پارک

پیامدهای توسعه شهری و پیچیدگی های معضلات زیست محیطی امروزی که بسیاری از جوامع شهری را درگیر نموده، وجود فضای سبز و گسترش آن را بیش از هر زمان دیگر ضروری ساخته است. بدون شک پارک های شهری نقش مهمی در ارتقای کیفیت محیط زیست شهری دارند، چنین فضاهایی با کارکردهای اجتماعی، اقتصادی و اکولوژیکی به عنوان یکی از شاخص های شهر پایدار به شمار می آیند. در پژوهش حاضر که به بررسی اثرات اجتماعی ناشی از گسترش فضای سبز در شهر قوچان می پردازد، شاخص های اجتماعی مطلوب و نامطلوب در نتیجه ایجاد و گسترش این نوع کاربری، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق در این پژوهش بر اساس هدف کاربردی و بر اساس روش توصیفی-تحلیلی بوده است. اطلاعات آن به صورت میدانی و با استفاده از پرسشنامه جمع آوری گردیده است. حجم نمونه در نظر گرفته شده بر اساس فرمول کوکران برای توزیع پرسشنامه 383 عدد برآورد شد که با در نظر گرفتن مقیاس و شعاع دسترسی هر پارک، به روش نمونه گیری تصادفی در میان شهروندان (ساکنین، کسبه و مجاورین) توزیع شد. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزارSPSS پردازش شد. بررسی کارکردهای اجتماعی پارک ها نشان داد این فضاها در شهر قوچان به خصوص در پارک های ناحیه ای و منطقه ای علاوه بر اینکه دارای نتایج و آثار مطلوب اجتماعی هستند دارای تبعات نامطلوبی نظیر محل وقوع درگیری و نزاع اجتماعی و شکل گیری روابط نامناسب می باشد.

رشد شهرنشینی و افزایش جمعیت در شهر مشهد در طی سال های مختلف و وجود آلودگی های زیست محیطی در این شهر نیاز به فضای سبز به خصوص پارکها و گسترش آن را به عنوان یکی از مهمترین عوامل موثر در بهبود زندگی و سلامت شهروندان دارد. به همین سبب پارکهای شهری از جمله کاربریهایی است که توزیع و پراکنش آن در سطح شهر اهمیت زیادی دارد .در این مقاله توزیع پارکهای مناطق 13 گانه شهر مشهد بررسی شده که کمبود این فضا در برخی از مناطق و مازاد آن در مناطق دیگر به چشم می خورد به طوریکه ضریب پراکندگی بوستانها در بین مناطق شهر مشهد 0.89 است که نشان دهنده توزیع ناعادلانه پارکها در شهر مشهد است . هدف این مقاله ارائه الگوی مناسب برای توزیع بهینه ی پارکها در هر یک از مناطق شهر، با توجه به مولفه هایی چون جمعیت ، نرخ رشد جمعیت ، نرخ توسعه پارکها ، سرانه پارکها و نسبت مساحت پارک به مساحت منطقه است. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی و جمع آوری اطلاعات بر اساس مطالعات کتابخانه ای بوده. در این پژوهش همبستگی متغییرها مورد بررسی قرار گرفت و با استفاده از تکنیک تاپسیس هر کدام از مناطق شهر بر اساس مولفه های ذکر شده تجزیه و تحلیل و اولویت بندی مناطق جهت توسعه پارکها انجام شد. نتایج نشان میدهد مساحت منطقه بیشترین همبستگی را با نرخ توسعه پارک و نرخ رشد جمعیت را دارد . نتایج آزمون تاپسیس نشان داد که منطقه دو رتبه نخست را جهت توسعه پارکها را دارد.

هدف از انجام پژوهش حاضر، ساخت و اعتباریابی پرسشنامه عوامل موثر بر گرایش افراد به فعالیت ورزشی در پارک ها بود. جامعه آماری پژوهش کلیه استفاده کنندگان از پارک های شهر اصفهان بودند که به طور معمول از پارک ها برای فعالیت های ورزشی استفاده می کردند. حجم نمونه 450 نفر و روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شد. پرسشنامه حاضر محقق ساخته و برگرفته از مصاحبه با شرکت کنندگان در فعالیت های ورزشی در پارک ها بود. به منظور بررسی روایی صوری و محتوایی پرسشنامه، از نظر متخصصان مدیریت ورزشی بهره گیری شد. از تحلیل عاملی اکتشافی برای استخراج عامل ها، آلفای کرونباخ برای بررسی روایی و پایایی پرسشنامه و از تحلیل عاملی تاییدی برای تعیین روایی سازه در نرم افزارهای SPSS و AMOS استفاده گردید.  نتایج تحلیل عاملی اکتشافی منجر به استخراج 14 عامل نهادینه سازی ورزش، آموزش ورزش، نیازمندی به وسایل و مکان های ورزشی، کیفیت مکان های ورزشی، کیفیت و نحوه استقرار تجهیزات و وسایل ورزشی، محیط و مکان های ورزشی مختص بانوان، توسعه امکانات ورزشی پارک، توسعه امکانات جانبی و رفاهی پارک، تامین منابع مالی، انگیزش عمومی، تبلیغات شفاهی، اطلاع رسانی به عموم، روحی-روانی و امنیتی شد. همچنین نتایج تحلیل عاملی تاییدی نشان داد کلیه سوالات دارای بار عاملی مناسب و قابل قبولی بودند. شاخص های برازش مدل تحلیل عاملی تاییدی نیز برازش مدل را تایید نمودند.  با توجه به اینکه پرسشنامه حاضر در بین شهروندان کشور اعتباریابی شد، پیشنهاد می شود محققان در تحقیقات آینده از پرسشنامه تحقیق حاضر به منظور بررسی عوامل موثر بر گرایش افراد به فعالیت ورزشی در پارک ها در شهرها و استان های مختلف کشور استفاده کنند. 

نابرابری های خدماتی و اجتماعی ناشی از وضعیت نامناسب شهر نشینی، توجه  بیش ازپیش به  کودکان به عنوان جمعیت  آسیب پذیر و حساس  جامعه  را در جهت  تأمین نیازها و خواسته های آن ها براساس اصول و مؤلفه های شهر دوستدار کودک ضروری می سازد. هدف از این مقاله سنجش وضعیت مؤلفه ها و شاخص های شهر دوستدار کودک از دیدگاه کودکان و والدینشان  و اولویت بندی مؤلفه ها براساس میزان اهمیت آن ها است. .مطالعه موردی این پژوهش، شهر آمل است. این  پژوهش ازنظر اهداف  کاربردی  توسعه ای و ازنظر ماهیت و روش توصیفی-تحلیلی مبتنی بر پیمایش است. داده های مربوط به هر یک از متغیرها از طریق پرسشنامه و  مصاحبه جمع آوری گردید. واحدهای تحلیل این پژوهش کودکان و جامعه آماری، کلیه کودکان شهر آمل است. با توجه به گستردگی جامعه آماری، از روش نمونه گیری کوکران،  250 نفر به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب گردید. داده های به دست آمده از طریق آزمون آماری تی تک نمونه ای و فریدمن مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج آزمون های آماری نشان می دهد همه مؤلفه های شهر دوستدار کودک در شهر آمل در  وضعیت نامناسب نیست و  با سطح مطلوب تفاوت معناداری دارد. همچنین بین مؤلفه ها براساس سطح اهمیت مطلوبیت، تفاوت معنادار است. در این رابطه مؤلفه دسترسی به خدمات دارای بالاترین اولویت و در رتبه اول و مؤلفه مشارکت و ارزش دهی به کودکان دارای پایین ترین اولویت بوده است. بنابراین  در تأمین  نیازها و خواسته های کودکان در ناحیه مورد مطالعه در چارچوب مؤلفه ها و  شاخص های شهر دوستدار کودک توجه اندکی شده است. همچنین  آن ها به عنوان ذی نفعان در تصمیمات توسعه ای شناخته نشدند. لذا در تحقق بخشی شاخص های دوستدار کودک، باید مؤلفه مشارکت کودکان و ارزش دهی به آن ها در کانون توجه قرار گیرد.