پژوهشنامه جغرافیای انتظامی

زمینه و هدف: در سال های اخیر مواد روان گردان نوظهور گسترش چشم گیری در کشور داشته و تعداد مصرف کنندگان آن نیز در حال گسترش می باشد. با توجه به نوظهور بودن این مواد و اینکه اطلاعات دقیقی در خصوص توزیع مکانی جرائم این مواد در دسترس نیست، لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی چگونگی پراکندگی جرائم مرتبط با مواد روان گردان نوظهور در تهران بزرگ انجام شد. روش پژوهش: تحقیق حاضر از حیث هدف کاربردی، از لحاظ ماهیت توصیفی-تحلیلی و از منظر روش به صورت کمی اجرا شد. جامعه آماری تحقیق، شامل تمامی پرونده های متشکله جرائم مواد روان گردان نوظهور در کلان شهر تهران در محدوده زمانی سال های 1400 الی 1402 و به تعداد 218 پرونده بود. ابزار مورداستفاده در تحقیق حاضر سامانه اطلاعات جغرافیایی و داده های موجود در آزمایشگاه های آنالیز مواد مخدر فراجا و فاتب بوده که با استفاده از آزمون های آماری تخمین تراکم و ترسیم نقشه های موضوعی شبکه ای در محیط نرم افزار ArcGIS انجام و سپس نسبت به شناسایی و تحلیل کانون های جرائم مربوط به مواد روان گردان نوظهور اقدام شد. یافته ها: نشان داد پراکندگی مواد روان گردان نوظهور در سطح مناطق 22 گانه کلان شهر تهران یکسان نبوده و در هسته مرکزی شهر که منطبق بر محدوده منطقه 11 و 12 می باشد تمرکزیافته و اصلی ترین کانون جرم خیز مواد روان گردان نوظهور مربوط به مناطق 11 و 12 می باشد. همچنین توزیع جرم در کلان شهر تهران تابعی از ویژگی های ناحیه های شهری که در بخش مرکزی شهر به اوج خود رسیده است می باشد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد پراکندگی جرائم مرتبط با مواد روان گردان نوظهور در سطح کلان شهر تهران به صورت یکنواخت و یا تصادفی نبوده و از الگوی خوشه ای تبعیت می کند. بهره برداری پلیس از فناوریِ سامانه اطلاعات جغرافیایی در شناسایی کانون های جرم خیز، بلوک بندی مناسب واحدهای گشتی و مسئول سازی افسران گشت، برگزاری کارگاه های آموزشی برای نیروهای پلیس و تعامل سازنده با شهرداری از پیشنهادهای مهم تحقیق حاضر بود

زمینه و هدف: این پژوهش با هدف بررسی الگوی فضایی اعتراضات صنفی در کلان شهر تهران انجام شده است. در این راستا، نحوه توزیع مکانی و زمانی این اعتراضات موردمطالعه قرارگرفته تا علاوه بر شناسایی عوامل مؤثر بر وقوع آن ها، پیامدهای امنیتی ناشی از این اعتراضات نیز تحلیل شود. روش پژوهش: این تحقیق از نظر ماهیت، توصیفی-تحلیلی بوده و از رویکرد تحلیل فضایی بهره می برد. داده های اصلی شامل اطلاعات مربوط به روز، ساعت و نوع اعتراضات صنفی ثبت شده در شهر تهران طی سال های ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۲ است که از نیروی انتظامی گردآوری شده اند. برای تحلیل فضایی این داده ها از نرم افزار ArcMap استفاده شده و به منظور برآورد تراکم و الگوی توزیع اعتراضات، از روش هایی نظیر تحلیل نقطه ای، بیضی انحراف و عارضه مرکزی بهره گرفته شده است. یافته ها: نتایج نشان داد که الگوی پراکندگی اعتراضات صنفی در فصل بهار گسترده تر بوده، درحالی که در تابستان این اعتراضات تمرکز بیشتری داشته اند. بااین حال، موقعیت اصلی تجمعات اعتراضی در طول دوره موردبررسی نسبتاً ثابت باقی مانده است. این الگو می تواند بیانگر تغییر راهبردهای معترضان یا واکنش های آنان به شرایط فصلی و سیاسی باشد. علاوه بر این، به دلیل پراکندگی و تنوع مراکز حساس در حوزه های سیاسی، اقتصادی، آموزشی و صنعتی، پیامدهای امنیتی اعتراضات صنفی در تهران پیچیده و چندبعدی ارزیابی شده است. یافته ها نشان می دهد که توزیع مراکز کلیدی، نظیر نهادهای سیاسی، اقتصادی، آموزشی و صنعتی، تأثیر مستقیمی بر ماهیت و پیامدهای انتظامی این اعتراضات دارد. نتیجه گیری: نیروهای انتظامی و امنیتی باید با شناخت دقیق الگوی توزیع مراکز حساس و نهادهای کلیدی در تهران، به تدوین راهبردهای مناسب برای مدیریت اعتراضات صنفی بپردازند. استفاده از رویکردهای تعاملی و پیشگیرانه، همراه با پایش مستمر مناطق حساس، می تواند در کاهش پیامدهای امنیتی و حفظ نظم و امنیت عمومی نقش مؤثری ایفا کند

زمینه و هدف: طراحی محیطی زندان تأثیر مستقیمی بر کاهش یا افزایش فرصت های مجرمانه دارد. معماری نامناسب، کمبود نظارت و عدم تفکیک فضاها می تواند امنیت را کاهش داده و رفتارهای مجرمانه را تشدید کند. در مقابل، طراحی اصولی از طریق کنترل دسترسی و حذف نقاط کور، نقش مهمی در افزایش امنیت دارد. این پژوهش به بررسی تأثیر طراحی محیطی بر کاهش فرصت های مجرمانه در زندان ها می پردازد. روش پژوهش: این پژوهش از نوع آمیخته (کیفی و کمّی) و به صورت اکتشافی متوالی انجام شده است. در بخش کمّی، جامعه آماری شامل ۲۰۰ زندانی مرد (۲۰ تا ۶۰ سال) و ۶۰ نفر از کارکنان زندان شهرکرد بود که به روش نمونه گیری نسبی انتخاب شدند. داده ها از طریق پرسشنامه ای با اعتبار صوری و محتوایی تأییدشده گردآوری شد و پایایی آن با روش آلفای کرونباخ سنجیده شد. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که طراحی نامناسب فضاهای فرهنگی-تربیتی، سالن های ملاقات، اماکن ورزشی و مسیرهای تردد، منجر به افزایش فرصت های مجرمانه می شود. همچنین، تراکم بالای جمعیت زندانیان، عدم تفکیک مناسب افراد با جرائم متفاوت و معماری غیراستاندارد از دیگر عوامل مؤثر بر وقوع جرم در زندان شناسایی شدند. به عنوان یک راهکار مؤثر، کاهش تماس زندانیان با افراد دارای سوابق مجرمانه متفاوت پیشنهاد شد. نتیجه گیری: یافته های پژوهش تأکید می کنند که اصلاح طراحی محیطی، تفکیک مناسب فضاها و بهبود معماری زندان ها، نقش مهمی در کاهش جرم و افزایش امنیت ایفا می کند. این اقدامات، در راستای تحقق اهداف اصلاحی و تربیتی زندان ها، ضروری به نظر می رسد.

زمینه و هدف: با افزایش شتابان جمعیت در شهرها چالش های زیادی از جمله کمبود زیرساخت های شهری، گسترش سکونتگاه های ناپایدار، کمبود خدمات رفاهی، افزایش ناهنجاری ها اجتماعی و ناامنی و در نتیجه افت زیست پذیری و امنیت اجتماعی شده است. بنابراین هوشمندسازی راهبرد لازم و ضروری در عصر فناوری برای کاهش معضلات و مشکلات شهری از جمله ترافیک، آلودگی و محیط زیست، فقر و نابرابری اجتماعی، جرم و آسیب اجتماعی.. در جهت افزایش سطح زیست پذیری و امنیت شهری شناخته شده است. لذا با در نظر گرفتن انسان به عنوان محورِ توسعه شهری, اهمیت امنیت شهری و زیست پذیری بیشتر مورد توجه قرار می گیرد. بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیرات هوشمندسازی در ارتقای زیست پذیری و امنیت شهری شهر کرج است. روش پژوهش: نوع پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی تحلیلی است.برای جمع آوری داده ها از روش اسنادی(آمار و داده سازمانی) و میدانی( پرسشنامه) استفاده شد و جامعه آماری شهروندان ساکن شهر کرج بوده و حجم نمونه آماری با استفاده از فرمول کوکران(384 خانوار) تعیین شده است و توزیع پرسشنامه به روش خوشه ای چند مرحله ای انجام گرفته است. یافته ها : رابطه شهر هوشمند و زیست پذیری و امنیت شهری رابطه مستقیم و با شدت 761/ می باشد و در بین مولفه های هوشمندی، شهروند هوشمند با ضریب 899/0بیشترین تاثیر بر زیست پذیری و امنیت اجتماعی دارد. لازمه رسیدن به زیست پذیری و امنیت اجتماعی مطلوب گذر از شهرهای هوشمند نسل اول (توسعه فناوری محور شهری، به نسل دوم (دولت هوشمند) و نسل سوم شهروندی هوشمند است.

زمینه و هدف: رشد جمعیت در ایران، که در سال 1402 برابر با 0.7 درصد برآورد شده است، چالش هایی همچون افزایش فقر، توسعه بی رویه شهرها، بحران مسکن، مهاجرت گسترده روستاییان به شهرهای بزرگ و شکل گیری سکونتگاه های غیررسمی (حاشیه نشینی) را به همراه داشته است. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر سکونتگاه های غیررسمی بر بزهکاری در شهرستان ارومیه انجام شده است. روش پژوهش: این تحقیق از نظر روش شناسی، توصیفی-پیمایشی و مبتنی بر روش زمینه یابی است. جامعه آماری شامل ساکنان مناطق حاشیه نشین اسلام آباد و کشتارگاه در شهر ارومیه است. برای تعیین نمونه، از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شد و 100 نفر از ساکنان این دو منطقه (به طور مساوی) انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها شامل مشاهده و پرسش نامه ای محقق ساخته با 20 گویه پنج گزینه ای بر اساس طیف لیکرت است. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS و از طریق آزمون ضریب همبستگی پیرسون و آزمون t مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج تحلیل داده ها نشان داد که بین سکونتگاه های غیررسمی و گرایش به رفتارهای بزهکارانه رابطه معناداری وجود دارد. همچنین، توزیع ناعادلانه ثروت و مهاجرت با افزایش رفتارهای بزهکارانه همبستگی مثبت دارند. علاوه بر این، میزان محرومیت نسبی در مناطق حاشیه ای، زمینه ساز ارتکاب بزهکاری است. نتیجه گیری: بررسی ها نشان داد که میزان بزهکاری میان شهروندان حاشیه نشین و سایر شهروندان بر اساس پایگاه اجتماعی و اقتصادی آن ها تفاوت معناداری دارد. همچنین، میان محل سکونت، نرخ بیکاری و گرایش به بزهکاری و آسیب های اجتماعی ارتباط مثبت و معناداری مشاهده شد. این نتایج نشان دهنده تأثیر مستقیم شرایط نامناسب اقتصادی و اجتماعی در سکونتگاه های غیررسمی بر افزایش رفتارهای بزهکارانه در این مناطق است

زمینه و هدف: تحلیل گران بزهکاری معمولاً بر شناسایی جرم و علل آن در مناطق شهری تمرکز کرده اند و وقوع جرائم در نواحی روستایی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. با این حال، در سال های اخیر گرایش به بزهکاری در جوامع روستایی افزایش یافته است. پژوهش حاضر به تحلیل وقوع بزهکاری در سکونتگاه های روستایی استان زنجان پرداخته است. روش پژوهش: این پژوهش به منظور دستیابی به اهداف کاربردی و توسعه ای به شیوه توصیفی و تحلیلی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل جرائمی است که در سال 1398 در مناطق روستایی استان زنجان رخ داده است. برای جمع آوری داده ها از دو روش اسنادی و میدانی استفاده شده است. تحلیل داده ها از طریق آزمون همبستگی پیرسون و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) انجام شده است. یافته ها: نتایج نشان داد که شهرستان خدابنده بیشترین میزان جرائم روستایی در استان را به خود اختصاص داده است. شهرستان های زنجان و ابهر در رتبه های بعدی قرار دارند. بیشترین تعداد جرائم مربوط به سرقت ها بوده و نزاع، درگیری و جرائم عمومی علیه اموال و اشخاص در رتبه های بعدی قرار دارند. نتیجه گیری: وقوع جرم در مناطق روستایی بیشترین همبستگی را با نرخ بیکاری دارد. همچنین، رابطه قابل توجهی بین دسترسی سکونتگاه های روستایی به امکانات و زیرساخت ها و وقوع جرائم وجود داشت. بنابراین، بهبود وضعیت اشتغال و کارآفرینی می تواند به عنوان یک راهکار موثر برای افزایش درآمد روستاییان، بهبود شرایط معیشتی و ارتقاء امنیت در این مناطق محسوب شود