک خوارق عادات، جایگاه روایات تفسیری و رابطه خوارق عادات با نظام سنن در نظر مفسر دارد. در پژوهش حاضر که در روش استخراج، کتابخانه ای و اسنادی و در پردازش تطبیقی- تحلیلی آمیخته با نقد است، پس از دسته بندی، بررسی و واکاوی دیدگاه مفسران و دانشمندان اسلامی، به بیان مبانی موثر در اختلاف دیدگاه ها پرداخته شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که چون این واقعه خارج از حوزه علم بوده، محال عقلی نیست، دانش اجمالی از روایات تفسیری نسبت به آن حاصل می شود و تناقضی با سنن الهی ندارد، دیدگاه پذیرش ظاهر آیات بر اساس قدرت الهی ترجیح دارد.