ریحانه ندرلو

فضای عمومی شهری، ساختاری سازمان یافته و واجد نظم، بر قواعدی منظم و مشخص استوار است این ساختار بستر و زادگاه وندالیسم شهری است که در اثر فعالیت های افراد در آن عینیت می یابد. همه جوامع با پیامدهای منفی آن دست وپنجه نرم می کنند. وندالیسم، تخریب عمدی اموال عمومی یا خصوصی و نوعی بیماری در عصر مدرن، قلمداد می شود که زاده ی ساختارهای فضایی متفاوت است. هدف این تحقیق تبیین تأثیر ساختار فضایی بر وقوع وندالیسم در شهر زنجان است. بر اساس روش کار و ماهیت، در چهارچوب تحقیقات توصیفی- تحلیلی قرار می گیرد. داده های تحقیق حاضر، به صورت مختصات دکارتی با استفاده ازGPS ثبت شده و در نرم افزار SPSS و GIS تحلیل شده و در قالب جداول و نقشه ها ارائه شده است. به منظور تحلیل پراکنش فضایی از آزمون های زمین آمار کرنل و کیریجینگ استفاده شده است. جامعه ی آماری تحقیق حاضر، شهر زنجان و نمونه های آماری کل نمودهای وندالیستی در کاربری های فضاهای عمومی محلات شهرک کارمندان و گلشهر است. نتایج حاصل از SPSS حاکی از آن است که بیش از 50% از نمودهای وندالیستی در مختصات های متراکم از جمعیت مانند کاربری فضای سبز و کاربری مسکونی روی داده است. دومین کاربری موردتوجه وندال ها نواحی خارج از محدوده دید و نظارت است که در کارمندان 14 % و گلشهر46 % ازنمودها را در برمی گیرد. در معرض دید قرار گرفتن و استفاده از سیستم های امنیتی در کاربری های آموزشی، ورزشی، کارگاهی و تجاری به مثابه ی سپر پیشگیری وندالیسم عمل کرده است و موجب شده که این کاربری ها درصد بسیار کمی از وندالیسم را متحمل شوند.کلیدواژه ها: وندالیسم،ساختار فضایی،فضای عمومی،زبان بدن شهری،زنجان

زمینه و هدف: معضل «وندالیسم»، تخریب عمدی اموال عمومی یا خصوصی و نوعی بیماری در قرن حاضر قلمداد می شود. این کنش، زاده عوامل متفاوتی بوده که در ساختارهای فضایی، بروز یافته است. وندالیسم در ساختارهای اسکان غیررسمی به وضوح به چشم می خورد که تحت تأثیر عوامل حاکم، در این مناطق ایجادشده است؛ بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل و محرکه های مؤثر بر افتراقات فضایی وندالیسم در جغرافیای اسکان غیررسمی سایان و بیسیم است. روش: این پژوهش، در چارچوب پژوهش های توصیفی-تحلیلی قرار می گیرد. جامعه آماری پژوهش، شهر زنجان و نمونه های آماری محله های بیسیم و سایان است. مختصات دکارتی نمودهای وندالیسمی محله ها به صورت تمام شماری ثبت شده است. سپس به صورت فایل «اکسل» در نرم افزار «اس پی اس اس» برای تحلیل های آمار توصیفی و جداول فراوانی و در نرم افزار «جی آی اس» برای تحلیل های زمین مرجع و نمایش مکانی نمودهای وندال فراخوانی شده است. به منظور تحلیل پراکنش فضایی از آزمون های «کرنل» به منظور تخمین تراکم وندالیسم، آزمون «کیریجینگ» به منظور پیش بینی ریسک رخداد وندالیسم در نواحی مجاور رویدادها و شاخص نزدیک ترین همسایگی برای بررسی واگرایی یا همگرایی نمودهای وندالیسم استفاده شده است. یافته ها: یافته ها نشان می دهند، عمده نمودهای وندالیستی محله های سایان و بیسیم، معادل (۵۰) درصد از نوع وندالیسم مخرب، منطبق بر کاربری مسکونی بوده است که بافت فرسوده هستند. عدم نظارت قانون در نواحی اسکان غیررسمی خصوصاً در کاربری های مخروبه و بایر موجب شده (۱۸) درصد از وندالیسم محل سایان متوجه این کاربری شود و بخشی هایی از بیسیم نیز در زمره کاربری رهاشده اعم از گورستان، زمین های بایر که به نوبه خود درصدی از انواع وندالیسم را در خود جای داده اند. نتیجه گیری: نتایج حاکی از آن است که فضای جغرافیایی می تواند نقش تقویت کننده ای بر مؤلفه های مؤثر بر وندالیسم در ساختارهای فضایی داشته باشد. بدین صورت، جغرافیا شرایط سهولت برای رخداد وندالیسم را ایجاد می کند. بافت های فرسوده و مخروبه شهر، زمین های بایر و مختصات بدون نظارت قانون و... عوامل زمینه ساز رخدادهای وندالیستی است.