ریحانه ندرلو

زمینه و هدف: بافت های فرسوده شهری به دلیل قدمت، ریزدانگی، نوع دسترسی، جنس مصالح و موارد این چنینی بیش تر مستعد آسیب پذیری هستند خصوصاً زمانی که با بحران و تهدید روبه رو می شود. از این رو هدف پژوهش حاضر پایش آسیب پذیری بافت فرسوده از منظر پدافند غیرعامل بوده در زمان تهدید و بحران است.روش پژوهش: پژوهش حاضر، کاربردی-توصیفی است. در این پژوهش ابتدا با مطالعات کتابخانه ای و نظرخواهی از کارشناسان به شناخت متغیرهای مؤثر پرداخته شده و در مرحله بعد با جمع آوری اطلاعات توصیفی و مکانی، متغیرها با اطلاعات ترکیب و سپس فازی سازی شده و با استفاده از روش ترکیب وزنی، لایه های مورداستفاده در سیستم اطلاعات جغرافیایی روی هم گذاری شده و نقشه ها استخراج شده است. مدل به کار رفته در این پژوهش مدل IHWP ترکیبی از روش منطق فازی و فرایند سلسله مراتبی است.یافته ها: عوامل مؤثر بر آسیب پذیری بافت فرسوده شهر زنجان عبارت اند از قدمت تراکم جمعیت، نرخ تکفل و بعد خانوار، وزن ترافیکی، کاربری های پشتیبان و فضای سبز، قدمت، مصالح ابنیه و درنهایت نفوذپذیری و دسترسی به بافت.نتیجه گیری: نتایج حاصل از بررسی نشان می دهد که مهم ترین موارد اثرگذار در درجه اول بافت و مصالح و قدمت ابنیه است که 70 درصد مساحت را ابنیه آسیب پذیر در برمی گیرد. سپس نفوذپذیری با 70 درصد تراکم جمعیت، بعد خانوار و تکفل 65 درصد، وزن ترافیکی 58 درصد بافت را با آسیب پذیری بالا تحت تأثیر قرار داده و درنهایت فضای سبز شهری با 67 درصد از مساحت محدوده مورد مطالعه در طبقه آسیب پذیری کم قرار داده است.

زمینه و هدف: مقوله دفاع در برابر بحران حمله نظامی، یکی از مهم ترین مسائل در شکل گیری شهرهای نخستین بود که به عنوان یکی از اصلی ترین دغدغه های نهادهای اداره جوامع در نظر گرفته می شده است با توجه به قرارگیری بسیاری از مراکز حیاتی، حساس در شهرها، تخریب آن ها اثرات بسیار سنگینی را بر سازمان فضایی شهر وارد آورده و منجر به برهم خوردن تعادل سیستم ها شهری می شود. از این رو ضرورت برنامه ریزی و اقدامات پیش گیرانه در شهرها در زمان صلح از جنبه های مختلف برنامه ریزی فضایی احساس می شود که این اقدامات با عنوان پدافند غیرعامل در کشور مطرح می شود. هدف پژوهش حاضر شناسایی اصول پدافند غیرعامل در برنامه ریزی فضایی بافت فرسوده شهر زنجان در مواجه با حمله نظامی است.روش: برای گردآوری از روش های مرور منابع و اسناد (مطالعات اسنادی) و پیمایش میدانی (مشاوره و مصاحبه) استفاده شده است. پژوهش حاضر بر اساس هدف در گروه پژوهش های کاربردی و بر اساس روش و ماهیت، نیز در گروه پژوهش های توصیفی قرار دارد. با استفاده از روش «مطالعات اسنادی» و مراجعه به منابع و پایگاه های اینترنتی اجزای ساختار نهادی شناسایی شده است. در ادامه با استفاده از روش های «فن دلفی» و «تحلیل محتوا» مورد تحلیل قرارگرفته است. و سپس با استفاده از روش های«تحلیل عوامل راهبردی درونی و بیرونی» و «فن تحلیل میدان نیرو»، جنبه های مثبت و منفی عملکرد آن شناسایی و معرفی شده شده اند.یافته ها: یافته ها حاکی از عرصه های تصمیم گیری، نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید شناسایی شده در قالب سه عرصه فضاهای درونی، مجراهای ارتباطی و ساختار نهادی است که در قالب جدول ارائه شده است.نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد که وجود ضعف، قوت، تهدید و فرصت در عوامل درونی، مجراهای ارتباطی و زیرساختی و ساختار نهادی بافت فرسوده، مانند تراکم جمعیت، دسترسی، فرسودگی بافت، عملکرد سازمان ها می تواند در برنامه ریزی راهبردی پدافند و در مدیریت بحران به عنوان فاکتورهای اساسی نقش ایفاء کند.

فضای عمومی شهری، ساختاری سازمان یافته و واجد نظم، بر قواعدی منظم و مشخص استوار است این ساختار بستر و زادگاه وندالیسم شهری است که در اثر فعالیت های افراد در آن عینیت می یابد. همه جوامع با پیامدهای منفی آن دست وپنجه نرم می کنند. وندالیسم، تخریب عمدی اموال عمومی یا خصوصی و نوعی بیماری در عصر مدرن، قلمداد می شود که زاده ی ساختارهای فضایی متفاوت است. هدف این تحقیق تبیین تأثیر ساختار فضایی بر وقوع وندالیسم در شهر زنجان است. بر اساس روش کار و ماهیت، در چهارچوب تحقیقات توصیفی- تحلیلی قرار می گیرد. داده های تحقیق حاضر، به صورت مختصات دکارتی با استفاده ازGPS ثبت شده و در نرم افزار SPSS و GIS تحلیل شده و در قالب جداول و نقشه ها ارائه شده است. به منظور تحلیل پراکنش فضایی از آزمون های زمین آمار کرنل و کیریجینگ استفاده شده است. جامعه ی آماری تحقیق حاضر، شهر زنجان و نمونه های آماری کل نمودهای وندالیستی در کاربری های فضاهای عمومی محلات شهرک کارمندان و گلشهر است. نتایج حاصل از SPSS حاکی از آن است که بیش از 50% از نمودهای وندالیستی در مختصات های متراکم از جمعیت مانند کاربری فضای سبز و کاربری مسکونی روی داده است. دومین کاربری موردتوجه وندال ها نواحی خارج از محدوده دید و نظارت است که در کارمندان 14 % و گلشهر46 % ازنمودها را در برمی گیرد. در معرض دید قرار گرفتن و استفاده از سیستم های امنیتی در کاربری های آموزشی، ورزشی، کارگاهی و تجاری به مثابه ی سپر پیشگیری وندالیسم عمل کرده است و موجب شده که این کاربری ها درصد بسیار کمی از وندالیسم را متحمل شوند.کلیدواژه ها: وندالیسم،ساختار فضایی،فضای عمومی،زبان بدن شهری،زنجان

زمینه و هدف: معضل «وندالیسم»، تخریب عمدی اموال عمومی یا خصوصی و نوعی بیماری در قرن حاضر قلمداد می شود. این کنش، زاده عوامل متفاوتی بوده که در ساختارهای فضایی، بروز یافته است. وندالیسم در ساختارهای اسکان غیررسمی به وضوح به چشم می خورد که تحت تأثیر عوامل حاکم، در این مناطق ایجادشده است؛ بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل و محرکه های مؤثر بر افتراقات فضایی وندالیسم در جغرافیای اسکان غیررسمی سایان و بیسیم است. روش: این پژوهش، در چارچوب پژوهش های توصیفی-تحلیلی قرار می گیرد. جامعه آماری پژوهش، شهر زنجان و نمونه های آماری محله های بیسیم و سایان است. مختصات دکارتی نمودهای وندالیسمی محله ها به صورت تمام شماری ثبت شده است. سپس به صورت فایل «اکسل» در نرم افزار «اس پی اس اس» برای تحلیل های آمار توصیفی و جداول فراوانی و در نرم افزار «جی آی اس» برای تحلیل های زمین مرجع و نمایش مکانی نمودهای وندال فراخوانی شده است. به منظور تحلیل پراکنش فضایی از آزمون های «کرنل» به منظور تخمین تراکم وندالیسم، آزمون «کیریجینگ» به منظور پیش بینی ریسک رخداد وندالیسم در نواحی مجاور رویدادها و شاخص نزدیک ترین همسایگی برای بررسی واگرایی یا همگرایی نمودهای وندالیسم استفاده شده است. یافته ها: یافته ها نشان می دهند، عمده نمودهای وندالیستی محله های سایان و بیسیم، معادل (۵۰) درصد از نوع وندالیسم مخرب، منطبق بر کاربری مسکونی بوده است که بافت فرسوده هستند. عدم نظارت قانون در نواحی اسکان غیررسمی خصوصاً در کاربری های مخروبه و بایر موجب شده (۱۸) درصد از وندالیسم محل سایان متوجه این کاربری شود و بخشی هایی از بیسیم نیز در زمره کاربری رهاشده اعم از گورستان، زمین های بایر که به نوبه خود درصدی از انواع وندالیسم را در خود جای داده اند. نتیجه گیری: نتایج حاکی از آن است که فضای جغرافیایی می تواند نقش تقویت کننده ای بر مؤلفه های مؤثر بر وندالیسم در ساختارهای فضایی داشته باشد. بدین صورت، جغرافیا شرایط سهولت برای رخداد وندالیسم را ایجاد می کند. بافت های فرسوده و مخروبه شهر، زمین های بایر و مختصات بدون نظارت قانون و... عوامل زمینه ساز رخدادهای وندالیستی است.