پژوهشنامه جغرافیای انتظامی

زمینه و هدف: مسائل اجتماعی و امنیت همواره در جوامع شهری به عنوان پدیده ای مهم موردبحث قرارگرفته است که جرم و خشونت ازجمله این مسائل است. از گذشته، امنیت یک مقوله بسیار مهم در زندگی و جوامع بوده است و نبود آن همواره در روند زندگی اختلال ایجاد کرده است. با توجه به گسترش شهرنشینی و رواج ناامنی های اجتماعی در شهرها، راه کار جهت افزایش امنیت ضرورت یافته است. هدف پژوهش شناسایی عوامل مؤثر در ناکارآمدی بافت و فضای شهرک نیایش بوشهر و ارائه راه کارهای مناسب جهت پیش گیری از جرم است. روش: این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش تحلیلی است. روش جمع آوری داده ها از طریق مطالعات اسنادی از پایگاه هایی نظیر؛ اداره پلیس و نیروی انتظامی به دست آمده است. سپس به کمک نرم افزار اس پی اس اس پرسش نامه ها تحلیل شده و نتیجه به صورت جدول جرم خیزی و عوامل و آثار آن خارج شده است. یافته ها: یافته های پژوهش گویای آن است که شهرک نیایش از امنیت کافی در مقابله با جرم خیزی برخوردار نبوده و لازم است که تمهیدات لازم دراین باره به عمل آید تا همه اقشار ساکن در شهرک بتوانند در آسایش باشند. نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده از آزمون آماری اول انجام شده به روش تی تک نمونه ای می توان نتیجه گرفت که میزان بزه کاری و وقوع جرم و عدم نورپردازی مناسب در محله رابطه برقرار است و بر اساس نتایج حاصل از آزمون فرضیه دوم که به روش تی تک متغیره صورت پذیرفت این گونه می توان بیان کرد زمین ها و ساختمان های رهاشده به سطح امنیت شهرک نیایش آسیب وارد می کند.

زمینه و هدف: پیدایش و گسترش بی رویه و بدون برنامه مهاجرت، مسئله های مکانی- فضایی گوناگونی را پدید می آورد. هدف پژوهش حاضر بررسی مهاجرت در شهر قم و تأثیر آن بر کج روی جنسی در این شهر است. روش: روش این پژوهش کمّی از گونه پیمایشی است و جامعه آماری پژوهش، زندان های قم بوده است که جامعه آماری 5000 نفر جمعیت دارد که با فرمول کوکران 346 نفر برگزیده شده است که اجرای پرسش نامه با عنایت به ویژگی های جمعیت شناختی مانند تحصیلات، سن، شمار و منشأ مهاجرت مطبق بوده است ابزار جمع آوری داده پرسش نامه پژوهش گر ساخته است و اعتبار ابزار صوری است که جامعه شناس ها و استادهای روش برای ساخت و اصلاح آن نظر داده اند و پایایی ابزار آن با آلفای کرونباخ بین 555/0 تا 680/0 بوده است. یافته ها: نتیجه پژوهش نشان می دهد مهاجرهای روستایی کم تر به کج روی های جنسی تمایل دارند. 65 درصد از زندانی های کج رو تحت مطالعه، فقط یک بار مهاجرت کرده اند. 11 درصد، دو بار مهاجرت کرده اند. 6 درصد مهاجرها، تجربه 3 بار مهاجرت را دارند. 13 درصد آن ها، چهار بار یا بیش تر، مهاجرت کرده اند. با پردازش رگرسیونی با ضریب تأثیر 155/0R= و آزمون معنی داری 009/0>p مشخص می شود که کج روی جنسی بر مهاجرت تأثیر کاهنده دارد. بدین معنا که مهاجرت به ویژه مهاجرت های روستایی به کج روی های جنسی منجر نشده اند، ولی تحرک مکانی یعنی جابه جایی درون شهر به افزایش کج روی جنسی منجر شده است. همان طور گسست خانواده آن با ضریب تأثیر 298/0 و معناداری 000/0 بر کج روی جنسی تأثیر دارد و همین طور سکونت در محل های نامناسب نیز تأثیر 142/0 و معناداری 010/0 دارد. نتیجه گیری: گسست خانواده و سکونت در محل های نامناسب به عنوان متغیرهای مستقل بر کج روی جنسی اثر بالایی دارند و موجب کج روی افراد و جامعه و نابه سامانی های اجتماعی در شهر قم می شود.

زمینه و هدف: برای اندیشیدن متفاوت در مورد مصرف و خرید و فروش مواد مخدر و در نظر گرفتن مصرف کنندگان و فروشندگان مواد با همه تنوع آن ها، باید از دیدگاه کاریکاتوری، کلیشه ای و انگ انگیز مواد مخدر پرهیز کرد. مصرف مواد مخدر به افراد فقیر و بزه کار محدود نمی شود، بلکه در کل جامعه گسترده است. با این رویکرد هدف پژوهش حاضر بررسی و تحلیل عوامل و ویژگی های مکانی مؤثر بر استیگمای توزیع و گرایش به مواد مخدر در پارک شهید رجائی شهر زنجان است. روش: ازنظر روش می توان این پژوهش را در زمره پژوهش های توصیفی-تحلیلی به شمار آورده و ازنظر کاربست نتایج نیز کاربردی محسوب نمود. نحوه گردآوری داده ها و اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه و روش های میدانی بوده و نمونه آماری مورد مطالعه شامل 50 نفر از شهروندان مراجعه کننده به پارک شهید رجائی شهر زنجان در یک روز عادی می گردند. تجزیه وتحلیل داده های به دست آمده نیز از طریق آزمون تی تک نمونه ای انجام یافته است. یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از آن است که از دیدگاه استفاده کنندگان از فضای پارک شهید رجائی شهر زنجان، مؤلفه های موقعیت مکانی و قلمرو دارای بیش ترین میزان اثرگذاری بر استیگمای توزیع و گرایش به مواد مخدر در پارک مذکور می باشد مؤلفه های حفاظت و نگهداری، فعالیت های جاری و نظارت به ترتیب در مراحل بعدی اهمیت قرار می گیرند. مؤلفه های دید و منظر، نورپردازی و دسترسی نیز بدون اثرگذاری معناداری می باشند. نتیجه گیری: استیگمای محیطی توسط عوامل مختلفی در ذهن شهروندان ایجاد شده و سبب بروز رفتارهای متعاقب و مورد انتظار می گردد. سازوکارهای به وجود آورنده انگ به سادگی قابل مقابله نیست. زیرا پدیده استیگما تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد و همین مهم سبب می گردد تا تنها برخی از مناطق شهری ازجمله فضاهای بی دفاع، مستعد پذیرش استیگما گردند. محمدی، شهرام،

زمینه و هدف: سکونت گاه های غیررسمی به عنوان کانون های خطر و مرکز انباشت انواع آسیب های اجتماعی و جرم قلمداد می شوند. به گونه ای که این محلات جزء مسئله دارترین و شکننده ترین محلات در مقایسه با سایر محلات شهری می باشند. بر این مبنا هدف اساسی پژوهش حاضر بررسی آسیب های اجتماعی محلات شهراردبیل با تأکید بر محلات فرودست شهری جهت برنامه ریزی آتی می باشد. روش: پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش توصیفی- تحلیلی است که در زمره مطالعات وابستگی قرار می گیرد که به روش پیمایشی انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش منطبق بر محلات 15 گانه سکونت گاه های غیررسمی شهر اردبیل است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 382 نفر برآورد شد. جهت افزایش دقت کار مجموعاً 450 پرسش نامه به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند (هریک از محلات هدف 30 پرسش نامه) توزیع و تکمیل شد. به منظور ارزیابی مؤلفه های مؤثر بر آسیب های اجتماعی در محلات حاشیه نشین شهر اردبیل از 6 مؤلفه (اقتصادی، محیطی، اجتماعی- فرهنگی، خانوادگی، فردی- روانی، مدیریتی) بهره برده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای لیزرل و اس پی اس اس استفاده شده است. یافته ها: نتایج آزمون تی تک نمونه ای نشان داد که تمامی مؤلفه های مورد بررسی جزء عوامل مؤثر در آسیب های اجتماعی در محلات فرودست شهری اردبیل هستند چرا که نتایج آزمون تمام متغیرها مثبت بوده و نمره بیش تر از عدد حد وسط (3) کسب نموده اند. سطح معناداری متغیرها نیز از 05/0 کم تر مشاهده شد، بنابراین فرضیه پژوهش با سطح 95 درصد مورد تأیید واقع شد. با عنایت به این که همه مؤلفه های مورد بررسی دارای بار عاملی بیش تر از 4/0 کسب کردند، از این رو نتایج حاصل از ضریب مسیر (β) حاکی از روابط مثبت بین متغیرهای پژوهش می باشد. هم چنین مقدار ضریب شاخص های RMSEA برابر با (71/0) و ضریب chi-Square (35/415) به دست آمد بنابراین می توان ادعا کرد که مدل پژوهش نشان از برازش خوب و مطلوب برخوردار می باشد. نتیجه گیری: در پژوهش حاضر بیش ترین میانگین به ترتیب به مؤلفه اقتصادی و مدیریتی و کم ترین میانگین نیز به مؤلفه فردی- روانی اختصاص دارد.

زمینه و هدف: بافت های فرسوده شهری به دلیل قدمت، ریزدانگی، نوع دسترسی، جنس مصالح و موارد این چنینی بیش تر مستعد آسیب پذیری هستند خصوصاً زمانی که با بحران و تهدید روبه رو می شود. از این رو هدف پژوهش حاضر پایش آسیب پذیری بافت فرسوده از منظر پدافند غیرعامل بوده در زمان تهدید و بحران است.روش پژوهش: پژوهش حاضر، کاربردی-توصیفی است. در این پژوهش ابتدا با مطالعات کتابخانه ای و نظرخواهی از کارشناسان به شناخت متغیرهای مؤثر پرداخته شده و در مرحله بعد با جمع آوری اطلاعات توصیفی و مکانی، متغیرها با اطلاعات ترکیب و سپس فازی سازی شده و با استفاده از روش ترکیب وزنی، لایه های مورداستفاده در سیستم اطلاعات جغرافیایی روی هم گذاری شده و نقشه ها استخراج شده است. مدل به کار رفته در این پژوهش مدل IHWP ترکیبی از روش منطق فازی و فرایند سلسله مراتبی است.یافته ها: عوامل مؤثر بر آسیب پذیری بافت فرسوده شهر زنجان عبارت اند از قدمت تراکم جمعیت، نرخ تکفل و بعد خانوار، وزن ترافیکی، کاربری های پشتیبان و فضای سبز، قدمت، مصالح ابنیه و درنهایت نفوذپذیری و دسترسی به بافت.نتیجه گیری: نتایج حاصل از بررسی نشان می دهد که مهم ترین موارد اثرگذار در درجه اول بافت و مصالح و قدمت ابنیه است که 70 درصد مساحت را ابنیه آسیب پذیر در برمی گیرد. سپس نفوذپذیری با 70 درصد تراکم جمعیت، بعد خانوار و تکفل 65 درصد، وزن ترافیکی 58 درصد بافت را با آسیب پذیری بالا تحت تأثیر قرار داده و درنهایت فضای سبز شهری با 67 درصد از مساحت محدوده مورد مطالعه در طبقه آسیب پذیری کم قرار داده است.

زمینه و هدف: بهره گیری صحیح از شاخص های جرم یابی برای کشف جرائم سرقت به ویژه سرقت های ناشی از سفرهای مجرمانه از دغدغه های بسیار مهم کارآگاهان پلیس ایران به شمار می رود که نیازمند به مطالعه و تدوین شاخص های جرم یابی است. از این رو پژوهش حاضر با هدف شناسایی شاخص های جرم یابی سرقت های ناشی از سفرهای مجرمانه در ایران انجام پذیرفت. روش: در این پژوهش از تحلیل تماتیک استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر کاراگاهان و خبرگان جرم یابی بودند که از بین آن ها 12 نفر به عنوان نمونه آماری با استفاده از رویکرد هدف مند ملاکی و معیار اشباع نظری انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها مصاحبه نیمه ساختاریافته بود که برای تعیین پایایی و روایی از چهار ملاک اعتبارپذیری، انتقال پذیری، تاییدپذیری و قابلیت اطمینان استفاده شد. داده ها نیز به صورت تحلیل مضمون تحلیل شد. یافته ها: نشان داد؛ شاخص های جرم یابی سرقت های ناشی از سفرهای مجرمانه در ایران شامل 89 مفهوم پایه ای، 11 مفهوم سازمان دهنده و 4 مفهوم فراگیر است. براین اساس اولین مفهوم فراگیر یعنی بُعد کاراگاهی شامل 3 مفهوم سازمان دهنده؛ ویژگی های سارقین در حرکت، اقدامات پلیس در نقطه اولیه (مبدأ) و اقدامات پلیس در در نقطه هدف (مقصد وقوع جرم) می باشد. دومین مفهوم فراگیر یعنی بُعد قضایی نیز شامل 3 مفهوم سازمان دهنده اقدامات مؤثر قضایی، اقدامات پلیس در ضربه به بنیان مالی سارقین در گردش و تشکیل مرکز رصد ملی جرائم در گردش در کشور می شود. هم چنین مفهوم فنی و اطلاعاتی نیز شامل مفاهیم سازمان دهنده تبادل و تعامل اطلاعاتی پلیس استان ها در سطح کشور، طراحی محیط شناسی جرائم و ارتقاءاشراف اطلاعاتی افسران پی جو است. در نهایت بُعد ساختاری آموزشی نیز براساس تحلیل نتایج شامل دو مفهوم سازمان دهنده تربیت و آموزش نیروی انسانی متخصص و تقویت و توسعه سیستم آموزشی شد. نتیجه گیری: در همه جوامع، جرائم و شاخص های جرم یابی دارای ارتباط نزدیکی هستند و از منظر صاحب نظران علم جرم یابی یکی از مهم ترین مسائل در طراحی نامناسب فرایند کشف جرائم نداشتن شاخص های مطلوب و کافی در کشف است. بنابراین تدوین شاخص های جرم یابی سرقت های ناشی از سفرهای مجرمانه نقش مهمی در پی جویی و کشف پرونده های سرقت به شمار می رود.